Bên cạnh những nỗi lo “truyền thống”, xã hội hiện đại còn mang đến những nguy cơ mới như các nội dung xấu, độc trên Internet, các loại thực phẩm nhiều đường, chất béo,… mà trẻ có thể sử dụng thiếu kiểm soát khi ở nhà dài ngày.
Do vậy, để kỳ nghỉ hè không còn là cơn “đau đầu” với cha mẹ và không uổng phí với con trẻ thì mỗi gia đình cần có kế hoạch chỉn chu, hài hòa giữa mong muốn của cha mẹ và con cái.
Kỳ nghỉ hè kéo dài 3 tháng (về lý thuyết) là một trạng thái thay đổi đột ngột nề nếp sinh hoạt trong gia đình, khi cha mẹ vẫn đi làm bình thường nhưng các con không phải đến trường, không học tập, vui chơi theo thời gian biểu thường lệ dưới sự giám sát của thầy cô giáo.
Trẻ con vốn hiếu động, nghỉ hè lại có nhiều thời gian rảnh rỗi nên nguy cơ tai nạn thương tích gia tăng, nhất là khi các sân chơi vẫn thiếu hụt nghiêm trọng ở cả thành thị lẫn nông thôn.
Kể cả trường hợp trẻ an toàn thì mùa hè cũng có thể trôi qua nhàm chán nếu như chỉ lặp đi, lặp lại các hoạt động ăn, ngủ, nghỉ và xem TV, chơi thiết bị điện tử,…
Với không ít phụ huynh, cách đối phó đơn giản là giao con cho ông bà, người thân chăm sóc, lấp đầy thời gian của con bằng vô số lớp học, khiến nhiều trẻ “sợ” nghỉ hè, khoảng thời gian bị biến thành “học kỳ III”, hoặc bị “giam lỏng” trong các trại hè, khóa tu mà con không mong muốn.
Vì vậy, các con có kỳ nghỉ hè đúng nghĩa và bổ ích hay chỉ là hình thức nối dài năm học hoàn toàn phụ thuộc vào cha mẹ. Nếu phụ huynh thực sự muốn con có trải nghiệm ý nghĩa thì không hề khó khăn với những kế hoạch được xây dựng chi tiết, phù hợp với điều kiện gia đình.
Kế hoạch này cần được xây dựng từ trước khi nghỉ hè, với nguyên tắc hàng đầu và luôn cần được tôn trọng là quyền được bày tỏ ý kiến, nguyện vọng của trẻ về các vấn đề liên quan đến mình.
Việc thảo luận của cha mẹ với con cái thể hiện sự tôn trọng quyền trẻ em, tránh áp đặt chủ quan suy nghĩ của người lớn, giúp trẻ bày tỏ mong muốn chính đáng và giải quyết các vướng mắc nếu như cha mẹ không đủ điều kiện đáp ứng, từ đó giúp các con thực hiện kế hoạch với tâm lý thoải mái nhất.
Kế hoạch hè phải giải quyết hai vấn đề cốt lõi là người trông trẻ và chương trình học tập, vui chơi. Với người trông trẻ, phụ huynh có thể gửi con về quê với ông bà, hoặc nhờ ông bà, người thân đến chăm sóc.
Cha mẹ cần hướng dẫn cụ thể cho người thân về thời gian biểu, đặc biệt là những nguy cơ mất an toàn, tai nạn thương tích trên môi trường thực và nội dung xấu độc trên môi trường mạng để có biện pháp giám sát, ngăn ngừa phù hợp, kịp thời.
Gửi con cho người thân không có nghĩa là phó mặc hoàn toàn, cha mẹ cần thường xuyên thăm hỏi, nhắc nhở để tạo nề nếp cho con, tránh trường hợp ông bà chiều chuộng hoặc các con không chịu thực hiện.
Với nội dung học tập, vui chơi, phụ huynh sẽ lựa chọn dựa trên nhu cầu thực tế và mong muốn của trẻ như: những lớp học kỹ năng sống, kỹ năng giao tiếp, các hoạt động thể thao, nghệ thuật hay những trại hè,…
Tuy nhiên, như đã đề cập, những lựa chọn này cần được thảo luận và có sự đồng thuận của các con để nó không trở thành cơn “ác mộng”.
Dù bận rộn đến đâu nhưng nếu đủ tình yêu thương và sự quan tâm thì cha mẹ hoàn toàn có thể sắp xếp thời gian để cùng con học, cùng con chơi, tạo nên một mùa hè bổ ích. Bởi kế hoạch nào cũng có giới hạn về thời gian và được ở nhà với cha mẹ vẫn là mong muốn của hầu hết trẻ nhỏ.
Bên cạnh sự chủ động của các bậc phụ huynh thì việc đồng hành, tạo điều kiện của các cơ quan, công sở, người sử dụng lao động là rất quan trọng để mùa hè bớt đi phần tất bật.
Việc áp dụng công nghệ để làm việc online, làm việc từ xa đã được triển khai rất tốt trong mùa dịch, và nay hoàn toàn có thể áp dụng với một số công việc, ít nhất là trong 3 tháng hè, để phụ huynh có thêm thời gian quan tâm, chăm sóc con trẻ một cách tốt nhất.
Và cuối cùng, kỳ nghỉ hè của trẻ sẽ trở nên trọn vẹn hơn khi có sự quan tâm của chính quyền các cấp, chung tay với các tổ chức cộng đồng để tổ chức những chương trình sinh hoạt, từng bước khắc phục tình trạng thiếu hụt sân chơi, không gian công cộng bằng cách đặt người dân, đặc biệt là trẻ em, vào trung tâm của mọi kế hoạch hoạt động.