Sử dụng cơ sở dữ liệu về TNGT để làm nền tảng cho ATGT thế nào?

Nghe nội dung chi tiết tại đây: 

Thụy Điển hiện được xem là quốc gia có hệ thống giao thông an toàn vào bậc nhất thế giới. Từ năm 1997, quốc gia này đã phát triển, khởi động chương trình “Vision Zero”, hay còn gọi là “Tầm nhìn về không” (không có người thiệt mạng vì TNGT). Chương trình này xem xét vấn đề TNGT dựa trên thiết kế hệ thống, chứ không đổ lỗi cho người tham gia giao thông.

Đồng thời, chương trình “Tầm nhìn về không” áp dụng phương pháp tiếp cận đa ngành, tập hợp nhiều bên liên quan để giải quyết vấn đề, hướng tới mục tiêu cuối cùng là không còn người chết vì TNGT.

Đây được xem là nền tảng chính cho các hoạt động ATGT đường bộ tại Thụy Điển và đã đem lại thành công lớn. Số liệu cho thấy, vào năm 2008, có khoảng 440 người chết vì TNGT tại quốc gia này. Hiện con số này là 324 vào năm 2018 và 223 vào năm 2019. Chính phủ Thụy Điển đang hướng tới mục tiêu dưới 220 người chết do TNGT trong năm 2020. Hiện mô hình “Tầm nhìn về không” đang được nhiều thành phố lớn trên thế giới học hỏi và áp dụng.

Kể từ khi bắt đầu, các chuyên gia trong chương trình “Tầm nhìn về không” đã tận dụng sức mạnh của khoa học dữ liệu để làm cơ sở đưa ra các quyết định và kế hoạch kéo giảm TNGT. 

Như chúng ta đều biết, tại hầu hết các quốc gia, số vụ tai nạn giao thông và các dữ liệu đi kèm hàng năm đều được thống kê và lưu lại. Từ các dữ liệu này, các chuyên gia của Tầm nhìn về không đã phân tích chi tiết lịch sử các vụ tai nạn để tìm ra các thông tin quan trọng như các điểm đen tai nạn, điều kiện tương quan với các vụ tai nạn, nhóm phương tiện, người đi đường nào dễ bị tổn thương nhất v.v… để sử dụng cho các mục tiêu sau này.

Để việc phân tích dữ liệu có hiệu quả thì ngay từ bước thu thập dữ liệu đã cần có sự quy củ, hệ thống. Các thông tin được thu thập càng chính xác, chi tiết bao nhiêu thì việc phân loại, đánh giá, phân tích thông tin sẽ càng có hiệu quả.

Bang Arizona là một trong các khu vực của Mỹ đang áp dụng mô hình “Tầm nhìn về không”. Bang này áp dụng các quy chuẩn trong việc thu thập dữ liệu về TNGT chi tiết từ mức độ cơ quan quản lý, nhà hoạch định cho tới các công an làm việc tại hiện trường.

Theo chia sẻ của Trung sĩ John Paul Cartier từ Cơ quan An toàn công cộng bang Arizona, Mỹ: “Các dữ liệu sẽ được dùng để phát triển chính sách, thủ tục, kế hoạch và phân bổ nguồn lực một cách hợp lý và hiệu quả cho các sự cố từ lớn đến nhỏ ảnh hưởng tới hạ tầng giao thông của chúng ta mỗi ngày. Bên cạnh đó, các dữ liệu cũng được sử dụng để phân tích kết quả của các kế hoạch, chính sách đang được áp dụng, từ đó có những điều chỉnh cho phù hợp.”

Ngày nay, việc thu thập, phân tích dữ liệu TNGT đã trở nên đơn giản và nhanh hơn nhờ sự phát triển của công nghệ. Không chỉ các cơ quan chính phủ mà các công ty tư nhân, tập đoàn công nghệ lớn cũng tham gia xây dựng các trung tâm, phát triển các công nghệ chuyên về thu thập dữ liệu giao thông với mục tiêu xây dựng các thành phố thông minh có thể thích ứng với những thay đổi về giao thông, và quan trọng nhất là giảm tối đa tỉ lệ TNGT có thể xảy ra.

Năm 2015, dự án Tầm nhìn về không chính thức có sự góp mặt của Tập đoàn Microsoft và Tổ chức phi lợi nhuận Datakind chuyên về khai thác sức mạnh của khoa học dữ liệu. Sự hợp tác này đã đánh dấu một tầm cao mới của việc thu thập dữ liệu giao thông. Tổ chức Datakind đã tạo ra một mô hình có thể ước lượng số lượng xe, lưu lượng giao thông ở bất cứ con phố hay thành phố nào chỉ từ một lượng dữ liệu nhỏ. 

Còn Microsoft phối hợp với đại học Washington, Mỹ để phát triển một dự án trí tuệ nhân tạo, thu thập dữ liệu từ hệ thống camera giao thông. Các dữ liệu được thu thập tập trung vào các sự cố suýt trở thành TNGT, hay còn gọi là các sự cố cận nguy hiểm. Những vụ việc kiểu này thường bị bỏ qua trong các dự án thu thập dữ liệu trước đây. 

Cả hai dự án của Datakind và Microsoft đã ảnh hưởng đáng kể tới hiệu quả của khoa học dữ liệu vào việc hoạch định giao thông cho các đô thị, cũng như ngăn ngừa TNGT.

Ông Rob Viola, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu chính sách an toàn, Sở GTVT New York cho biết: "Người dân nghĩ rằng chúng tôi đã biết và tính toán được tất cả, nhưng thực sự không phải vậy. Dữ liệu chúng tôi thu thập trong nhiều năm cũng chỉ bao quát được khoảng 5% thành phố. Nhưng với công nghệ hiện đại ngày nay, từ những dữ liệu đó có thể tính toán được lưu lượng giao thông và nhiều yếu tố khác, dù là giờ cao điểm hay không. Đó là điều chúng tôi thực sự cần để thực hiện một dự án giao thông có hiệu quả.”

Còn tại Việt Nam, Bộ Công an đang dự thảo Thông tư quy định chỉ tiêu thống kê, tổng hợp, xây dựng cơ sở dữ liệu về tai nạn giao thông. Trong đó, các vụ TNGT được phân loại dựa trên mức độ hậu quả, thiệt hại về người và tài sản; cùng nhiều nhóm chỉ tiêu thống kê chi tiết liên quan tới công tác thống kê, xây dựng bộ cơ sở dữ liệu.

Đây có thể sẽ là bước đầu cho việc tận dụng khoa học dữ liệu vào công tác kéo giảm TNGT, vốn là một trong những mối lo hàng đầu với ngành giao thông nước ta hiện nay.