Văn hóa ứng xử trong giáo dục đi xuống: Thuốc đã có nhưng sử dụng ra sao?

“Cần 1 liều thuốc cho vấn đề này, và nó có sẵn!”. Đó là quan điểm của Đại biểu quốc hội Nàng Xô Vi – Đoàn ĐBQH tỉnh Kon Tum khi trao đổi cùng PV VOV Giao thông. 

PV: Không ít mâu thuẫn, ồn ào giữa học sinh và giáo viên đã xảy ra gần đây, trong đó cách ứng xử giữa 2 phía đều có vấn đề. Ở thế hệ trước, việc này dường như không được phép tồn tại, nhưng hiện nay mọi thứ đang theo hướng xấu dần. Theo bà nguyên nhân do đâu?

ĐBQH Nàng Xô Vi: Có nhiều nguyên nhân gây nên mâu thuẫn giữa giáo viên với học trò, giữa giáo viên với cha mẹ học sinh và ở rộng hơn là giữa nhà trường với xã hội. Quan niệm về giá trị trong xã hội có thể thay đổi so với thế hệ trước.

Nó có nhiều thay đổi trong cách ứng xử và tương tác giữa học sinh và giáo viên. Quyền cá nhân và quyền tự do của mỗi học sinh hay giáo viên đều được đặt lên hàng đầu, dẫn đến mâu thuẫn ngày càng nhiều hơn, và cũng có thể do không có sự gần gũi, khoảng cách hơi xa giữa những thế hệ với nhau. Cũng có thể do áp lực học tập, cạnh tranh xã hội và căng thẳng trong lớp học.

Giáo viên cần phải xem xét lại khoảng cách giữa học sinh với mình, trong phương pháp quản lý, dạy học sinh thì mình đã thực sự hiểu học sinh của mình chưa, và học sinh ngày xưa ở lứa tuổi của các bạn ấy, nó khác với lứa tuổi hiện tại, thì nó cũng dẫn đến những suy nghĩ khác nhau.

Và cũng có thể là yếu tố từ gia đình, một số học sinh đang trải qua các vấn đề về gia đình và xã hội. Rất nhiều bố mẹ không ở cạnh bên, không quan tâm, thiếu tình cảm của gia đình.

PV: Giữa muôn vàn chiếc điện thoại sẵn sàng tung hình ảnh lên internet, giáo viên có lẽ cần được hướng dẫn và biết mình nên làm gì trong các tình huống với học sinh, và ngược lại, học sinh cũng phải biết mình được quyền nói/hành động tới đâu. Theo bà, nên chăng cần có thêm những hướng dẫn mới, chi tiết hơn nữa về quy tắc, chuẩn mực ứng xử trong giáo dục?

ĐBQH Nàng Xô Vi: Thật ra bộ quy tắc ứng xử trong vấn đề trường học thì Bộ Giáo dục đã ban hành nhiều rồi, mỗi trường đều có những nội quy, quy tắc ứng xử riêng.

Năm 2019, Bộ Giáo dục cũng đã ban hành thông tư về quy tắc ứng xử trong trường học, quy định rất rõ về quy tắc ứng xử chung của cán bộ quản lý, giữa giáo viên, đồng nghiệp và nhân viên, học sinh trong trường học và quy tắc ứng xử cho cha mẹ học sinh hoặc khách đến trường, thì mình thấy không cần phải thêm bộ quy tắc ứng xử khác nữa đâu.

Kể cả năm 2021, quy tắc ứng xử trên mạng của Bộ Thông tin Truyền thông cũng hợp lý. Tôi nghĩ là đã có bộ quy tắc như thế mà chính bản thân giáo viên và học sinh không sử dụng hoặc chưa từng đọc hết thì lãnh đạo nhà trường cần phải in ra, hoặc sử dụng nó thường xuyên trong buổi ngoại khóa, sinh hoạt chuyên môn để các em và giáo viên, nhân viên nắm rõ hơn vấn đề nào cần làm, không nên làm, và tiếp tục góp ý thêm cho bộ quy tắc.

Nếu đã biết rồi nhưng vẫn cố tình vi phạm thì phải xử lý một cách triệt để. Ban giám hiệu nhà trường không xử lý được thì sẽ mời chính quyền xử lý.

PV: Gia đình không thể ngoài cuộc. Và càng không thể hô hào một cách khẩu hiệu về trách nhiệm của cha mẹ. Nhưng quả thực họ cũng bối rối, hoặc ở chiều ngược lại - bênh con quá mức. Bà có gợi ý gì với phụ huynh và cả với những người đang làm giáo dục, nhằm kết hợp hiệu quả giữa gia đình và nhà trường?

ĐBQH Nàng Xô Vi: Đúng là gia đình có vai trò rất quan trọng trong giáo dục, hướng dẫn trách nhiệm cho con cái. Để giúp gia đình xử lý tình huống bối rối hoặc bênh vực con thì thứ nhất, phải tạo môi trường giữa gia đình với học sinh đầy đủ tình yêu thương. Một đứa trẻ được yêu thương nhiều thì chắc chắn nó sẽ hạnh phúc. Và chúng ta thấy những đứa trẻ hay cáu gắt là những đứa trẻ thiếu sự quan tâm của gia đình, các em không được tôn trọng, lắng nghe quyền của mình.

Không chỉ gia đình mà thầy cô, nhà trường cần phải xem xét lại bản thân đã đủ tình yêu với nghề chưa, đã đủ yêu thương các em như con cháu mình chưa? Một số giáo viên có thể không hiểu rõ nhu cầu và mong muốn của học sinh, thiếu sự tương tác dẫn đến khoảng cách và mâu thuẫn.

Theo cách mình đang dạy trong trường, trường của mình là trường nội trú, đặc thù nên khoảng cách giữa học sinh và mình không hề xa. Trên lớp cô là giáo viên cố vấn kiến thức. Sau khi kết thúc tiết học thì học sinh rất quý mình, sẵn sàng đến nhà cô chơi, qua giúp đỡ cô. Các em rất gần gũi với giáo viên và cái này là do mình tạo điều kiện cho các bạn, thì các bạn thấy dễ dàng trong tiếp cận hoặc tâm sự với giáo viên.

PV: Xin cảm ơn bà!