Tính phí ‘cắt cổ’ với giấy chứng nhận quyền sở hữu để hạn chế phương tiện cá nhân

Đối với quốc gia có mật dân số cao như Singapore, việc hạn chế phương tiện cá nhân được xem là yêu cầu bức thiết. Và giải pháp được Cơ quan giao thông đường bộ nước này đưa ra, đó là tăng phí cấp phép sở hữu xe máy, ô tô lên mức cao ngất ngưởng, khiến bất kỳ ai khi quyết định mua xe cũng phải cảm thấy đắn đo. 

Theo dữ liệu từ Cơ quan Giao thông đường bộ Singapore, trong vòng 4 năm trở lại đây, chi phí cấp phép sở hữu một chiếc xe máy ở nước này đã tăng hơn 200%, cao gấp gần 3 lần giá mua một chiếc xe máy mới loại thông thường.

Cụ thể, hồi cuối tháng 10 vừa qua, chi phí cấp phép sở hữu xe máy, có thời hạn 10 năm, đã tăng lên mức gần 13.000 đô la Singapore, trong khi giá mua một chiếc xe mới chỉ là 5.000 đô la.

Xe máy đã vậy, để sở hữu một chiếc ô tô người dân Singapore cũng phải trả mức giá ‘trên trời’. Theo đó, giấy phép sở hữu một chiếc ô tô cỡ nhỏ ở Singapore hiện vừa tăng lên mức 86.000 đô la Singapore, cao hơn đáng kể so với con số gần 50.000 đô la kể từ tháng 4/2021, và gần gấp 3 lần chi phí năm 2018.

Phóng viên Grace Yeoh tới từ đài CNA thông tin: “Với chi phí cấp phép sở hữu xe cao như hiện nay, các chuyên gia khuyên bạn nên xem xét những lựa chọn khác như đi taxi hoặc sử dụng các dịch vụ chia sẻ xe cho việc di chuyển hàng ngày. Bởi khi sở hữu một chiếc xe bạn còn phải trả tiền gửi, chi phí sửa chữa ngoài kế hoạch, với số tiền này bạn có thể trả cho rất nhiều chuyến taxi”.

Là quốc đảo giàu có diện tích chỉ bằng 20% Hà Nội, chính quyền Singapore đặt ra rất nhiều loại thuế, phí khiến việc sở hữu xe trở nên khó khăn.

Năm 2017, Cơ quan Giao thông đường bộ Singapre (LTA) công bố lộ trình 15 để giảm sự phụ thuộc vào ô tô, đồng thời hướng người dân tới việc sử dụng phương tiện giao thông công cộng, đi bộ, xe đạp hay dịch vụ chia sẻ xe.

Kế hoạch này bao gồm mở rộng hệ thống đường sắt đô thị, xây dựng cơ sở hạ tầng dành cho xe đạp và hỗ trợ chương trình chia sẻ ô tô điện.

Chính phủ Singapore cũng giới hạn số giấy phép sở hữu phương tiện để khống chế lượng ô tô, xe máy lưu thông. Tính đến tháng 9/2022, Singapore giới hạn xe máy ở mức 142.000 chiếc, trong khi ô tô là 650.000 phương tiện.

Tuy nhiên, dù thuế và phí đã ở mức cao ngất ngưởng nhưng nhu cầu mua xe của người dân Singapore vẫn rất lớn. Theo nghiên cứu của Cơ quan Giao thông đường bộ (LTA) năm 2022, 47% thanh niên được hỏi cho biết, dự định sở hữu ô tô trước năm 35 tuổi. Còn theo một nghiên cứu khác từ Quỹ Bảo hiểm Budget Direct Insurance, 72% người Singapore trưởng thành có kế hoạch mua một chiếc ô tô hoặc xe máy vì COVID-19.

Tiến sĩ Pallab Saha, Chuyên gia giao thông tới từ Đại học quốc gia Singapore nêu câu hỏi, khi tư duy về quyền sở hữu xe của người dân không thay đổi, làm sao các nhà hoạch định chính sách có thể giảm nhu cầu ô tô: “Chúng ta cần giải quyết yếu tố tư duy để ô tô không còn là phương tiện ưa thích nữa. Đây không phải vấn đề về cơ sở hạ tầng hoặc phần cứng mà là các vấn đề liên quan đến quan điểm, ý thức”

Theo ông Saha, tuyên truyền, nâng cao nhận thức là yếu tố quan trọng để người dân thay đổi tư duy sở hữu phương tiện cá nhân chứ không phải đưa ra chính sách hạn chế khả năng tiếp cận ô tô.

Chia sẻ quan điểm trên, bà Hee Limin, Giám đốc Trung tâm các thành phố đáng sống bày tỏ: “Cần thúc đẩy tầm nhìn hạn chế ô tô như một phong cách sống. Nếu bạn đưa con đến trường mỗi ngày bằng ô tô, chúng sẽ nghĩ rằng không thể đi đâu nếu không có phương tiện này”

Các chuyên gia cho rằng, một thách thức khác là nhiều người dân Singapore vẫn coi việc sở hữu một chiếc ô tô là ‘biểu tượng địa vị’, nên vẫn cố mua xe dù thực tế không có nhu cầu.

Chính vì vậy, sáng kiến được đưa ra là các nhà lãnh đạo chính phủ, những người nổi tiếng hoặc có ảnh hưởng trên mạng xã hội cần tăng cường sử dụng phương tiện giao thông công cộng để truyền cảm hứng, thông điệp tới cộng đồng. Tập trung vào việc thay đổi tư duy người tiêu dùng sẽ hiệu quả hơn là đầu tư vào cơ sở hạ tầng cũng như các chính sách hạn chế phương tiện cá nhân.

Tại Việt Nam, hạn chế phương tiện cá nhân, bao gồm hạn chế xe máy hoạt động tại một số quận và thu phí ô tô ra vào khu vực nội đô theo giờ đã được Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh tính đến từ lâu, nhưng đến nay vẫn chưa có bước đột phá mang tính quyết định. 

Theo Chuyên gia giao thông, Tiến sĩ Phan Lê Bình, ở các nước phát triển, họ có mức độ ưu tiên cao độ cho phương tiện công cộng. Việc này đã được làm ở Hà Nội với làn BRT, nhưng việc xây dựng mạng lưới liên thông, tiếp cận đồng bộ quá chậm trễ đã gây phản tác dụng.

“Với những đô thị rất lớn như Hà Nội thì việc tìm ra giải pháp cho giao thông không chỉ đơn giản bằng một vài biện pháp hoặc một sớm một chiều. Một trong những biện pháp tiên quyết là đẩy mạnh giao thông công cộng bằng đường sắt. Việc xây dựng giao thông công cộng tại Hà Nội tuy là khá sớm và sớm ở thời điểm tương đối khả quan, nhưng việc thực hiện quá chậm khiến chúng ta dần dần mất đi cơ hội cạnh tranh với giao thông cá nhân”, Tiến sĩ Phan Lê Bình nói.