Để công nhân không còn canh cánh nỗi lo tàu xe dịp Tết

Cứ đến dịp Tết Nguyên Đán, nhu cầu người dân đi lại tăng cao, giá vé tàu xe lại rục rịch tăng. 33,8 nghìn chuyến bay phục vụ dịp Tết nguyên đán năm nay, tăng 14% so với cùng kỳ năm 2023.

Các chuyến bay giai đoạn từ 22 tháng Chạp tới 30 tháng Chạp Âm lịch hầu như kín chỗ, trong khi giá vé máy bay duy trì ở mức trên dưới 6 triệu đồng/ vé khứ hồi khiến nhiều người dân khó tiếp cận.

Con đường về quê của công nhân, người lao động dịp Tết này ra sao? Giải pháp nào để nâng cao chất lượng đời sống người lao động trong tương lai để người lao động không còn nỗi lo canh cánh mỗi dịp Tết đến Xuân về?

Đón nghe Diễn đàn 91, phát sóng trực tiếp lúc 12h30-13h30, thứ Năm (18/01/2024) trên tần số FM91 của Kênh VOV Giao thông Hà Nội và TP. HCM với chủ đề Để công nhân không còn canh cánh nối lo tàu xe dịp Tết cùng các vị khách mời: ông Nguyễn Mạnh Kiên, Ủy viên Ban chấp hành Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam, Phó trưởng ban Tuyên giáo và TS. Phạm Quỳnh Hương, Chuyên gia xã hội học. 

Đừng quên chia sẻ ý kiến của bạn với chủ đề của chương trình qua Hotline: 024.37.91.91.91 và qua Fanpage: VOV Giao Thông.

 Vui buồn những chuyến xe dịp Tết

Tấm vé Tết nào về quê?

Chị Nguyễn Thu Linh, một công nhân làm việc tại Công ty may mặc trên địa bàn Hà Nội mỗi tháng thu nhập khoảng 7-8 triệu đồng. Số lương ít ỏi của 2 vợ chồng cộng lại chỉ đủ trang trải chi phí chi tiêu hàng tháng, hầu như không tiết kiệm được đồng nào. 

Đã 3,4 năm nay, vợ chồng chị không về ăn Tết với gia đình chồng ở TP.HCM, mấy ngày hôm nay lên mạng tìm vé máy bay, chị Linh quá bất ngờ: "Giá vé máy bay đi khứ ngồi cho 1 người từ Hà Nội đi Tp.HCM ngược lại luôn xấp xỉ khoảng trên dưới 6 triệu đồng/ người. Như hôm qua tôi xem, nếu đặt được vé 0 đồng của Vietjet đi ngày 26 Tết và quay về Hà Nội ngày 4 Tết, tổng chi phí đi lại của gia đình cũng gần 12 triệu, bằng cả khoản thưởng Tết của 2 vợ chồng, trong khi còn bao nhiêu chi phí sắm sửa Tết nữa, nên năm nay, vợ chồng tôi quyết định ăn Tết ở Hà Nội thêm một năm nữa".

Anh Dũng, quê Thanh Hóa làm nhân viên cho một công ty bảo vệ các tòa chung cư. Như mọi năm, nhân viên vẫn thay nhau trực xuyên Tết nhưng không được một đồng thưởng Tết nào, năm nay anh Dũng cũng chưa có kế hoạch về quê ăn Tết cùng gia đình: "Tiền lương anh em tôi một tháng có 5,2 triệu, đóng tiền phòng, tiền nước, tiền ăn trong ngày, tất cả chi phí trong đó. Như mọi năm không có thưởng Tết. Chi phí đi lại về quê mất 500 nghìn. Khó khăn thì khó khăn rồi, phải làm  việc này, thu nhập ít nhiều cũng đưa cho vợ con".

Theo báo cáo của Sở Lao động- Thương binh và Xã hội tỉnh Bình Dương, mức thưởng bình quân của các doanh nghiệp là 6,7-10 triệu đồng/người, những công ty nào quá khó khăn sắp xếp tặng mỗi công nhân một phần quà và vài trăm nghìn đồng.

Chị Phan Thị Thu Vân, một công nhân quê An Giang phấn khởi chia sẻ: "Năm nay công ty có thưởng tháng 13, lương thưởng đầy đủ và hỗ trợ một số bạn khó khăn có vé xe về quê. Do đó, Tết năm nay, chúng tôi về quê sẽ vui vì có lương, thưởng đầy đủ".

Thông tin từ Bến xe miền Đông, giá cước xe khách dịp Tết đối với các tuyến thuộc tỉnh Bình Dương, Bình Phước điều chỉnh không tăng quá 40%, các tuyến thuộc tỉnh Kon Tum, Gia Lai điều chỉnh không quá 60% trong giai đoạn từ 25 tháng Chạp đến mồng 6 Tết. Bến xe Miền Đông mới đề nghị các doanh nghiệp vận tải không tăng giá cước quá 60% đối với các tỉnh từ Quảng Ngãi trở ra phía Bắc và không quá 40% đối với khu vực Tây Nguyên và Miền Trung.

TS Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện quản lý kinh tế Trung ương cho rằng, giá tàu xe dịp Tết tăng cao là do nhu cầu đi lại, về quê cuối năm của người dân tăng mạnh trong khi nguồn cung hạn chế  dẫn đến mất cân đối cung cầu và giá nguyên liệu đầu vào tăng cao: "Đấy là bất khả kháng nhưng cũng gây thiệt thòi lớn cho người lao động là bởi vì cung cầu mất cân đối, giá vé  tăng lên. Tôi nghĩ trong tình hình như thế này, các công đoàn có thể tổ chức các chuyến tàu tập thể, các chuyến xe tập thể hoặc nếu không ăn tết tại chỗ, đợi khi nào tàu xe không còn căng thẳng nữa thì lúc bấy giờ mới về quê"

Để hỗ trợ người lao động đi lại dịp Tết năm nay , Liên đoàn Lao động TP. Hà Nội tổ chức hỗ trợ khoảng 30 xe đưa đón 5.000 công nhân lao động khu công nghiệp về quê đón Tết và quay trở lại làm việc sau Tết với tổng số tiền gần 2 tỷ đồng. Liên đoàn lao động TP.HCM phấn đấu tặng 35.000 vé tàu, xe, máy bay tặng cho đoàn viên và người lao động.

Trong khi đó, Liên đoàn Lao động tỉnh Bình Dương trích ngân sách, vận động trao tặng 1.450 vé tàu, 3.500 vé xe, 30 vé máy bay đưa rước công nhân về quê đón Tết. Đoàn Thanh niên khu chế xuất, khu công nghiệp TP.HCM thực hiện  trao tặng 560 vé máy bay từ TP.HCM về Hà Nội và Đà Nẵng, tặng trên 4.300 vé xe từ các tỉnh Đông Nam Bộ về các tỉnh miền Trung và miền Bắc.

 Đẩy mạnh đào tạo, nâng cao thu nhập

Năm 2024, nền kinh tế của Việt Nam đang có những bước chuyển hướng mạnh mẽ, khi được nhiều đại gia công nghệ đánh giá có thể trở thành trung tâm sản xuất linh phụ kiện điện tử của thế giới.

Nhu cầu về nhân lực đối với các các ngành nghề thuộc lĩnh vực điện tử, sản xuất bán dẫn con chip... đến năm 2030 cần khoảng 50 nghìn lao động, trong khi nguồn cung lao động đối với lĩnh vực này còn hạn chế.

Theo PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh, Giảng viên cao cấp Học viện tài chính, Việt Nam vốn được đánh giá có lợi thế về nguồn nhân lực giá rẻ nhưng trong tình hình hiện nay, lợi thế này đã không còn, các nhà đầu tư nước ngoài có nhu cầu tìm kiếm những lao động có tay nghề cao hơn đòi hỏi các địa phương, người lao động cần có sự chuẩn bị: "Chúng ta phải nghĩ nhiều hơn đến việc nâng cao chất lượng đào tạo lao động đáp ứng những yêu cầu phát triển mới của nền kinh tế và yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế. Nếu chúng ta mong muốn tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, chúng ta phải nâng cao trình độ khoa học công nghệ của người lao động, để từ đó phát triển những ngành nghề công nghệ cao này, nhằm thay đổi năng suất lao động, thu nhập của người lao động cũng như thay đổi cấu trúc của nền kinh tế để từ đó có thể đưa nền kinh tế Việt Nam vượt qua cái bẫy thu nhập trung bình".

Năm 2024, nhu cầu tuyển dụng lao động của các doanh nghiệp Bắc Giang khoảng trên dưới 100.000 lao động, tăng mạnh so với cùng kỳ, chỉ tính riêng trong quý 1, các doanh nghiệp có nhu cầu tuyển khoảng 22 nghìn lao động. Ngành nghề tuyển dụng có sự chuyển dịch từ các ngành nghề truyền thống như may mặc, điện tử sang các ngành sản xuất linh kiện bán dẫn và chip điện tử, chip bán dẫn. Cùng với đó, mức lương khởi điểm đối với lao động có tay nghề đề xuất ở mức 9 triệu đồng/tháng, tăng khoảng 2 triệu đồng so với lao động thông thường.

Ông Nguyễn Văn Huế, Giám đốc Trung tâm dịch vụ việc làm tỉnh Bắc Giang cho rằng, lĩnh vực bán dẫn là lĩnh vực mới, đòi hỏi trình độ công nghệ cao và mất nhiều thời gian để đào tạo. Do vậy, cần có sự chung tay của  chính quyền địa phương, doanh nghiệp và các cơ sở giáo dục đào tạo nghề trên địa bàn: "Các doanh nghiệp có nhu cầu tuyển những lao động trong lĩnh vực này  phải có sự phối hợp giữa các cơ sở đào tạo, các trường để có những cái mô đun, những công nghệ dây chuyền để phù hợp với người lao động học. Mục đích là ngay sau khi người lao động học xong ra trường, tốt nghiệp đưa vào doanh nghiệp để sản xuất ngay được".

Ngoài ra, người lao động hiện nay còn chịu sức ép về chuyển đổi số, nhiều lao động giản đơn bị thay thế bằng trí tuệ nhân tạo, robot, người máy.

Do vậy để thích nghi, TS Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện quản lý kinh tế Trung ương lưu ý: "Người lao động đi làm việc rồi vẫn phải học tập để nâng cao trình độ, để làm những công việc, trình mà người máy không đạt được thì mới giữ được công việc. Bên cạnh đó, giúp đỡ hợp tác các doanh nghiệp đào tạo những công việc mới, những việc làm thích hợp cho người lao động. Như vậy, đòi hỏi Chính phủ phải có một khoản tín dụng riêng cho chuyển dịch và thay đổi lao động".

Theo các chuyên gia, nâng cao trình độ chuyên môn, tay nghề của người lao động không chỉ đáp ứng nhu cầu của thị trường mà còn là giải pháp căn cơ để nâng cao thu nhập của người lao động, giảm tỷ lệ thất nghiệp và đảm bảo sự phát triển kinh tế xã hội bền vững trong thời gian tới./.