Trừ điểm bằng lái, thực hiện sao cho hiệu quả?

Quy định này tại Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ vừa được Quốc hội thông qua và có hiệu lực từ ngày 01/01/2025. Quy định trừ điểm bằng lái sẽ có tác động tích cực ra sao? Và làm thế nào để thực hiện hiệu quả?

Đón nghe Diễn đàn 91, phát sóng trực tiếp lúc 12h30-13h30, thứ Năm (04/07/2024) trên tần số FM91 của Kênh VOV Giao thông Hà Nội và TP. HCM với chủ đề: Trừ điểm bằng lái, thực hiện sao cho hiệu quả? 

Với sự tham gia của các vị khách mời: ông Phan Quang Vinh, Phó Vụ trưởng Vụ Quốc phòng an ninh, Văn phòng Quốc hội và Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc công ty Luật ANVI

Đa số ủng hộ 

Một trong những nội dung đang nhận được nhiều sự quan tâm của đông đảo lái xe, người tham gia giao thông là quy định về điểm và trừ điểm giấy phép lái xe trong Luật trật tự an toàn giao thông đường bộ vừa được Quốc hội thông qua vào cuối tháng 6.

Theo đó, để quản lý việc chấp hành pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ của người lái xe trên hệ thống cơ sở dữ liệu về trật tự, an toàn giao thông đường bộ, mỗi giấy phép lái xe có 12 điểm. Tùy theo tính chất, mức độ của hành vi vi phạm, giấy phép lái xe sẽ bị trừ số điểm tương ứng.

Anh Đỗ Long, hiện đang trú tại quận Hoàn Kiếm, Hà Nội bày tỏ quan điểm về quy định này: "Theo tôi thấy khá hợp lý, từ phía người sử dụng nếu mà quản lý được số điểm hiện tại mình đang có bao nhiêu, đã từng vi phạm bao nhiêu sẽ giúp người ta có trách nhiệm hơn trong việc tham gia giao thông. Về phía chính phủ có thể kiểm soát được các cá thể đó đã từng vi phạm, đánh giá được mức độ vi phạm".

Ghi nhận ý kiến của nhóm những người thường xuyên đi bộ, đi xe đạp, quy định mới này giúp các lái xe thận trọng hơn khi di chuyển, nhờ vậy họ cảm thấy an toàn hơn:

"Cái đó có tác động tốt lên ý thức người lái ô tô. Nó vừa nhân văn, vừa răn đe, quan trọng là ý thức của người tham gia giao thông".

"Em thấy nên áp dụng trừ điểm này để đảm bảo an toàn cho người đi bộ hơn".

"Có thể ảnh hưởng đến công việc của người ta nhưng tính răn đe, mình thấy ủng hộ cái đó, để làm sao các lái xe thực hiện ý thức tốt, an toàn giao thông, tránh ách tắc giao thông".

Một số lái xe bày tỏ băn khoăn về khả năng tiếp cận với dữ liệu về số điểm còn trong giấy phép lái xe để họ có thể điều chỉnh hành vi sau đó.

Lái xe Nguyễn Văn Mạnh, ở quận Hoàn Kiếm, Hà Nội bày tỏ băn khoăn đối với việc thi lại luật giao thông trong trường hợp bị trừ hết toàn bộ 12 điểm trong GPLX: "Một bên cấp bằng, một bên kiểm tra lại lý thuyết của lái xe. Cái đấy cũng tốt, tránh được trường hợp những người trước đây đi học lái xe nhưng lại bao luật, chống trượt luật. Nhưng một bên cấp một bên kiểm tra, không đồng đều"

Chị Nguyễn Thị Lan, ở quận Long Biên, Hà Nội quan tâm đến quá trình triển khai và thực thi quy định này: "Luật pháp đưa ra rất tuyệt vời nhưng vấn đề những người thực thi công vụ, thực thi luật pháp đó có thực sự tuân theo luật pháp đưa ra hay không. Thứ hai là nếu không cẩn thận thì gây thêm phiền toái cho người tham gia giao thông. Thứ ba có giá trị hay không thì phụ thuộc vào những người thực thi Bộ Luật này"

Đại diện một trung tâm đào tạo và sát hạch lái xe cho rằng, việc có thêm một đơn vị thực hiện kiểm tra lý thuyết về luật cũng có thể gây tốn kém và phát sinh thêm chi phí về chuẩn bị hạ tầng, phòng ốc, nhân lực phục vụ. Mặt khác, vấn đề về thiết kế chương trình kiểm tra Luật để đồng bộ và tương ứng với nội dung đào tạo và sát hạch lái xe cũng cần được tính đến.

Xây dựng bảng điểm và trừ điểm GPLX, sao cho phù hợp?

Để Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ nói chung và quy định điểm và trừ điểm giấy phép lái xe nói riêng sớm được triển khai trong thực tế và phát huy hiệu quả trong quá trình thực thi, ông Khương Kim Tạo, nguyên Phó Chánh văn phòng Ủy ban an toàn giao thông Quốc gia cho rằng:

"Đầu tiên, xây dựng bảng tính điểm và trừ điểm GPLX. Bảng này thực hiện trên nguyên tắc, không phải tất cả các lỗi đều bị trừ điểm, mà những lỗi nhẹ không trừ điểm, những lỗi từ mức trung bình trở lên mới trừ điểm. Những lỗi vi phạm càng nặng, hành vi càng nguy hiểm trừ càng nhiều điểm. Các cơ quan chức năng phải nghiên cứu, vì nếu trừ nhiều điểm thấp quá, các GPLX bị giam giữ nhiều, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế xã hội. Đưa ra một mức độ hài hòa và từng bước siết chặt lại"

Ông Đặng Văn Trung, Hiệp hội vận tải ô tô Việt Nam cho rằng, quy định mới về điểm và trừ điểm GPLX có tính nhân văn hơn, vì vẫn cho phép các lái xe được tiếp tục điều khiển phương tiện giao thông dù bị trừ điểm, hạn chế ảnh hưởng đến công ăn việc làm của lái xe.

Theo ông Trung, thời gian tới, các bộ ngành cần tập trung vào các nội dung: "Sau khi mà Chủ tịch nước ký công bố Luật này thì Chính phủ và các Bộ ngành chức năng tham mưu được giao khẩn trương soạn thảo Nghị định, Thông tư và để cho người ta hiểu được thì cần đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền. Cần phải có một văn bản quy phạm pháp luật để hướng dẫn, trong Nghị định 100 quy định những hành vi bị tước giấy phép lái xe 1 tháng, 2 tháng để tính tương ứng trừ điểm là bao nhiêu, tước bao nhiêu tháng, trừ bao nhiêu điểm"

Ông Nguyễn Văn Mạnh, Giám đốc công ty cổ phần vận tải Điện Biên cho biết, hiện đơn vị đã lên kế hoạch tuyên truyền, phổ biến về quy định này cho các lái xe. Tuy nhiên, ông Mạnh cho rằngcần tạo cơ hội cho các lái xe, doanh nghiệp được quyền tiếp cận hệ thống cơ sở dữ liệu quản lý về trật tự an toàn giao thông, để các doanh nghiệp chủ động hơn trong quản lý lái xe và phương án kinh doanh vận tải: "Các đơn vị cũng phải có quy chế quản lý người lái xe, phải bổ sung điều chỉnh phù hợp.  Tôi nghĩ cũng cần tạo cơ hội cho lái xe sau khi bị trừ điểm biết ngay còn bao nhiêu điểm, thông báo cho lái xe và cảnh báo cho họ yêu cầu pháp lý đang có nguy cơ mất nghề. Doanh nghiệp cũng có điều chỉnh trong cam kết của hợp đồng lao động và có cam kết về khoán quản tương ứng. Lái xe bị trừ còn 6 điểm phải bố trí làm công việc khác"

Liên quan đến quy định kiểm tra lại lý thuyết về an toàn giao thông đối với những trường hợp bị trừ hết toàn bộ 12 điểm trong GPLX, ông Nguyễn Văn Quỹ, nguyên Đội trưởng Đội CSGT số 1 cho rằng, ngành công an đã có đầy đủ cơ sở hạ tầng, nhân lực để thực công tác này: "Lực lượng chức năng của công an thường xuyên cấp GPLX cho  những người trong ngành  công an, thực hiện thường xuyên do đó không cần có nguồn lực mới, hay đào tạo. Khi mà kiểm tra lại kiến thức về Luật giao thông đường bộ, đặc biệt kiểm tra vào các tình huống trên đường, quy tắc giao thông và chấp hành"

Một số chuyên gia cho rằng, sau khi có những văn bản hướng dẫn thực hiện quy định của Luật, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người tham gia giao thông, giúp họ hiểu được ý nghĩa và mục đích của quy định này là nhằm xây dựng hành vi, văn hóa tham gia giao thông an toàn, văn minh.