Tình trạng ùn tắc giao thông tại Hà Nội không còn quá xa lạ, cứ đến giờ cao điểm sáng (7h-8h) và giờ cao điểm chiều (16h30-18h), hàng loạt các con đường, tuyến phố rơi vào tình trạng kẹt cứng.
Đặc biệt, tình trạng này xảy ra ‘tồi tệ hơn’ ở các con phố nhỏ, đường nhỏ ở nội đô như đường Trương Định, đường Trương Chinh, phố Định Công, phố Đại La, v.v…khi những chiếc xe buýt cỡ lớn (dài gần 12m; rộng 2,5m) chiếm gần hết làn đường của các phương tiện khác.
Với hơn 1.500 xe buýt các loại đang hoạt động, trong đó xe buýt cỡ vừa và lớn là 1.485 chiếc, cùng với hạ tầng nhiều tuyến đường, phố hẹp, việc hoạt động của xe buýt cỡ lớn là không phù hợp. Thậm chí, đây còn là nguyên nhân chính dẫn tới ùn tắc giao thông.
Nhận định về thực trạng này, tại Hội thảo “Minibus với đô thị Việt Nam” được Kênh VOV Giao thông – Đài Tiếng nói Việt Nam tổ chức, ông Nguyễn Hoàng Hải – Giám đốc Trung tâm Quản lý và Điều hành Giao thông đô thị - Sở GTVT Hà Nội cho biết:
“Chúng ta đã có 118 tuyến, có sự tăng trưởng trở lại từ 2017. Nhưng trong các tuyến, hiện xe buýt Hà Nội chủ yếu là xe lớn. 118 tuyến thì 26 tuyến (21%) là xe 80 chỗ, còn lại là xe 30 chỗ. Tại Hà Nội, khu trung tâm là nơi có nhu cầu đi xe buýt nhiều nhất nhưng lại nhiều bất cập nhất. Phần lớn tuyến đường hẹp, có mặt cắt dưới 11 mét. Đó là điều cần lưu tâm.”
Dành một chút thời gian quan sát giờ cao điểm trên đường Trương Định (Q.Hoàng Mai, HN), không khó để tìm thấy hình ảnh những chiếc xe buýt cỡ lớn ‘đè’ nguyên 1 chiều đường, khiến hàng dài xe máy phải vô cùng vất vả mới có thể vượt qua.
Cứ đến mỗi đoạn giao (Trương Định – Nguyễn An Ninh; Trương Định – Nguyễn Đức Cảnh; Trương Định - Tân Mai), dòng xe máy luôn phải vật vã tìm mọi cách để lách qua chiếc xe buýt khồng lồ, vừa đi một đoạn, lại dừng một bến để đón trả khách.
Vậy đâu là giải pháp để xe buýt không tự biến mình thành nguyên nhân gây ùn tắc giao thông, đồng thời, thúc đẩy người dân sử dụng phương tiện giao thông công cộng?
Để tăng cường khả năng tiếp cận của người dân với phương tiện giao thông công cộng, đồng thời, nâng cao hiệu quả mạng lưới xe buýt, khắc phục bất cập của xe buýt truyền thống, nibus – xe buýt cỡ nhỏ được đánh giá là giải pháp phù hợp.
KTS Trần Huy Ánh – Uỷ viên Thường trực Hội Kiến trúc sư Hà Nội cho biết, loại hình nibus đã từng xuất hiện ở các làng quê, chở người nông dân tới thành thị. Các khu đô thị như Ecopark cũng dùng nibus để di chuyển người dân, các tuyến xe buýt ở các trường quốc tế, xe đưa đón ở các khu công nghiệp … cũng chính là nibus.
Để có thể phát triển loại hình phương tiện vận tải nibus, cần xây dựng hình ảnh nibus có sức hút, hấp dẫn để người dân trân trọng sử dụng, thay đổi cảm giác “tự ti” khi sử dụng loại hình phương tiện này.
Song song với đó, cũng cần tính toán mức chi phí đi lại bằng nibus phù hợp, các điều kiện của lái xe nibus cũng cần nới lỏng hơn…
Ông Lê Ngọc Toán, Phó Giám đốc Công ty Bảo Yến đưa ra ý kiến đại diện nhà đầu tư: Đại diện Công ty Bảo Yến đánh giá rằng, ni bus có tính cần thiết rất cao, tuy nhiên cần tính toán kỹ càng bài toán kinh tế cho ni bus.
Theo ông Toán, cần quan tâm tới các yếu tố cụ thể là: vấn đề luồng tuyến của xe buýt, công tác truyền thông tới người dân để người dân tiếp cận với loại hình này; đặc biệt là cần quan tâm tới các ưu đãi đặc thù dành cho ni buýt để các doanh nghiệp quan tâm có thể đầu tư phát triển ni buýt.
Có thể thấy, để nibus hoạt động hiệu quả, phù hợp với hạ tầng giao thông, nhu cầu của người dân, các điều kiện cần thiết như quy hoạch mạng tuyến, giá vé linh hoạt cần được nghiên cứu cẩn thận. Đồng thời, Nhà nước cần đưa ra các cơ chớ khuyến khích, thu hút đầu tư, đồng thời có các kế hoạch tuyên truyền thay đổi nhận thức, thói quen của người dân quen sử dụng xe máy khi di chuyển.