Cảnh giác lừa đảo qua qua mô hình Ponzi

Cập nhật những thông tin tài chính, kinh tế mới nhất

# Báo cáo thường niên Kinh tế và Thương mại Việt Nam của Trường Đại học Thương mại công bố mới đây nhận định, trong bối cảnh dịch Covid-19 được khống chế, GDP của Việt Nam năm 2021 có thể tăng cao nhất 6,1%; nhưng chỉ tăng 5,5% nếu dịch tiếp tục diễn biến phức tạp. 

# Kiểm toán Nhà nước vừa cảnh báo, nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ so với tổng thu ngân sách có xu hướng tăng nhanh, lượng vốn huy động cao nhưng tỷ lệ giải ngân thấp, tiềm ẩn rủi ro với an ninh tài chính. 

# Trong cuộc gặp trực tuyến song phương vừa diễn ra giữa Thống đốc NHNN với Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ, đôi bên đã chia sẻ và đồng thuận về chính sách tiền tệ của Việt Nam, giải tỏa quan ngại của Bộ Tài Chính Mỹ về việc Việt Nam rút khỏi danh sách thao túng tiền tệ. 

# Thời gian gần đây, một số ngân hàng bắt đầu có động thái tăng lãi suất huy động tuy nhiên mức tăng không cao và cục bộ, khiến cho dòng tiền nhàn rỗi vẫn có xu hướng chảy mạnh vào chứng khoán, BĐS, vàng, trái phiếu... và giảm tiền gửi NH. 

# Trong điều kiện dịch COVID-19 đang diễn biến phức tạp, xuất khẩu gỗ và các sản phẩm từ gỗ vẫn đạt con số ấn tượng, 8,71 tỷ USD. Đồng thời, toàn ngành đặt mục tiêu xuất khẩu đạt 15 tỷ USD trong năm nay. 

# Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), nửa đầu năm nay, giá trị XK cá tra Việt Nam đạt gần 142,6 triệu USD, tăng 28,1% so với cùng kỳ năm ngoái. 

# Trong bối cảnh tiêu thụ ôtô trong nước đang gặp nhiều khó khăn do dịch Covid-19, các doanh nghiệp vẫn đua nhau nhập khẩu xe, trong đó nhập từ Trung Quốc tăng khá mạnh, với gần 2.100 xe, chiếm đến 92% tổng lượng xe nhập khẩu Việt Nam trong tháng 6 vừa qua. 

# Tính đến nửa đầu tháng 7, khối lượng hàng hóa thông qua cảng biển Việt Nam ước hơn 425 triệu tấn, tăng 6%. Cá biệt, Quảng Nam có khối lượng hàng container thông qua tăng trưởng 3 chữ số. 

# Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam vừa gửi văn bản kêu cứu về tình trạng chi phí logictics đang tăng mạnh. Ở một số cảng, chi phí logistics đã gấp 6 lần so với giá của năm 2020. 

# Trong bối cảnh có nhiều ý kiến quan ngại tình hình giá cả leo thang hiện nay ở Mỹ, Tổng thống Mỹ Joe Biden khẳng định, lạm phát gia tăng hiện nay chỉ là "tạm thời" và không phải là một vấn đề lâu dài. 

# Hiện lạm phát của Mỹ đã chạm mức cao nhất trong 10 năm qua, với chỉ số giá tiêu dùng (CPI) lên đến 5,4% trong tháng 6, mức cao nhất kể từ tháng 8/2008. 

# Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế của các nước châu Á đang phát triển xuống còn 7,2%, so với mức 7,3% hồi tháng 4. 

# Liên minh châu Âu (EU) vừa kiện Nga lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vì cho rằng Moskva hạn chế hoặc ngăn cản các doanh nghiệp EU bán hàng hóa cho các công ty quốc doanh Nga. 

# Khoảng 90 tỷ USD đã bị "bốc hơi" khỏi thị trường tiền kỹ thuật số trong phiên gần nhất, khi đồng bitcoin mất gần 6% giá trị, trong khi đồng etherium giảm 8%.

# Trong nhận định mới đây, ngân hàng Goldman Sachs cho rằng thỏa thuận mà OPEC+ vừa đạt được là một yếu tố hỗ trợ giá có xu hướng tăng đối với dự báo của họ về việc giá dầu Brent sẽ đạt 80 USD/thùng vào mùa hè này. 

Thông tin thị trường chứng khoán

# Dù trải qua khoảng thời gian dài chìm trong sắc đỏ, nhưng đến gần cuối phiên hôm nay, thị trường chứng khoán đã hồi phục, vươn lên sắc xanh với đà tăng gần 30 điểm, lên 1.273,29 điểm. Đây cũng là phiên sinh nhật tròn 21 năm hoạt động thị trường chứng khoán Việt Nam.

Đáng chú ý, có 18 cổ phiếu ngân hàng tăng giá, trong đó, SHB, SSB và ACB tăng mạnh nhất. Bên cạnh đó, các cổ phiếu vốn hóa lớn như HPG, MWG, HDB, TPB, BID... cũng đua nhau bứt phá và góp phần vào việc nới rộng đà hồi phục của các chỉ số.

# Theo SSI Reseach, khối ngoại đảo chiều mua ròng nhẹ gần 22 tỉ đồng. Lũy kế từ đầu tháng 7 đến nay, nhà đầu tư nước ngoài đã mua ròng hơn 6.490 tỉ đồng.

Cảnh giác lừa đảo qua qua mô hình Ponzi

Mô hình lừa đảo tài chính Ponzi, dùng tiền của những người đến sau kiếm lợi cho chính mình và trả cho những người đến trước- không hề mới, nhưng lại rất nhiều người sập bẫy bởi đặc điểm nổi bật là việc hứa hẹn lãi suất đầu tư rất lớn, gấp nhiều lần lãi suất thông thường. Mô hình này thường yêu cầu, kêu gọi, dụ dỗ người tham gia góp vốn đầu tư liên tục.

Dưới góc độ pháp lý, LS Phạm Thành Tài, Giám đốc Công ty luật Phạm Danh khẳng đinh: 'Mô hình kinh doanh  thu hút đầu tư kiểu ponzi là một hình thức lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của người khác. Đây là chiếm đoạt số tiền đầu tư của các nhà đầu tư. Hiện nay thì mô hình kinh doanh kiểu ponzi này đã bị khuyến cáo tại nhiều quốc gia khác trên thế giới chứ không chỉ tại Việt Nam'.

Mới đây, theo văn bản trả lời Kênh VOVGT, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng cho biết, trong mô hình Ponzi, nhà đầu tư được chào mời tham gia các dự án đầu tư với lãi suất hấp dẫn, tỷ lệ hoàn vốn cao.

Tiền đầu tư hoặc góp vốn thay vì được sử dụng để tái đầu tư, sinh ra lợi nhuận để trả lãi thì được dùng để trả cho nhà đầu tư trước đó và bản chất không có bất kỳ hoạt động đầu tư sinh lời nào. 

Có thể nhận diện mô hình Ponzi qua một số dấu hiệu như: Kêu gọi đầu tư làm giàu nhanh; cam kết không có rủi ro hoặc rủi ro đầu tư rất thấp, hoàn vốn theo tỷ lệ cố định và để hạn chế người tham gia rút vốn khi đến hạn các đối tượng lừa đảo thường đưa ra mời chào các gói đầu tư tiếp với lãi suất cao hơn.

Ông Nguyễn Hoàng Dũng, Chủ tịch Cty Đào tạo Kinh tế phát triển bền vững nhấn mạnh, dễ nhận thấy nhất là những lời hứa hẹn trả lãi suất cao: 'Thủ đoạn rất dễ nhìn nhận là mức lãi rất khủng và những lời hứa lời cam kết rất cao. Đặc biệt, để nhận diện rất dễ  thấy  họ không có gốc gác, không có thương hiệu, không có địa chỉ và không có thông tin chi tiết nào cả'.

Đặc biệt, mô hình Ponzi sẽ sụp đổ khi mà một lượng lớn các nhà đầu tư đã tham gia đột nhiên rút vốn hoặc không thể kêu gọi thêm nhà đầu tư mới. Rủi ro là hầu hết các nạn nhân bị dụ dỗ, bị lừa đảo đã bỏ tiền để đầu tư nhưng không thể rút được tiền trước khi hệ thống này bị sập.

LS Phạm Thành Tài cho biết thêm: 'Với mô hình kinh doanh này, các nhà đầu tư khi tham gia đầu tư góp vốn kinh doanh kiểu Ponzi có thể đối mặt với những rủi ro, các nhà đầu tư khó có thể rút vốn. Khi đến hạn thì các đối tượng lừa đảo thường đưa ra các lời mời chào các gói đầu tư tiếp theo với mức lãi suất cao hơn. Mô hình sụp đổ thì các nhà đầu tư sẽ mất toàn bộ số vốn đã tham gia đầu tư'.

Ngoài ra, nếu nhà đầu tư còn đóng vai trò tổ chức hay dụ dỗ người khác đầu tư theo mô hình Ponzi, có nguy cơ bị xử lý theo Điều 174 (về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản) hoặc Điều 290 (về tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản) của Bộ Luật hình sự.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong lưu ý: 'Những người tham gia hết sức thận trọng tỉnh táo và đặc biệt không bị cám dỗ bởi mức lợi nhuận vô lý hoặc là những lời hứa hẹn rất hoành tráng, rất mạnh nhưng mà rất là hão huyền không có bất kỳ một cơ sở pháp lý hay một tài sản thế chấp'.

Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng cũng khuyến nghị các nhà đầu tư theo mô hình này thường rất khó rút vốn. Bởi để hạn chế người tham gia rút vốn khi đến hạn, các đối tượng lừa đảo thường đưa ra mời chào các gói đầu tư tiếp theo với lãi suất cao hơn nên nhà đầu tư cần cẩn trọng./.