Xử phạt vi phạm chứng khoán: Quan trọng nhất là thực thi nghiêm minh

Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 156 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán (gọi tắt là dự thảo nghị định 156) do Bộ Tài chính soạn thảo có 4 Điều, gồm: Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 156; Bãi bỏ một số quy định tại Nghị định số 156; Trách nhiệm tổ chức thực hiện.…

Cụ thể, sửa đổi, bổ sung nguyên tắc xử phạt tại Nghị định 156 theo hướng quy định xử phạt trong trường hợp vi phạm hành chính nhiều lần thì bị xử phạt về từng hành vi vi phạm.

Cũng có một số trường hợp chỉ bị xử phạt về một hành vi có khung phạt tiền cao nhất trong số các hành vi đã thực hiện và áp dụng tình tiết tăng nặng vi phạm nhiều lần, như: báo cáo không đúng thời hạn hoặc không báo cáo khi có sự thay đổi về tỷ lệ cổ phiếu hoặc chứng chỉ quỹ sở hữu qua các ngưỡng 1% số lượng cổ phiếu có quyền biểu quyết.

Đặc biệt, dự thảo nghị định cũng bổ sung hành vi không báo cáo về thay đổi phương án sử dụng vốn tại Đại hội đồng cổ đông gần nhất trong chào bán ra công chúng; bổ sung hành vi về tài khoản phong tỏa trong phát hành thêm chứng khoán.

Về nguyên tắc áp dụng mức phạt tiền, dự thảo Nghị định vẫn giữ nguyên mức phạt tiền tối đa trong lĩnh vực chứng khoán là 3 tỷ đồng đối với tổ chức và 1,5 tỷ đồng đối với cá nhân.

Tuy vậy, dự thảo nghị định quy định khi xác định mức phạt tiền đối với tổ chức, cá nhân vi phạm vừa có tình tiết tăng nặng, vừa có tình tiết giảm nhẹ thì được giảm trừ tình tiết tăng nặng theo nguyên tắc một tình tiết giảm nhẹ được giảm trừ một tình tiết tăng nặng.

Về thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán, dự thảo nghị định quy định là 2 năm. Đối với hành vi vi phạm hành chính đang được thực hiện thì thời hiệu được tính từ ngày người có thi hành công vụ phát hiện hành vi vi phạm. Đối với hành vi vi phạm hành chính đã kết thúc thì thời hiệu được tính từ ngày chấm dứt hành vi vi phạm.

Dự thảo nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 156/2020 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán đã được Bộ Tư pháp cho ý kiến thẩm định. Hiện, dự thảo nghị định đã được Bộ Tài chính trình Chính phủ xem xét, ban hành.

GIỮ NGUYÊN MỨC PHẠT TỐI ĐA 3 TỶ ĐỒNG

Trong bối cảnh thị trường chứng khoán đang phát triển mạnh mẽ, việc ra đời nghị định sửa đổi, bổ sung nghị định 156 sẽ góp phần tạo sự minh bạch cho thị trường chứng khoán như thế nào?

Phóng viên VOV Giao thông có cuộc phỏng vấn TS. Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - tiền tệ Quốc gia về nội dung này:

PV: Thưa ông, ông đánh giá như thế nào về những quy định đặt ra tại dự thảo Nghị định này?

TS. Cấn Văn Lực: Tôi thấy cơ quan soạn thảo giải trình tương đối rõ về lý do cần ban hành Nghị định sửa đổi này. Tất nhiên cũng hơi tiếc là Nghị định 156 mới ban hành ngày 31/12/2020, nó cũng hơi ngắn về mặt sức sống của nghị định.

Những nội dung sửa đổi cũng phù hợp đối với những yêu cầu, ví dụ liên quan đến hành vi vi phạm nhiều lần, rồi liên quan đến trách nhiệm của Hội đồng quản trị, trách nhiệm của các bên liên quan khi  không báo cáo; rồi cũng là phù hợp hơn với quy định của Luật chứng khoán với các quy định của luật có liên quan khác.

PV: Theo quan điểm của ông dự thảo thay thế Nghị định 156 cần sửa đổi, bổ sung những gì cho phù hợp với tình hình thực tế hiện nay?

TS. Cấn Văn Lực: Về cơ bản, cơ quan soạn thảo cũng đã xem xét và sửa đổi tương đối đầy đủ, chỉ có một số ý tứ có lẽ cũng cần phải chuẩn xác hơn.

Ví dụ, khi chúng ta nói là trách nhiệm của Chủ tịch Hội đồng quản trị thì nó cũng không đúng hẳn, bởi vì Hội đồng quản trị hoạt động theo cơ chế tập thể. Như vậy, đây là trách nhiệm của toàn bộ Hội đồng quản trị.

Ngoài ra, cũng cần phải xem xét xem với Nghị định này thì tác động của nó thực sự đối với thị trường chứng khoán như thế nào.

Về cơ bản tôi thấy nó sẽ tác động không nhiều lắm.

PV: Dự thảo nghị định cũng đặt ra những quy định xử lý đối với hành vi khai báo gian dối kết quả kinh doanh khi công bố thông tin trên sàn chứng khoán. Ông có ý kiến gì về những hình thức xử lý vi phạm này?

TS. Cấn Văn Lực: Điều này tôi nghĩ là cần thiết, thời gian vừa qua chúng ta đã có nhưng chế tài chưa nghiêm, dẫn đến là có nhiều hiện tượng các công ty đã làm bóng kết quả kinh doanh của mình.

Như vậy, nó rất nguy hiểm, nguy hiểm cho cả nhà đầu tư, cũng như bản thân công ty, doanh nghiệp phát hành chứng khoán đó. Tôi lấy ví dụ, năm nay thị trường chứng khoán phát triển tương đối sôi động, thậm chí có đôi lúc hơi nóng, trong đó có thể có một số doanh nghiệp họ cũng đã làm bóng kết quả kinh doanh của mình.

Rõ ràng nghị định này khi được sửa đổi sẽ có cơ sở pháp lý để cho các cơ quan chức năng xử lý nghiêm hơn những tình tiết đó.

Tuy nhiên, tôi xin nhấn mạnh là quy định thì nó cũng là một khung pháp lý, còn cơ bản sau này quá trình triển khai thực hiện và đặc biệt là thanh tra, giám sát và thực thi nó như thế nào mới là quan trọng.

PV: Dự thảo nghị định vẫn giữ nguyên mức xử phạt tối đa là 3 tỷ đồng đối với tổ chức và 1,5 tỷ đồng đối với cá nhân. Theo ông, mức phạt này có tương xứng với tính chất các vụ vi phạm về chứng khoán đang diễn ra?

TS. Cấn Văn Lực: Việc này thì cơ quan soạn thảo cân nhắc thêm nhưng rõ ràng là đến thời điểm cuối năm ngoái, khi họ dự thảo chắc chắn họ cũng đã xem xét và cũng đã nâng mức này lên rồi. Như tôi nhớ hồi đó là nâng lên gấp rưỡi hoặc gấp đôi, cho nên bây giờ điều chỉnh ngay thì tương đối nóng vội.

Nhưng quan trọng hơn, tôi nghĩ không phải mức là bao nhiêu, mà vấn đề là chúng ta áp dụng, thực thi và chế tài nghiêm minh của nó như thế nào.

PV: Vâng, xin cảm ơn ông

MINH BẠCH VÀ CẠNH TRANH LÀNH MẠNH

Dự thảo nghị định sửa đổi nghị định 156 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán nếu được ban hành sẽ ảnh hưởng đế thị trường chứng khoán ra sao, có những tác động xã hội như thế nào?

Phóng viên VOV Giao thông đã phỏng vấn ông Bùi Thanh Tùng, nguyên Ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội:

PV: Thưa ông, ông đánh giá như thế nào về tính cấp thiết của dự thảo Nghị định này?

Ông Bùi Thanh Tùng: Có 3 nội dung dẫn đến việc cần thiết phải sửa đổi Nghị định 156. Thứ nhất là Luật chứng khoán năm 2019 có rất nhiều quy định mới. Chính vì vậy, nghị định là phải sửa.

Thứ hai, năm 2020, Quốc hội khóa 14 sửa đổi Luật xử phạt vi phạm hành chính, đương nhiên như vậy thì các nghị định hướng dẫn Luật cũng phải sửa đổi để đảm bảo phù hợp và có tính khả thi.

Thứ ba là Nghị định 156 chỉ quy định là đối với trường hợp vi phạm nghĩa vụ báo cáo không đúng và hai là báo cáo không đúng thời hạn, nhưng chưa có quy định nào về việc nếu không báo cáo và xử phạt hay không. 

PV: Theo ông dự thảo này cần bổ sung, chỉnh sửa những gì cho phù hợp ?

Ông Bùi Thanh Tùng: Theo Luật chứng khoán năm 2019 thì mô hình văn phòng đại diện của các công ty chứng khoán là không còn nữa, thì phải được loại ra khỏi dự thảo.

Thứ hai, có một số hành vi mà trước đây trong luật hoặc trong nghị định 156 chưa quy định, ví dụ như hành vi không báo cáo, không nộp hồ sơ hoặc chậm nộp hồ sơ về tỷ lệ sở hữu của nước ngoài tối đa hoặc là thay đổi tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa trong công ty đại chúng.

Nhưng bây giờ số lượng đầu tư nước ngoài trong các công ty đại chúng ta nhiều lên, thì lần này là phải sửa. Ngoài ra, với quy mô thị trường chứng khoán nó rất lớn thì mức xử phạt đối với hành vi vi phạm phải có sự điều chỉnh cho phù hợp.

PV: Dự thảo nghị định vẫn giữ nguyên mức xử phạt tối đa 3 tỷ đồng đối với tổ chức và 1,5 tỷ đồng đối với cá nhân. Theo ông, mức xử phạt này có tướng xứng với những vi phạm đang diễn ra?

Ông Bùi Thanh Tùng: Nếu để tạo tính răn đe thì chúng ta có thể nâng mức xử phạt này lên vì thực ra những vi phạm trong lĩnh vực chứng khoán nó đem lại những hậu quả khôn lường.

Tuy nhiên, trong thời điểm hiện nay thì chắc là mức xử phạt tối đa hiện nay là chưa thể tăng thêm được. Bởi vì theo các quy định của Bộ luật hình sự thì những hành vi vi phạm cao hơn thì phải chuyển sang hình thức xử lý bằng hình sự.

Chính vì vậy, cho nên là chúng ta có lẽ cũng vẫn phải chấp nhận phương án, tức là mức xử phạt tối đa là 3 tỷ đồng đối với tổ chức và 1,5 tỷ đồng đối với cá nhân.

PV: Theo ông, nếu dự thảo nghị định được ban hành thì nó sẽ có tác động xã hội như thế nào?

Ông Bùi Thanh Tùng: Thứ nhất là nó tạo ra sự đồng bộ giữa hệ thống luật pháp với các văn bản hướng dẫn dưới Luật. Luật Chứng khoán năm 2019 có rất nhiều điểm khác so với Luật chứng khoán năm 2006, cho nên khi mà Luật thay đổi thì cũng phải sửa các nội dung hướng dẫn luật, tạo ra sự đồng bộ về mặt pháp luật để khi thực hiện Luật thuận lợi.

Thứ hai là việc bổ sung thêm các hành vi phải xử phạt, ví dụ như chuyện  không báo cáo thông tin, hay không nộp hồ sơ về thông báo tỷ lệ sở hữu tối đa của nước ngoài trong công ty đại chúng chẳng hạn, thì nó sẽ tạo ra một hành lang pháp lý chặt chẽ hơn trong lĩnh vực chứng khoán.

Như vậy, nó sẽ tạo tính minh bạch và tạo ra sự cạnh tranh lành mạnh hơn trong hoạt động chứng khoán.

PV: Vâng, xin cảm ơn ông.

Thị trường chứng khoán đang phát triển rất mạnh mẽ, thu hút không chỉ nhà đầu tư trong nước, mà cả hàng triệu nhà đầu tư nước ngoài tham gia. Tính đến cuối tháng 10/2021, mức vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt gần 7,5 triệu tỷ đồng, tăng 41% so với cuối năm 2020. Sự phát triển mạnh mẽ của thị trường chứng khoán cũng đòi hỏi hành lang pháp lý cho hoạt động này được hoàn thiện và minh bạch.

Dự thảo nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 156 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán được cho là sẽ đáp ứng được những đòi hỏi này.

Bạn kỳ vọng gì vào dự thảo nghị định này? Nếu được ban hành, các quy định mới sẽ góp phần minh bahcj hóa thị trường chứng khoán như thế nào?

Mời các bạn cùng chia sẻ ý kiến, đóng góp cho Dự thảo qua hotline 02437.91.91.91, qua fanpage VOV Giao thông, hoặc có thể góp ý trực tiếp trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Tài chính.

---

Đừng quên đón nghe và tương tác với “Dự thảo trên tay” lúc 15h30 đến 15h50, thứ hai và thứ tư hàng tuần trên FM91, vovgiaothong.vn, hoặc trên các nền tảng Podcast dành cho di động: Spotify, Aple Podcast và Google Podcast.