TP.HCM siết chặt an toàn thực phẩm và phòng dịch tại chợ đầu mối

TP.HCM siết chặt an toàn thực phẩm và phòng dịch tại chợ đầu mối

Khuya 12/01, rạng sáng 13/01, đoàn công tác của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn do Thứ trưởng Trần Thanh Nam dẫn đầu đã có buổi kiểm tra, giám sát tại chợ đầu mối Bình Điền - chợ đầu mối lớn nhất của TP.HCM.

Tại buổi giám sát, ông Tsàn A Sìn, Phó Giám đốc Công ty Quản lý và Kinh doanh chợ Bình Điền cho biết, từ khi thức hoạt động trở lại vào ngày 1/12/2021, chợ Bình Điền luôn đảm bảo công tác phòng dịch: “Khi chợ mở lại, tiêu chí bắt buộc đối với người gia nhập chợ đó là phải tiêm 2 mũi vaccine. Đối với trường hợp có nguy cơ nhiễm bệnh, Công ty khuyến cáo nên ở nhà. Sau đợt dịch vừa rồi, người gia nhập chợ cũng rất ý thức. Hiện tại chưa xảy ra vấn đề gì đáng tiếc cho tới ngày hôm nay. Nguồn hàng được cung ứng ổn định và kiểm soát trơn tru”.

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Trần Thanh Nam, trong bối cảnh lượng người, phương tiện, hàng hoá lưu thông, di chuyển ra vào chợ dày đặc trong những ngày cận Tết Nguyên Đán, không nên chủ quan vì nguy cơ bùng phát dịch bệnh trong dịp Tết vẫn hiện hữu: “Mặc dù người buôn bán đã được tiêm 2 mũi vaccine hết rồi, nhưng với lượng người như vậy, tôi rất e ngại vì quá đông. Tất cả những đêm như thế này, mỗi một cửa hàng có hàng dài người, không thể kiểm soát được. Dính một cái là dính hàng loạt. Dính hàng loạt là đóng cửa. Mà ngay Tết chợ đóng cửa là ảnh hưởng rất lớn đến nguồn cung của bà con”.

Tiểu thương chủ sạp Lựa Tiền chuyên kinh doanh thuỷ hải sản cho biết: “Từ lúc mở cửa hoạt động trở lại, việc buôn bán giảm hơn trước khoảng 50%. Hàng thủy hải sản của luôn tươi sống, được lấy từ nhiều nơi như Phan Thiết, Đồng Tháp, Bến Tre,… Giá cả nhiều mặt hàng Tết hiện chỉ bằng ngày thường”.

Đối với việc kiểm tra an toàn thực phẩm, ông Tsàn A Sìn chia sẻ, hiện TP.HCM đã có đề án nhận diện và truy xuất nguồn gốc nên 100% heo vào chợ đã được truy xuất nguồn gốc, heo được đeo vòng nhận diện có đầy đủ thông tin. Đối với mặt hàng khác như thuỷ sản, rau củ quả, công ty chợ phối hợp với Đội 10 - thuộc Ban quản lý an toàn thực phẩm TP hướng dẫn người dân ghi chép vào sổ hàng ngày. Vì là chợ đầu mối nên chợ Bình Điền có đặc thù riêng theo chuỗi thương lái gom hàng từ nguồn cung ứng cung cấp cho thương nhân chợ Bình Điền, thương nhân bán ra cho người mua để toả về chợ lẻ hoặc về khu cung cấp suất ăn, nên từ thương lái đi về chỗ bán đều có hoá đơn bán lẻ ghi rõ người nào mua mặt hàng gì và mua bao nhiêu...

Từ các ô vựa, nếu có trục trặc gì, công ty chợ Bình Điền có thể truy lại người thương lái, và người thương lái truy tiếp tục... Nhưng theo ông ông Tsàn A Sìn, “tất cả phương pháp truy xuất này đều rất thủ công”.

Về vấn đề này, thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Trần Thanh Nam nhấn mạnh, việc lây nhiễm virus Sars-CoV-2 không chỉ trực tiếp từ thực phẩm mà còn từ bao bì, phương tiện vận chuyển, người bốc xếp hàng hoá... nên Ban quản lý chợ cần có giải pháp kiểm soát nghiêm ngặt hơn nữa, đặc biệt khuyến cáo người dân tuân thủ giãn cách.

“Việc kiểm tra theo chuỗi từ dưới lên cũng là khó khăn, thách thức. Nhưng làm sao để xây dựng theo chuỗi? Cần hỗ trợ gì cho người dân? Cần chuẩn hoá các tiêu chuẩn, quy chuẩn và hướng dẫn tiểu thương. Làm sao để chợ đầu mối Bình Điền là điển hình của cả nước, nên cần nâng cấp cả công nghệ thông tin, công nghệ số. Ban Quản lý An toàn thực phẩm TP cần xây dựng một số thí điểm tại chợ. Làm sao để thấy chợ chỉ thấy bóng dáng vài người quản lý thôi, chứ không phải đông người là hiệu quả”, ông Trần Thanh Nam nói.

Về vấn đề lấy mẫu kiểm tra chất lượng hàng hoá, thực phẩm, ông, Nguyễn Trí Thành - Trưởng Phòng Quản lý chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm môi trường - chợ Bình Điền cho biết, thách thức hiện nay đó là “thời gian lấy mẫu để ra kết quả kéo dài 5-7 ngày, nên để xử lý vấn đề vi phạm an toàn thực phẩm khó khăn”.

Theo bà Phạm Khánh Phong Lan, Trưởng Ban quản lý an toàn thực phẩm TP.HCM, đây là vấn đề tồn tại khá lâu, bởi thực phẩm tươi sống thời hạn bảo quản ngắn. Đối với cơ quan quản lý Nhà nước, cơ quan Thanh tra, khi xử lý các vấn đề về vi phạm an toàn thực phẩm cần có bằng chứng về nhiễm khuẩn, hay chứa chất độc hại... Đa số thời gian lấy mẫu kiểm nghiệm cho tới lúc có kết quả, nhanh cũng 1-2 ngày để phát hiện chất cấm, nhưng nếu chỉ nhiễm khuẩn thì thời gian chờ đợi phải cả tuần.

“Trong thời gian chờ đợi lấy kết quả, các chủ hàng ôm hàng không được bán cho ai, mặt hàng sẽ hư hỏng, gây thiệt hại nếu chủ hàng không vi phạm; nếu mẫu mà chứa chất cấm thì điều đó không còn ý nghĩa gì, vì trong quá trình đó, đó thực phẩm đã phát tán khắp nơi và đã được tiêu thụ. Chúng tôi đã có giải pháp cho vấn đề này.

Đó là lấy mẫu giám sát phải khác với lấy mẫu xử phạt. Lấy mẫu giám sát là định kỳ và đột xuất có đội lấy mẫu kiểm nghiệm thực phẩm theo cỡ mẫu quy định trong khoa học, nếu mẫu vi phạm, lúc đó chúng tôi mới tập trung xuống thanh tra và lấy mẫu xử phạt. Hoặc sử dụng test nhanh để sàng lọc và có kết quả trong vòng 30 phút, như phát hiện hàn the chỉ vài phút... ” - Bà Lan đề xuất giải pháp tạm thời.

Tuy nhiên, bà Lan nhận định, về lâu dài cần có biện pháp hữu hiệu hơn, bởi kiểm nghiệm để phát hiện ra chất độc hại chỉ là giải pháp phần ngọn mà cần thực hiện chuỗi thực phẩm an toàn, áp dụng chuẩn mới về nuôi trồng, đảm bảo an toàn thực phẩm, để kiểm soát tốt từ khâu ban đầu để bảo đảm và an tâm hơn. Nếu cơ quan chức năng nói thực phẩm năm nay an toàn hơn năm trước, thì lấy cái gì để chứng minh? Nếu lấy con số ngộ độc thực phẩm thì nó chỉ là biểu hiện bề mặt, phần nổi, là mất an toàn thực phẩm thấy được. Còn ngộ độc thực phẩm tích tụ trong cơ thể hàng năm trời, thì rất khó để nhận biết. Việc tăng cường thanh kiểm tra xử lý vi phạm, nếu có nhiều mẫu được thanh tra nhiều hơn, con số xử phạt nhiều hơn, có nghĩa là số vi phạm nhiều hơn...

“Tôi chỉ thấy có một con số chính xác nhất và khoa học nhất đó là gì, đó là kiểm nghiệm, xét nghiệm, lấy mẫu mang tính đại diện ở các thể loại thực phẩm khác nhau theo các chỉ tiêu về an toàn riêng. Chúng ta phải so sánh chỉ tiêu này hàng năm, nếu năm sau số lượng mẫu nhiều hơn, tỉ lệ mẫu vi phạm ít hơn, thì việc an toàn thực phẩm tăng lên.

Tuy nhiên, chi phí rất tốn kém. Có khi một lô hàng rau của doanh nghiệp bán cả tối không đủ để trả tiền kiểm nghiệm cho một mẫu, vài triệu đồng/mẫu thử cho dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Nên phải tính toán mẫu mang tính đại diện... Bởi vậy, ngoài nguồn Nhà nước nhưng bên cạnh đó cũng cần xã hội hoá từ các doanh nghiệp”, bà Lan nhấn mạnh.