Yếu thế của yếu thế

Bởi vậy, Việt Nam cần sớm ban hành cẩm nang hướng dẫn về các vị trí ngồi trên xe và luật hóa các quy định về chất lượng mũ bảo hiểm, thiết bị an toàn cho trẻ em làm căn cứ bảo vệ trẻ em khi tham gia giao thông.

Từ 6 tuổi không được ngồi phía trước xe máy, nhỏ hơn thì sao?

Một cặp vợ chồng nọ mâu thuẫn với nhau chỉ vì tranh cãi: chở con nhỏ trên xe máy thì để con ngồi trước hay ngồi sau. Người vợ ít nhiều được nghe khuyến cáo trên truyền thông, cho rằng trẻ ngồi trước rất rủi ro vì có thể hứng toàn bộ lực va chạm. Trong khi, người chồng bằng kinh nghiệm, cho rằng ngồi sau dễ bị bắn khỏi xe, hậu quả khó lường. Không có một căn cứ nào để tham chiếu, nên khi chở con, mỗi người áp dụng một cách.

Câu chuyện trên có lẽ phổ biến ở nhiều gia đình có con nhỏ hiện nay. Những biện pháp đảm bảo an toàn xuất phát từ cảm quan của phụ huynh đôi khi sai khác rất xa so với đánh giá, nghiên cứu, thực nghiệm khoa học về an toàn giao thông.

Cho trẻ em ngồi phía trước xe máy, có thể bị phạt tới 14 triệu đồng

19 năm áp dụng quy định đội mũ bảo hiểm bắt buộc đối với người ngồi trên mô tô, xe gắn máy, nhóm trẻ dưới 6 tuổi vẫn ở ngoài quy định. Thỉnh thoảng xuất hiện khuyến cáo trực tiếp của Ủy ban ATGTQG, rằng phụ huynh nên trang bị loại mũ phù hợp để giảm chấn thương cho trẻ em ở tuổi này, hoặc đội mũ bảo hiểm như cho trẻ từ 6 tuổi trở lên nếu đủ điều kiện. Tuy nhiên, thông tin mang tính khuyến cáo, không thường xuyên, không ban hành thành cẩm nang an toàn, nên phụ huynh chỉ nghe tham khảo.

Hơn nữa, khi luật không bắt buộc, các nhà sản xuất, kinh doanh không thấy tiềm năng thị trường để phát triển sản phẩm. Ngoài một vài loại mũ mềm, mũ xốp có tính đàn hồi được phân phối với số lượng hạn chế trong các siêu thị lớn chuyên biệt cho trẻ em, phụ huynh không có nhiều lựa chọn. Còn mũ bảo hiểm cứng cho trẻ đi xe máy đa phần không thể dùng, vì không phù hợp kích thước vòng đầu, dây quai thường lỏng lẻo.

19 năm, thị trường mũ bảo hiểm còn chưa thực sự dành cho trẻ em, nói gì đến các sản phẩm bảo hiểm khác như ghế, dây đai an toàn, đồ bảo hộ. Thị trường có gì, hoàn toàn phụ thuộc vào đánh giá của người bán về nhu cầu và thị hiếu người mua, chưa hề có sự can thiệp bằng công cụ quản lý.

Với quy định mới của Luật TTATGT đường bộ, người lớn chở trẻ em trên ô tô đã biết mình cần phải cho trẻ ngồi đâu, với ghế riêng thế nào. Nhưng với trẻ ngồi trên xe máy, quy định vẫn còn bỏ ngỏ. Thậm chí, con số thống kê tai nạn giao thông đang dừng lại ở nhóm từ 6 đến 18 tuổi, không có dữ liệu với nhóm nhỏ hơn.

Theo thống kê của Bộ Giáo dục và đào tạo, cả nước có hơn 5,1 triệu trẻ trong độ tuổi mầm non. Với 6 triệu ô tô, nhưng có đến 70 triệu mô tô, xe gắn máy, chỉ một tỷ lệ nhỏ trẻ em được di chuyển bằng ô tô là có điều kiện an toàn tốt hơn.

Trong một diễn đàn mới đây trên VOVGT, đại diện cơ quan nghiên cứu về phòng chống chấn thương cho rằng, trên thế giới hiện nay cũng chưa có các nghiên cứu khoa học để khẳng định, trẻ ngồi trước hay ngồi sau an toàn hơn khi đi xe máy.

Điều kiện giao thông, đường sá, phương tiện của mỗi nước khác nhau. Không thể đợi thế giới nghiên cứu rồi mới ứng dụng trong nước. Hơn 5 triệu trẻ em đang chờ những hướng dẫn cụ thể để người lớn có thể biết cách đảm bảo an toàn cho các em khi ngồi trên xe gắn máy. Cha mẹ cần cẩm nang hướng dẫn, phân tích rủi ro tương ứng với từng vị trí ngồi trên xe, cần các tài liệu mô phỏng tình huống giao thông để có thể nhận diện và phòng ngừa.

Các dòng sản phẩm bảo hộ cho trẻ em tham gia giao thông cần được khuyến khích nghiên cứu, phát triển đưa vào thị trường một cách có chủ đích, và được kiểm định chất lượng.

Và điều quan trọng là cần có định hướng hoàn thiện chính sách về bảo vệ an toàn giao thông cho nhóm trẻ này. Vì chỉ khi được luật hóa, thì dù chưa thể thực hiện được ngay, ít nhất các bậc phụ huynh cũng nhận ra rằng, đó là điều thực sự cần thiết. Những thống kê về TNGT cần đề cập đủ mọi nhóm tuổi, để cảnh báo mạnh mẽ tới phụ huynh, nguy cơ là có thật và có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

Trẻ dưới 6 tuổi là nhóm yếu thế của yếu thế. Mặc dù thiết kế các quy định đặc thù là không dễ, nhưng để bảo vệ con trẻ, khó mấy cũng phải làm!