Hẳn không ít người trong chúng ta đã từng phải đi lại nhiều lần giữa các cơ quan công quyền để xin cấp lại, làm mới hoặc bổ sung các giấy tờ tùy thân vì lý do hư hỏng, mất mát hay chỉ vì vô tình đánh rơi.
Sự hao phí về thời gian, công sức lẫn tiền bạc của mỗi cá nhân có thể là không nhiều nhưng nếu nhìn ở góc độ tổng thể của xã hội là rất lớn.
Việc Đảng và Nhà nước thống nhất chủ trương áp dụng khoa học công nghệ để số hóa dữ liệu dân cư được xem là bước ngoặt hết sức quan trọng trong chuyển đổi phương thức quản lý hành chính, tiến tới xây dựng chính quyền số, Chính phủ số hay đơn giản hơn là giúp công dân không còn phải “nơm nớp” canh giữ giấy tờ tùy thân như trước.
Hàng chục triệu căn cước công dân gắn chip và hộ chiếu điện tử đã được cấp là nỗ lực không nhỏ của ngành Công an và chính quyền các cấp.
Song việc mới chỉ có hơn 12 triệu tài khoản định danh diện tử công dân được khởi tạo thông qua ứng dụng Vneid cho thấy quá trình chuẩn hóa dữ liệu dân cư vẫn còn nhiều vấn đề cần khắc phục.
Dễ dàng nhận ra những vướng mắc đó là sự thiếu đồng bộ trong đầu tư cơ sở hạ tầng; chưa nhất quán trong quy trình tiếp nhận xử lý và đánh giá dữ liệu; chất lượng và trách nhiệm thực thi công vụ chưa đồng đều, mỗi nơi làm một kiểu, mỗi người làm một cách; chất lượng bảo mật dữ liệu chưa cao…
Tất cả dẫn đến sự thiếu tin tưởng của người dân khi quyết định đồng bộ, tích hợp tất cả dữ liệu cá nhân về một mối.
Thách thức dành cho Bộ Công An, các Bộ ngành và 63 tỉnh, thành là không nhỏ nếu muốn hoàn thành mục tiêu hoàn thành cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn 2030 mà Chính phủ đề ra.
Tuy vậy, như chỉ đạo của người đứng đầu Chính phủ thì khó mấy cũng phải làm, làm bằng được, làm đến nơi đến chốn với tinh thần lấy lợi ích của người dân, của doanh nghiệp làm trung tâm để phục vụ.
Do vậy ngay từ lúc này, lực lượng Công an và chính quyền các cấp cần có sự phối kết hợp tích cực hơn nữa trong việc thúc đẩy đồng bộ cơ sở dữ liệu, tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng chuyên môn của cán bộ cũng như sớm thống nhất các quy trình xử lý thông tin.
Đặc biệt là tính kết nối, làm sao người dân chỉ cần một mã định danh là có thể thực hiện nhiều giao dịch hàng ngày thay vì như hiện nay dù đã có nhưng chưa biết để làm gì.
Song song đó là tập trung cải thiện tính bảo mật dữ liệu chung lẫn thông tin cá nhân để hạn chế tối đa tình trạng lộ lọt gây ảnh hưởng đến sinh hoạt lẫn lợi ích của người dân.
Về phía công dân cũng nên chủ động tham gia vào các quá trình số hóa dữ liệu dân cư cũng như chủ động đăng ký tài khoản định danh điện tử để không chỉ thể hiện tinh thần hợp tác với nhà chức trách mà còn giúp tối ưu hóa việc quản lý các giấy tờ tùy thân, tiết kiệm tối đa thời gian, công sức và tiền bạc cho bản thân, xã hội.