Đặt cược bóng đá: Thí điểm quản lý để giải trí không sa vào cá độ

Dự thảo Nghị định về kinh doanh đặt cược đua ngựa, đua chó và bóng đá quốc tế (sau đây gọi tắt là dự thảo Nghị định kinh doanh đặt cược) gồm 6 Chương, 42 Điều: Quy định chung; Tổ chức kinh doanh đặt cược; Điều kiện, quy trình thủ tục cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh đặt cược; Tài chính, kế toán và kiểm toán; Quản lý nhà nước, kiểm tra, thanh tra; Tổ chức thực hiện.

Đáng chú ý là các nội dung về kinh doanh đặt cược bóng đá quốc tế, cụ thể như sau:

Về việc thí điểm kinh doanh đặt cược bóng đá quốc tế, Điều 27 quy định chỉ 01 doanh nghiệp được phép thí điểm kinh doanh đặt cược bóng đá quốc tế. Thời gian thí điểm là 5 năm kể từ khi cấp Giấy chứng nhận.

Doanh nghiệp tham gia thí điểm phải có vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỷ đồng, tỷ lệ sở hữu nước ngoài không vượt quá 49%, không được chuyển nhượng vốn trong thời gian thí điểm. Đồng thời, cam kết đóng góp cho ngân sách Trung ương tối thiểu 10% doanh thu bán vé đặt cược trừ chi phí trả thưởng, ngoài nghĩa vụ thuế.

Giới hạn mức đặt cược và đối tượng tham gia được đề cập rõ tại Điều 7, Điều 8, Điều 14 dự thảo Nghị định. Theo đó, người chơi phải đủ 21 tuổi, có đầy đủ năng lực hành vi dân sự. Các đối tượng không được phép tham gia đặt cược bao gồm:

Cán bộ, nhân viên của doanh nghiệp kinh doanh đặt cược tham gia đặt cược tại chính doanh nghiệp nơi mình làm việc; các thành viên giám sát, cầu thủ, trọng tài tham gia đặt cược các cuộc đua mà mình tham dự.

Các đối tượng bị người thân có đầy đủ năng lực hành vi dân sự trong gia đình không cho tham gia đặt cược.

Các đối tượng đang trong thời gian bị truy cứu trách nhiệm hình sự, chưa được xóa án tích; người đang bị lập hồ sơ, chấp hành biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc hoặc cơ sở cai nghiện bắt buộc.

Về giới hạn mức tham gia đặt cược, mức đặt cược tối thiểu là 10.000 đồng cho một lần, mức đặt cược tối đa mỗi người trong một ngày tại một doanh nghiệp là 10.000.000 đồng. Người đặt cược phải đăng ký tài khoản định danh, thanh toán qua ngân hàng hoặc ví điện tử hợp pháp tại Việt Nam.

Dự thảo Nghị định kinh doanh đặt cược cũng chỉ rõ quy định về quảng cáo và khuyến mại tại Điều 15. Theo đó, chỉ doanh nghiệp được cấp phép mới được quảng cáo; chỉ được quảng cáo trong phạm vi trụ sở, trường đua, website, với nội dung giới hạn (tên, địa chỉ, logo, đối tượng được phép chơi…). Doanh nghiệp không được phép thực hiện chính sách khuyến mại cho người chơi dưới bất kỳ hình thức nào.

Dự thảo Nghị định về kinh doanh đặt cược đua ngựa, đua chó và bóng đá quốc tế đang được Bộ Tài chính xin ý kiến rộng rãi các bộ, ngành, địa phương và nhân dân. Dự thảo Nghị định sẽ được gửi, xin ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp trước khi trình Chính phủ xem xét, ban hành.

CẦN CÓ GIẢI PHÁP CỤ THỂ ĐỐI VỚI NGƯỜI CÁ CƯỢC NƯỚC NGOÀI

Việc thí điểm kinh doanh đặt cược, trong đó có đặt cược bóng đá quốc tế, cần thiết thế nào trong bối cảnh kinh tế - xã hội Việt Nam hiện nay?

Phóng viên Minh Hiếu có cuộc trao đổi với ĐBQH Phạm Văn Hòa, Ủy viên Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội về nội dung này:

PV: Xin ông cho biết về sự cần thiết ban hành Nghị định này?

 ĐBQH Phạm Văn Hòa: Tôi rất hoan nghênh Bộ Tài chính và Chính phủ đã có một động thái rất lớn, theo nguyện vọng của cử tri và các đại biểu Quốc hội. Tôi nghĩ làm chậm, tuy chậm nhưng cũng không phải là trễ, khi đã có sự đắn đo, thống nhất chung việc hình thành, ban hành nghị định để có một giá trị pháp lý cao, để cho các doanh nghiệp có hướng đầu tư trên lĩnh vực này. Nhu cầu là thiết yếu, các quốc gia đã thực hiện rồi. Dân số Việt Nam lớn và người dân cũng rất muốn tham gia để hưởng thụ, vui chơi giải trí các trò chơi có cá cược, nhưng có sự quản lý chặt chẽ của Nhà nước trong việc cá cược.

 PV: Ông có đánh giá thế nào về các quy định đối với doanh nghiệp tham gia thí điểm kinh doanh đặt cược bóng đá quốc tế?

ĐBQH Phạm Văn Hòa: Một số điều khoản quy định chặt chẽ đối với các doanh nghiệp tham gia cá cược bóng đá quốc tế. Với cá cược bóng đá quốc tế, số vốn chủ sở hữu cũng như hợp tác kinh doanh cần phải rất lớn để kịp thời chi trả và phản ứng nhanh khi có những tình huống xảy ra.

Không biết tại sao không tổ chức hai, ba doanh nghiệp để tham gia đấu giá hoặc đấu thầu. Tôi không biết bên trong ý định của Bộ Tài chính như thế nào, nhưng theo tôi thì cần phải có tham gia đấu giá hoặc đấu thầu để chúng ta có thể lựa chọn.

Còn việc thực hiện nghĩa vụ thuế đối với Trung ương hoặc với địa phương và các nghĩa vụ khác, tôi nghĩ rằng Nghị định quy định cũng rất chặt chẽ.

Lý do chưa có doanh nghiệp nào được kinh doanh cá cược bóng đá

Vì sao nạn cá độ bóng đá vẫn dai dẳng?

PV: Còn quy định đối với người chơi phải đủ 21 tuổi, chỉ được cược tối đa 10 triệu đồng/ngày,  liệu có phù hợp?

ĐBQH Phạm Văn Hòa: Việt Nam chưa có tiền đề, tiền lệ tham gia cá cược với tỷ lệ số tiền như thế. Tôi nghĩ rằng khi Bộ Tài chính ban hành ra, có lẽ họ cũng đã có sự tính toán rất chi li, cụ thể.

Đối tượng tham gia từ 21 tuổi trở lên thì tôi nghĩ là rất cần thiết. Tuy nhiên, tròn 18 tuổi theo luật pháp Việt Nam thì đủ hành vi dân sự và hành vi hình sự rồi. Tôi nghĩ rằng nếu có thể giảm xuống thì cũng có khả năng được. Nhưng nếu thấy tuổi 18, 19 họ chưa đủ suy nghĩ, đủ khả năng đáp ứng số tiền thì quy định tuổi 21 cũng cần thiết. Hãy xem lại thực tiễn và nhu cầu của người dân Việt Nam.

PV: Theo ông, nếu Nghị định này được ban hành thì sẽ có tác động xã hội thế nào?

 ĐBQH Phạm Văn Hòa: Nếu Nghị định ban hành thì tôi nghĩ sẽ có tác động rất lớn. Sẽ có những luồng trái chiều. Cũng có những người dân cho rằng Nhà nước Việt Nam tổ chức cá cược bóng đá quốc tế, cá cược đua chó, đua ngựa là hình thức cờ bạc.

Nhưng theo tôi nghĩ đại đa số người dân, đặc biệt là người hiểu biết về tình hình kinh tế - xã hội của đất nước trong quá trình hội nhập, và tình hình kinh tế, ngân sách của Nhà nước thì họ sẽ rất đồng tình, thay vì hiện nay chúng ta cấm, nhưng họ cũng đã tham gia rất nhiều. “Không quản lý được thì cấm”, tôi cho rằng không nên như vậy.

Nghị định này mở ra một trang mới về việc cho phép cá cược trên lĩnh vực này. Nếu mình phân tích rõ, có tuyên truyền, giáo dục về nhu cầu ngân sách và nhu cầu quản lý những đối tượng đam mê cá cược, thì tôi nghĩ rằng người dân sẽ rất đồng tình.

Các cơ quan chức năng phải có sự quản lý rành mạch, rõ ràng và phải có chuyên môn. Đối với những đối tượng trong nước thì dễ hơn, nhưng đối với những đối tượng tham gia cá cược từ nước ngoài, tôi nghĩ rằng phải có những giải pháp, biện pháp cụ thể. Việc này đảm bảo sân chơi bình đẳng, có nghĩa vụ đối với Nhà nước và có sự quản lý của Nhà nước trên lĩnh vực này.

 PV: Xin cảm ơn ông!

ĐẶT CƯỢC BÓNG ĐÁ QUỐC TẾ- HỢP PHÁP HÓA ĐỂ QUẢN LÝ

Những quy định được đề cập trong dự thảo Nghị định kinh doanh đặt cược liệu có đủ sức bảo vệ người chơi, ngăn rủi ro “nghiện” cá cược và tránh tình trạng độc quyền kinh doanh hay không?

Phóng viên VOV Giao thông Quốc gia phỏng vấn PGS. TS. Ngô Trí Long - nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu thị trường giá cả, Bộ Tài chính về nội dung này.

PV: Theo ông, mục tiêu chính của việc thí điểm kinh doanh đặt cược bóng đá quốc tế là gì?

 PGS. TS. Ngô Trí Long: Mục tiêu chính của việc thí điểm là hợp pháp hóa để quản lý, không phải mở rộng thị trường giải trí. Trong nhiều năm qua, cá cược bóng đá quốc tế diễn ra hết sức phổ biến nhưng phần lớn ngoài tầm kiểm soát của Nhà nước, gây thất thu thuế, tiềm ẩn rửa tiền và các hành vi tội phạm.

Việc ban hành Nghị định mới này và triển khai thí điểm 5 năm là bước đi cẩn trọng, có giới hạn, nhằm đặt hoạt động này vào khuôn khổ pháp luật. Khi đó, Nhà nước vừa kiểm soát được dòng tiền, dữ liệu người chơi, vừa bảo vệ được người dân, đồng thời có cơ sở thực tiễn để đánh giá, hoàn thiện chính sách trước khi cho phép triển khai chính thức.

 PV: Việc chỉ có một doanh nghiệp được phép thí điểm trong 5 năm liệu có tạo ra độc quyền kinh doanh?

 PGS. TS. Ngô Trí Long: Trên danh nghĩa, đúng là chỉ có một doanh nghiệp được cấp phép thí điểm có thể tạo ra sự độc quyền tạm thời. Điều này là chủ ý của Nhà nước, bởi lĩnh vực cá cược rất nhạy cảm, cần kiểm soát kỹ lưỡng trước khi mở rộng. Tuy nhiên, nếu quy trình tuyển chọn được quy định minh bạch, tiêu chí rõ ràng như năng lực tài chính, công nghệ, phòng chống rửa tiền, cam kết đóng góp ngân sách thì dù chỉ có một đơn vị, lo ngại về lợi ích nhóm vẫn có thể được giảm thiểu.

Sau giai đoạn thí điểm, nên mở rộng có điều kiện cho hai hoặc ba doanh nghiệp để tạo ra sự cạnh tranh mạnh, đồng thời phải học hỏi những mô hình các nước đã làm thành công như Anh, Singapore hoặc Nhật Bản.

PV: Ông đánh giá các quy định với người chơi liệu có đủ để ngăn rủi ro “nghiện” cá cược?

PGS. TS. Ngô Trí Long: Theo tôi, đây là bộ khung kỹ thuật rất cần thiết nhưng chưa đủ, cần thêm các cơ chế kiểm soát chủ động. Ví dụ, thứ nhất là hệ thống cảnh báo giao dịch bất thường hay giới hạn theo khung thời gian. Thứ hai là cơ chế tự loại trừ, cho phép người chơi tự ngưng tài khoản khi thấy mất kiểm soát.

Và thứ ba, quan trọng nhất là truyền thông, giáo dục nhận thức để người dân hiểu đây là trò chơi giải trí có thưởng, chứ không phải đầu tư kiếm tiền.

Tôi cũng cho rằng doanh nghiệp được cấp phép cần trích một phần doanh thu cho quỹ trách nhiệm xã hội và hỗ trợ những người có dấu hiệu “nghiện”.

PV: Vậy sau 5 năm thí điểm, theo ông, Bộ Tài chính cần đánh giá hiệu quả như thế nào?

PGS. TS. Ngô Trí Long: Thứ nhất là về hiệu quả kinh tế, xem tổng doanh thu, tỷ lệ đóng góp ngân sách, tác động đến việc làm hợp pháp như thế nào. Thứ hai là về hiệu quả xã hội, mức độ giảm tội phạm và các vụ vi phạm pháp luật liên quan, hay tỷ lệ người chơi có dấu hiệu nghiện hay không.

Thứ ba là hiệu quả quản trị, thể hiện qua các chỉ tiêu năng lực giám sát, công nghệ, dữ liệu thời gian thực, cơ chế phối hợp giữa Bộ Tài chính, Bộ Công an, Ngân hàng Nhà nước. Nếu sau 5 năm thị trường được kiểm soát minh bạch, người dân chuyển dần sang kênh hợp pháp thì đó sẽ là một thành công.

 PV: Nếu việc thí điểm có hiệu quả thì sẽ mang lại những lợi ích gì, thưa ông?

PGS. TS. Ngô Trí Long: Với Nhà nước là có công cụ pháp lý rõ ràng để quản lý lĩnh vực nhạy cảm, tránh thất thu thuế, phòng chống rửa tiền, và kiểm soát được nguồn tiền ra vào. Với doanh nghiệp là có cơ hội tham gia thị trường hợp pháp, đầu tư công nghệ cao, tạo ra việc làm, đồng thời thể hiện trách nhiệm xã hội cao hơn.

Hệ thống thu ngân sách sẽ minh bạch hơn, đóng góp trực tiếp cho ngân sách Trung ương. Với người dân là được bảo vệ quyền lợi khi tham gia, không bị lừa đảo, không vi phạm pháp luật.

Điều quan trọng nhất là phải giữ được ranh giới giữa giải trí có thưởng và cờ bạc. Đồng thời, phải có kỷ luật truyền thông và cơ chế nghiêm ngặt. Nếu thí điểm không đạt mục tiêu kiểm soát thì Nhà nước sẽ dừng lại.

 PV: Xin cảm ơn ông!

Đặt cược là loại hình dịch vụ thuộc nhóm trò chơi may rủi có thưởng, được nhiều quốc gia cho phép nhằm đáp ứng nhu cầu giải trí và tạo nguồn thu cho phúc lợi xã hội. Tuy nhiên, đây là ngành nghề nhạy cảm, tác động lớn đến trật tự, an toàn xã hội nên luôn được quản lý nghiêm ngặt.

Ở Việt Nam, khi hoạt động đặt cược hợp pháp đang hoàn thiện khung pháp lý thì cá cược bóng đá bất hợp pháp vẫn diễn ra với doanh số ước tính lên tới hàng chục tỷ USD mỗi năm. Thực tế này đòi hỏi cần sớm ban hành nghị định riêng nhằm kiểm soát hoạt động đặt cược, bảo vệ người chơi, ngăn chặn tội phạm và đưa thị trường vào khuôn khổ quản lý minh bạch, an toàn.

Bạn kỳ vọng gì vào dự thảo Nghị định này? Nếu Nghị định được ban hành thì sẽ có những tác động xã hội như thế nào? Mời các bạn cùng chia sẻ ý kiến, đóng góp cho dự thảo qua fanpage “VOV Giao thông”, hoặc có thể góp ý trực tiếp trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Tài chính.

----

Đừng quên đón nghe và tương tác với “Dự thảo trên tay” trên các kênh phát thanh của Ban VOV Giao thông Quốc gia, trên website: vovgiaothong.vn, hoặc trên các nền tảng podcasts dành cho di động.