Cần tạo cơ chế đặc thù cho Hà Nội và TP.HCM phát triển đường sắt đô thị

Khai mạc hội thảo, ông Trần Sỹ Thanh, Chủ tịch UBND TP Hà Nội cho biết, Hà Nội và TP.HCM là 2 đô thị đặc biệt, 2 đầu tàu kinh tế của cả nước, giữ vai trò trung tâm kinh tế, văn hóa, khoa học và an ninh quốc phòng, cũng là 2 đô thị có diện tích và dân số lớn nhất cả nước.

Cùng với xu thế phát triển, giao thông công cộng ngày càng có vai trò quan trọng, nhất là đối với các đô thị, trong đó, hệ thống đường sắt đô thị được coi là trục “xương sống” của mạng lưới kết cấu hạ tầng giao thông.

Việc đầu tư sớm, vận hành hiệu quả hệ thống đường sắt đô thị sẽ nâng cao tỷ trọng vận tải hành khách công cộng, giảm phương tiện giao thông cá nhân, từ đó đem lại hiệu quả tích cực trong phát triển kinh tế-xã hội, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, ùn tắc và tai nạn giao thông...

Tuy nhiên, quá trình triển khai còn gặp nhiều khó khăn, thách thức, đòi hỏi phải tiếp tục nghiên cứu các giải pháp, hoàn thiện cơ chế, chính sách; tìm hiểu, học tập những kinh nghiệm, phương thức mới, “đột phá” nhằm triển khai đồng bộ và sớm hoàn chỉnh mạng lưới đường sắt đô thị theo Kết luận số 49 của Bộ Chính trị, đáp ứng sự nhu cầu và mong mỏi của người dân hai thành phố.

“Với tình cảm chân thành, tinh thần cầu thị, Ban Tổ chức Hội thảo luôn lắng nghe và mong muốn các chuyên gia, các nhà khoa học, các nhà quản lý hãy tham góp nhiều ý tưởng sáng tạo, tâm huyết, các giải pháp khả thi, tiếp tục đồng hành cùng với thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh trong quá trình thực hiện chủ trương phát triển đường sắt đô thị, góp phần xây dựng 2 thành phố văn minh - hiện đại và phát triển bền vững”, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội nhấn mạnh.

Sau phần khai mạc, Hội thảo đã diễn ra chuyên đề "Tổng quan phát triển đường sắt đô thị tại TP. Hà Nội và TP. HCM theo mô hình TOD" gồm 2 phần: Tổng quan về TOD và Quy hoạch TOD, với các bài tham luận của các chuyên gia trong nước và quốc tế.

Phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD) được định nghĩa là một mô hình phát triển đô thị lấy giao thông công cộng làm trung tâm, tăng khả năng, sự thuận tiện cho người dân tiếp cận các điểm trung chuyển, các ga đường sắt đô thị, qua đó giảm thiểu nhu cầu sử dụng phương tiện cá nhân, khuyến khích người dân sử dụng giao thông công cộng và tạo ra các khu đô thị bền vững, thân thiện với môi trường.

Cũng tại hội thảo, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Phương Thủy đánh giá cao hội thảo với quy mô lớn, các chuyên gia am hiểu sâu về lĩnh vực và tin tưởng sẽ có nhiều ý tưởng, giải pháp hữu hiệu để giúp 2 thành phố phát triển thành công mạng lưới đường sắt đô thị, tổ chức đô thị…

Đối với giao thông cộng cộng vận tải khối lượng lớn, hiện nay, đường sắt đô thị vẫn lợi thế nhất. Bên cạnh đó, đường sắt đô thị còn định hình, phân bố lại dân cư, tạo nên bộ mặt mới cho đô thị, thuận lợi cho người dân, thu hút đầu tư.

Trao đổi với PV Kênh VOV Giao thông bên lề hội thảo, ông Đặng Huy Đông, Chủ tịch Viện Nghiên cứu Quy hoạch và Phát triển cho biết, đến thời điểm hiện tại các cơ chế dành cho phát triển giao thông của nước ta có thể đúng với các địa phương nhưng không còn đúng với 2 thành phố đông dân như Hà Nội và TP.HCM. Thực trạng ở Việt Nam đang là đô thị mở rộng đến đâu, kết cấu hạ tầng mở rộng đến đó. Tuy nhiên, đó chỉ là cách phát triển đô thị sai ở Việt Nam và một số nước trên thế giới.

Do đó, chúng ta cần sớm nhận ra giá trị của mô hình TOD thì lúc đó sẽ giảm ùn tắc giao thông cho đô thị. Vì vậy cần trao cho Hà Nội và TP.HCM những cơ chế đặc thù về phát triển đường sắt đô thị, giúp giảm phát thải, giảm áp lực cho giao thông, tạo không gian sống tốt hơn cho người dân./.