Ước vọng của lòng dân

Khi tôi mới bắt đầu tập viết bình luận về cảm xúc xã hội, nhà báo An Định, một người thầy của tôi thường bảo: “Hãy quan sát đám đông, bởi trạng thái của đám đông luôn phản ánh chân thực nhất những ước vọng của lòng dân!” – Đến giờ, tôi coi lời chỉ dạy ấy như một tiên đề, không cần phải chứng minh.

Suốt đêm qua, tôi theo dõi những hình ảnh cập nhật trên mạng xã hội về dòng người xếp hàng trên những tuyến phố hướng về nhà tang lễ. Thông báo ban đầu của ban tổ chức là lễ viếng sẽ kết thúc lúc 21 giờ.

Nhưng 22, 23, rồi đến 24 giờ mà đoàn người vẫn chưa dừng lại. Và những người dân sống dọc theo các tuyến phố ấy chia sẻ cho đồng bào của mình thức ăn, nước uống để tiếp tục cuộc hành hương. 

Trước đó, chiều hôm qua, tôi chứng kiến những dòng người trật tự đi xuyên con đường nắng ở làng Lại Đà để viếng người. Trong dòng người đó, tôi gặp những người trẻ là học trò của tôi, tôi gặp những người lớn tuổi như mẹ tôi, đi cùng những cựu chiến binh đồng đội của bà, gặp cả những cố nhân đã lâu không gặp vì trong quá khứ đã từng nảy sinh khúc mắc.

Chúng tôi gật đầu chào nhau với ánh mắt, với vẻ mặt giống nhau bởi đồng cảm trong cùng khoảnh khắc, cùng trên hành trình tiễn biệt một con người.

Như thầy tôi nói, sự đồng cảm ấy là bởi vì chúng tôi có chung một ước vọng. Ước vọng bày tỏ sự kính ngưỡng đối với một con người mà chúng tôi nhận ra đó là hình mẫu lý tưởng, là một nhân cách có thể mang đến hy vọng cho chúng tôi trong cuộc đời này.

Những cá nhân trong xã hội của chúng ta, có thể vì những lợi ích khác nhau mà có những đánh giá, cảm nhận khác nhau về Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng. Nhưng khi ông rời đi, tất cả chúng ta, dẫu khác biệt thế nào, thì cũng dường như đều nhận ra ít nhiều cảm giác về sự mất mát. Bởi vượt lên tất cả những lời nói, những hành động của ông, là một lối sống, một nhân cách, một khát khao mà trong thẳm sâu lương tri của mỗi người trong chúng ta đều ít nhiều mong mỏi và ước vọng.

Và chúng ta cảm thấy mất mát khi con người đã thể hiện, đã sống hết mình với điều ước vọng của chúng ta rời đi khỏi cuộc đời của mình.

Cảm giác mất mát ấy khiến chúng ta hòa vào dòng người, hòa vào đám đông mà trước đó đôi khi chúng ta cảm thấy khó chịu, để cùng tiễn đưa, cùng bày tỏ sự luyến tiếc, một cách chân thành và tự nguyện.

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã để lại rất nhiều trước tác, hàng trăm bài phát biểu, nhưng có lẽ chính ông cũng không hình dung được rằng tất cả những bài phát biểu ấy, những trước tác ấy của ông có lẽ cũng không tác động tới cảm xúc của người dân nhiều bằng chính hình ảnh về cuộc đời của chính ông, một cuộc đời thanh sạch, tận hiến vì lý tưởng.

Bởi vì, trong dòng người đưa tiễn ông hai ngày hôm nay, chắc nhiều người chưa từng đọc trước tác của ông, nhưng họ đã sống, đã chứng kiến những nỗ lực nhằm mang lại một xã hội tốt đẹp, sạch sẽ hơn, một vị thế đáng tự hào hơn cho dân tộc, cho đất nước trong những tháng năm làm lãnh đạo của ông.

Những ngày quốc tang ngắn ngủi rồi sẽ qua đi, rồi chúng ta sẽ lại trở về với cuộc sống thường nhật, với những lo toan, với cả bộn bề bon chen, nhưng khoảng thời gian ngắn ngủi này, tôi tin rằng sẽ để lại trong ký ức của chúng ta những vết dấu khó phai, đánh thức phần ước vọng thẳm sâu trong tâm hồn chúng ta về ý niệm sống đẹp, sống có ý nghĩa với cuộc đời. 

Ước vọng của lòng dân luôn rất dễ để nhận ra từ trạng thái của đám đông. Nhưng, chỉ có những nhân cách, những con người thực sự trong sáng, mạnh mẽ, và dũng cảm để theo đuổi đến tận cùng lý tưởng mới có thể đánh thức, khơi gợi và kết nối những ước vọng của lòng dân.

Những con người ấy, cho dù đến một lúc nào đó sẽ phải rời đi vì cuộc sống là hữu hạn, nhưng di sản của họ luôn ở lại trong cảm xúc, và tâm hồn của dân tộc.

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng là một người như thế!