Đây có phải là giải pháp khả thi vì trước đó, TP. Thủ Đức cũng từng xây hồ ngầm trên đường Võ Văn Ngân nhưng không mang lại hiệu quả?
Thủ Đức có địa hình thấp dạng lòng chảo, chênh lệch gần 30m nên thường xuyên hứng lượng nước mưa lớn từ nơi khác dồn về. Trong khi đó, hệ thống thoát nước đã cũ, xuống cấp và bồi lắng, không đáp ứng nhu cầu.
Mỗi khi mưa lớn, khu vực ngập sâu, đặc biệt ở các tuyến đường quanh khu vực chợ Thủ Đức như Võ Văn Ngân, Lê Văn Minh, Đặng Thị Rành, Dương Văn Cam, Tô Ngọc Vân… thường xuyên ngập nặng sau mỗi trận mưa to. Nhiều năm qua, nơi này được xem là "rốn ngập" của thành phố.
Có nhà trên đường Dương Văn Cam, nơi được xem là thấp nhất ở khu vực chợ Thủ Đức, gia đình anh Sang phải nhiều lần nâng nền nhà để chống ngập. Đến nay, sau 3 lần sửa chữa, nền nhà anh đã cao hơn 1,2 mét so với mặt đường.
Theo anh Sang, đa phần nền nhà dân ở đường Dương Văn Cam cũng đã cao hơn mặt đường tầm 50 cm, cao nhất khoảng 1,2 m. Tại những con hẻm ở Dương Văn Cam, người dân phải qua gờ dốc do mình tạo ra để có thể vào nhà. Và mỗi năm, độ cao của những gờ dốc này ngày một tăng để ngăn nước ngập:
“Ở đây là sâu nhất, khu vực của anh, toàn bộ nước ở các chỗ nó dồn vào cái hẻm này. Có khi nó ngập đến yên xe máy luôn, tại vì chỗ này nó thấp trũng nhất nên tất cả nước nó dồn về đây”.
Không chỉ là người dân, hàng trăm tiểu thương buôn bán ở chợ Thủ Đức cũng vô cùng khổ sở vì tình trạng ngập mỗi khi mưa. Nhiều năm nay, tiểu thương phải sống chung với cảnh hễ trời mưa lớn là nước ngập lênh láng, tràn hết vào chợ khiến đồ đạc hư hỏng, buôn bán khó khăn.
Chị Đào, tiểu thương bán quần áo tại chợ Thủ Đức than thở: “Người dân chỉ ước mơ một điều duy nhất làm sao cho đừng có ngập thôi, cho dân bớt khổ. Mưa là quá trời nước, nước khủng khiếp. Bây giờ mưa lớn, mưa nhỏ gì cũng ngập tới bờ rồi, cực khổ quá trời luôn”.
Mới đây, một đề xuất giải pháp chống ngập cho khu vực chợ Thủ Đức được nhiều người dân rất quan tâm. Cụ thể, Trung tâm Phát triển hạ tầng kỹ thuật khu vực Thủ Đức đề xuất việc xây hồ điều tiết ngầm dưới sân bóng đá Linh Tây, cách khu vực chợ Thủ Đức vài trăm mét. Công trình hồ điều tiết có kích thước 70m x 50m x 5,2m, tức gấp 130 lần so với hồ ngầm trên đường Võ Văn Ngân.
Hồ sẽ có khả năng trữ 13.000m3 nước, tương đương với 650 xe bồn lớn. Dự án còn bao gồm: hồ lắng, hầm bơm, hệ thống cống thu gom và cống thoát nước. Lượng nước lưu giữ có thể xả dần vào hệ thống chung, hoặc tái sử dụng cho phòng cháy chữa cháy, tưới cây xanh.
Đánh giá về đề xuất này, Kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn, chuyên gia quy hoạch đô thị cho rằng, khu vực chợ Thủ Đức hiện không còn quỹ đất để làm hồ nổi. Vì vậy, những nơi không có hồ nổi thì nên làm hồ ngầm. Đây là một giải pháp hiệu quả trong việc điều hòa thoát nước, được nhiều quốc gia áp dụng để chống ngập.
Theo ông Sơn,hồ ngầm dưới lòng đất càng rộng càng tốt vì có thể chứa nhiều nước. Khi mưa lớn, nước sẽ rút nhanh vào hồ, sau đó được bơm từ từ ra sông, giúp khu vực không bị ngập. Và điều quan trọng là hồ điều tiết phải phối hợp thế nào với hệ thống thoát nước để đạt hiệu quả cao:
“Việc làm hồ điều tiết nhân tạo rất cần thiết, không chỉ cần một mà sẽ cần khá nhiều hồ điều tiết. Mình nghĩ rằng, dự án sân bóng đá nếu mà mình làm hồ điều tiết ở dưới rất là phù hợp. Điều quan trọng là về thoát nước, mỗi lần xây hồ lrất khó, thì nếu được, mình xây quy mô lớn hơn một tí.
Thứ hai là có một cái hệ thống thu nước, khi mà có mưa lớn, nước thu nước nhanh. Và khi mà mưa tạnh, nó sẽ thoát từ từ ra kênh rạch ra sông. Đây là giải pháp rất là hữu hiệu cho cái việc giúp mình giảm ngập..."
Đồng quan điểm, theo PGS. TS Lê Song Giang, Đại học Bách khoa TP.HCM, phương án xây hồ điều tiết chống ngập ở khu vực chợ Thủ Đức đã được các chuyên gia đề xuất từ trước. Trên thế giới, nhiều quốc gia cũng áp dụng công trình này và đạt hiệu quả.
Theo ông Giang, địa thế chợ Thủ Đức khi ngập, không thể thoát nước về hướng Bắc hay Tây, mà chỉ còn hướng Đông và Nam. Tuy vậy, chợ Thủ Đức vốn ở vị trí thấp nên khả năng thoát nước vẫn hạn chế. Do đó, việc xây hồ điều tiết ngầm là cần thiết và phải có thông số kỹ thuật rõ ràng.
Ngoài ra, ông Giang cũng đề xuất thêm giải pháp chống ngập ở khu vực Thủ Đức đó là khơi thông rạch Thủ Đức:
“Nếu cái hồ để ở chỗ đó thì tôi nghĩ là họ đã để đúng vị trí rồi. Chỉ còn cái dung tích và nguồn nước đưa về đó nó đủ đảm bảo hay không thôi. Tôi nghĩ là, cái giải pháp mà mang lại hiệu quả tốt nhất đó là khơi thông rạch Thủ Đức và bổ sung thêm cái hệ thống cống từ chợ Thủ Đức ra cái rạch đó, tăng khẩu độ cống lên có thể là sẽ giảm ngập được triệt để".
Rõ ràng, khả năng thoát nước theo thiết kế hiện nay của TP.HCM chưa đáp ứng nổi khi có mưa lớn. Thực tế cho thấy, mỗi trận mưa to, các tuyến đường xung quanh chợ Thủ Đức đều là điểm ngập đầu tiên và nặng nhất.
Các giải pháp như làm cống, khơi thông dòng chảy đã và đang được triển khai nhưng chưa đủ. Do đó, ngoài việc xây hồ điều tiết, cần kết hợp với khai thông các dòng chảy bị nghẽn, nạo vét kênh rạch tốt hơn. Hai giải pháp này cần kết hợp song song sẽ giúp thời gian ngập rút ngắn đáng kể.