Hiện nay cả nước có 4 khu công nghệ cao đang hoạt động, trong đó khu công nghệ cao Hòa Lạc (Hà Nội) có tuổi đời 24 năm; khu công nghệ cao thành phố Hồ Chí Minh là 20 năm. Điểm nổi bật là hoạt động của các khu công nghệ cao đang dần đi vào thực chất và hiệu quả. H
iện các các khu công nghệ cao đã thu hút hàng trăm dự án dự án đầu tư còn hiệu lực, trong đó khoảng 1/4 là các dự án FDI.
Các khu công nghệ cao đã thu hút nhiều tập đoàn lớn, uy tín trên thế giới và trong nước tới đầu tư. Khu công nghệ cao cũng là địa chỉ hấp dẫn nguồn nhân lực chất lượng cao đến làm việc, tạo môi trường thuận lợi cho các hoạt động nghiên cứu và ứng dụng.
Các sản phẩm được sản xuất, chuyển giao và thương mại hóa từ các khu công nghệ cao ngày càng được áp dụng rộng rãi; hàm lượng chất xám trong từng sản phẩm thể hiện rõ sự vượt trội về giá trị cũng như tính năng sử dụng trong đời sống. Thúc đẩy mô hình khởi nghiệp sáng tạo, hiện đại thành công cho nhiều người, nhất là giới trẻ.
Đây là hướng đi đúng, cần sự trợ lực kịp thời để giúp các địa phương hình thành các trung tâm công nghệ cao, sáng tạo, bắt kịp với sự chuyển đổi của nền kinh tế số của thế giới hiện nay.
Tuy nhiên, hiện nay, mô hình quản lý, quản trị cho các khu công nghệ cao quốc gia đã bộc lộ nhiều hạn chế. Nghị định 99 từ năm 2003 về quy chế hoạt động của khu công nghệ cao đến nay nhiều điểm đã không còn phù hợp khi các quy định pháp luật về chuyên ngành như quy hoach, xây dựng, xuất nhập khẩu đã ra đời và thay đổi.
Buộc Ban quản lý phải áp dụng các hướng dẫn theo luật chuyên ngành mới đảm bảo tính pháp lý. Ngay trách nhiệm của Ban quản lý khu công nghệ cao phải thực hiện nhiệm vụ rất rộng, từ lãnh đạo, điều hành nghiên cứu, phát triển đến đảm bảo an ninh trật tự; chăm lo nguồn lao động…
Các khu công nghệ cao vẫn chưa hoạt động theo mô hình chung mà tùy mỗi địa phương áp dụng theo phương thức khác nhau.
Việc xã hội hóa các nguồn lực đầu tư, nhất là đầu tư tư nhân vào khu công nghệ cao vẫn chưa được cụ thể hóa nên nhiều nơi lúng túng; là lực cản dòng chảy dự án trong các khu công nghệ cao.
Phát triển khoa học công nghệ là đột phá chiến lược trong phát triển kinh tế- xã hội ở nước ta trong nhiều năm tới. Các khu công nghệ cao vì thế chính là xương sống để nâng đỡ các ý tưởng thành hiện thực, với các dự án công nghệ chất lượng cao gắn nghiên cứu với sản xuất phục vụ đời sống; nâng tầm giá trị gấp nhiều lần sản phẩm thông thường.
Do vậy, việc tạo ra hành lang pháp lý đủ mạnh cho hoạt động của các khu công nghệ cao với các văn bản thay thế kịp thời các quy định lỗi thời, bất cập phải được sửa đổi sớm và ban hành nhanh hơn nữa. Trong đó có định vị rõ vai trò hoạt động của Ban quản lý khu công nghệ cao trong hoạt động quản lý nhà nước cũng như chuyên môn.
Để Ban thực sự là nơi ươm mầm các dự án chất lượng cao gắn với thực tiễn hoạt động sản xuất ngoài đời sống. Việc mở rộng các ngành nghề, lĩnh vực trong khu công nghệ cao cũng cần được tính đến để tạo sự phong phú và đa dạng, nhất là tạo lập hệ sinh thái xung quanh khu công nghệ cao nhằm tạo cơ sở cho từng sản phẩm được thông suốt từ khi nghiên cứu đến áp dụng và phổ biến đến đời sống.
Sản phẩm công nghệ cao cần có nguồn lao động chất lượng cao. Việc đào tạo nguồn nhân lực này vì thế phải luôn là xu thế để gắn với các chương trình mục tiêu của giáo dục nước nhà trong nhiều năm tới; nhằm cung ứng kịp thời cho sự phát triển của các khu công nghệ cao.
Phát triển khu công nghệ cao cũng đòi hỏi sự thay đổi và quyết tâm hành động thực chất từ chính quyền địa phương cơ sở trong việc tạo điều kiện tối đa về thủ tục hành chính, giải quyết kịp thời các vướng mắc phát sinh để các dự án đầu tư thực sự hiệu quả.
Tránh xây dựng, hình thành khu công nghệ cao nhưng thiếu đầu tư, chăm lo, kiểm tra, giám sát và dẫn đường sẽ rất khó thành công.