Mưa, triều cường gây ngập tại TP. HCM là chuyện đã nói suốt cả thập kỷ qua. Toàn bộ kinh phí mà TP. HCM đã “đổ” vào công tác chống ngập giai đoạn 2016 - 2020 là 25.998 tỉ đồng, tương đương hơn 1 tỉ USD; Kế hoạch giảm ngập nước cho TP giai đoạn 2021 - 2025 ước tính cần khoảng 101.000 tỉ đồng, tương đương 4,3 tỉ USD, nhưng ngập vẫn hoàn ngập, cứ mưa là ngập mà không mưa cũng ngập đã khiến người dân ngày càng bức xúc.
Nhiều tuyến đường chìm trong biển nước đã không còn là chuyện quá xa lạ. Nếu lúc trước tình trạng ngập chỉ xuất hiện khi có những trận mưa lớn, nước trên các tuyến phố không kịp thoát xuống đường cống thì giờ đây tình trạng ngập càng trầm trọng thêm bởi ảnh hưởng của các đợt triều cường. Kẹt xe, người dân vật lộn với con nước để về nhà là các hình ảnh quá đỗi thân thuộc.
Tốc độ đô thị hóa tại TP. HCM đang diễn ra rất nhanh, trong khi những tòa nhà, trung tâm thương mại mọc lên như nấm thì các công trình thoát nước đô thị gần như bị ‘lãng quên’ khi không được đầu tư gì thêm.
Danh sách các “liều thuốc chữa ngập” của TP bao năm qua gần như không thay đổi, đa phần các giải pháp theo kiểu đối phó, chắp vá. Nào là nâng đường, đầu tư siêu máy bơm để hút nước.
Nhiều tuyến đường sau khi nâng lên cao để chống ngập trở thành con đê chắn ngang khiến nước mưa tràn ra hai bên, nước từ trong hẻm và những đường xung quanh không có lối thoát, tạo thành “dòng sông” nhỏ trong khu dân cư khi có mưa lớn.
Cứ đà chống ngập bằng cách nâng đường, hút chỗ này bơm ra chỗ khác để thoát nước thì có chi ra hàng tỉ đôla cũng chẳng thể thoát ngập. Thậm chí, còn phản tác dụng.
Trong khi các giải pháp được đưa vào sử dụng không phát huy được hiệu quả thì dự án xây dựng cống ngăn triều chống ngập được đầu tư với nguồn vốn 10 nghìn tỷ đồng, dự kiến hoàn thành năm 2018 với hy vọng sẽ giải quyết cơ bản tình trạng ngập nước do triều và mưa kết hợp với triều cho khu vực trung tâm TP và các quận huyện 7, 8, Nhà Bè.
Tuy nhiên, hơn 4 năm qua dự án này vẫn nằm im bất động dù tiến độ công việc đã đạt hơn 90%.
Rõ ràng các dự án chống ngập đến thời điểm hiện tại hiệu quả gần như bằng 0. Đã từng có đại biểu HĐND hiến kế ‘dùng lu chống ngập’ cho thành phố, tuy nhiên đây được xem là một ‘hạ sách’ cho câu chuyện chống ngập ở Sài Gòn.
Thiết nghĩ đã đến lúc chính quyền thành phố nên quan tâm một cách đúng mực, đầu tư đúng lúc cho các dự án chống ngập. Nếu không, nguy cơ Sài Gòn chỉ còn “một điểm ngập duy nhất” là nơi đâu cũng đầy nước đang hiển hiện không xa. Và khi đó ‘Hòn ngọc viễn Đông’ ngày nào sẽ thành một ‘Venice Viễn Đông’ nhưng… rất khác.