Năm 2012, khi sang Hồng Kong, tôi đã rất ngạc nhiên, khi nhiều người dân ở quốc gia này phải bỏ ra tới 80 nghìn đô la Mỹ, tương đương 1,6 tỷ đồng để sở hữu một chỗ đỗ xe khoảng 12m2. Đầu tư vào chỗ đỗ xe là một nghề hái ra tiền, đến bây giờ, có những chỗ đỗ xe tại quận Peak, Hồng Công lên tới 1,3 triệu đô la Mỹ.
Tại Hà Nội, 10 năm trước, người dân không mấy quan tâm đến chỗ đỗ xe ô tô, nhưng hiện nay, khi mua nhà chung cư, yêu cầu đầu tiên đối với nhiều người là phải có chỗ để xe ô tô. Tình trạng mua bán, chuyển nhượng chỗ đỗ xe ô tô tại các chung cư đã xuất hiện từ lâu dù không chính thức, thậm chí, có cư dân phải bỏ ra số tiền 800 triệu đồng để sở hữu tại một chỗ để ô tô chưa đến 10 m2 trong vòng 38 năm, tại chung cư Goden Westlake (Hoàng Hoa Thám, Hà Nội) hay 500 triệu đồng cho một chỗ đỗ xe tại chung cư 93 Lò Đúc, Hà Nội.
Việc người dân phải bỏ một số tiền không nhỏ để mua chỗ đỗ xe phần nào phản ánh sự mất cân đối giữa cung- cầu chỗ đỗ xe ngay tại chính các chung cư, cao ốc. Hệ quả là tình trạng ô tô đỗ tràn lan trên vỉa hè, dưới lòng đường tại các tuyến đường xung quanh khu đô thị, gây mất mỹ quan và ảnh hưởng đến giao thông.
Theo báo cáo của Sở Giao thông Vận tải Hà Nội, diện tích các điểm, bãi đỗ xe trên địa bàn Hà Nội mới chỉ chiếm 0,12% diện tích các quận nội thành, đáp ứng chỗ đỗ cho khoảng 10% tổng nhu cầu đỗ xe, ...
6 tháng đầu năm 2022, toàn thành phố Hà Nội có gần 146 nghìn phương tiện đăng ký mới, trong đó có trên 41.000 phương tiện ô tô, nâng tổng số lượng phương tiện ô tô của thành phố lên gần 1,03 triệu xe, tăng gần 72% so với năm 2018.
Với tốc độ tăng trưởng phương tiện cá nhân hiện nay, nếu Hà Nội không có những giải pháp quyết liệt trong việc hạn chế phương tiện cá nhân, quản lý chặt chẽ việc cấp phép xây dựng chung cư trong nội thành và tăng diện tích chỗ đỗ xe, thì vấn đề ùn tắc sẽ khó có thể giải quyết.
Bởi vậy, để giải quyết bài toán về thiếu chỗ đỗ xe hiện nay, cần phải lưu ý một số vấn đề sau:
Trước hết, thành phố cần làm tốt công tác quy hoạch, tính toán chính xác về phân bổ dân cư theo từng khu vực gắn với quy hoạch về mạng lưới đường giao thông và giao thông tĩnh.
Các cơ quan quản lý Nhà nước về xây dựng thực hiện chặt chẽ trong việc phê duyệt cấp phép cho các dự án xây dựng theo đúng quy hoạch, không được điều chỉnh quy hoạch. Các dự án được cấp phép phải tuân thủ đúng các quy định về tiêu chuẩn, quy chuẩn về chỗ đỗ xe theo các quy định của Bộ xây dựng.
Quá trình giám sát việc thực thi các quy định của chủ đầu tư cần được thực hiện thường xuyên, liên tục. Đối với những trường hợp vi phạm cần nghiêm túc xử phạt theo quy định và cho tạm dừng thi công, hoặc không cho đưa vào vận hành nếu không có biện pháp khắc phục.Việc huy động sự giám sát chủ đầu tư của cộng đồng dân cư, những người sở hữu nhà chung cư cũng rất cần thiết.
Thành phố cũng cần thực hiện tổng kiểm tra, rà soát, tính toàn nhu cầu đỗ xe của các chung cư, cao tốc trên địa bàn thành phố, so sánh với nguồn cung hiện có để đưa ra những giải pháp phù hợp. Cùng với đó, thành phố đẩy mạnh đầu tư xây dựng hệ thống bãi đỗ xe trong khu vực đô thị. Hiện mới có 57 / 107 dự án bãi đỗ xe được hoàn thành.
Đối với các chủ đầu tư cần có sự tham vấn các chuyên gia tính toán, thiết kế về chỗ đỗ xe có tính tới sự phát triển của xã hội, nhu cầu mua xe của người dân có xu hướng tăng, tránh tình trạng thiếu hụt chỗ đỗ xe khi người dân về ở.
Pháp luật đã có những quy định cụ thể về tiêu chuẩn chỗ đỗ xe, và trong Kế hoạch chống ùn tắc giao thông giai đoạn 2022 – 2025, thành phố Hà Nội đã nhắc lại quy định này với mong muốn là một trong những giải pháp để hạn chế phương tiện cá nhân, giải quyết ùn tắc giao thông.
Tuy nhiên, để quy định đi vào cuộc sống, chứ không chỉ nằm trên giấy, các cơ quan chức năng cần có những quy định ràng buộc chặt chẽ trách nhiệm của các đơn vị liên quan đến việc kiểm tra, xử lý vi phạm và nghiêm túc xử lý đối với những trường hợp thiếu trách nhiệm, gây ra những hậu quả lâu dài cho sự phát triển bền vững của đô thị.