Điều này bắt nguồn từ việc thiếu định hướng phát triển quy quy hoạch dân cư, chậm thực hiện di dời trụ sở các Bộ, ngành, cơ sở giáo dục, bệnh viện, trong khi các đô thị vệ tinh chưa trở thành lựa chọn của người dân khi nghĩ đến việc “an cư, lạc nghiệp”.
Theo thống kê, mỗi năm, dân số Hà Nội tăng thêm khoảng 200 nghìn người, trong khi đó, tốc độ phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ chỉ tăng khoảng 3%/năm. Cùng với đó là nhu cầu về nhà ở gia tăng nhanh chóng.
Báo cáo thị trường của Batdongsan.com.vn trong tháng 1/2023 cho thấy, loại hình căn hộ chung cư thu hút lượng quan tâm lớn ở cả hoạt động bán và cho thuê.
Tính trung bình toàn quốc, nhu cầu tìm mua chung cư tăng 64%, nhu cầu thuê tăng 139%. Riêng tại Hà Nội, lượt tìm mua tăng 57% và tìm thuê tăng 112% so với cùng kỳ năm trước.
Khi nhu cầu nhà ở gia tăng, trong khi giá nhà thương mại cao hơn khoảng 20 lần so với thu nhập bình quân đầu người hàng năm, khiến người lao động ngày càng khó sở hữu nhà ở; cùng với đó, khả năng tiếp cận của người thu nhập thấp với nhà ở xã hội không được đáp ứng, khiến chung cư ni trở thành lựa chọn khả dĩ, dù người mua biết trước những rủi ro về mặt an toàn.
Đây là một trong những hệ quả của việc thực hiện thực hiện Quyết định số 1259 của Thủ tướng Chính phủ ban hành năm 2011 chưa thực sự hiệu quả, khu vực đô thị trung tâm bị chất thêm các tổ hợp công trình nhà ở cao tầng, văn phòng thương mại dịch vụ với quy mô dân số cực lớn, gây quá tải cho hệ thống hạ tầng đô thị, tạo ra một vòng luẩn quẩn mới.
Trong khi đó, các đô thị vệ tinh xung quanh Hà Nội như: Miếu Môn, Hòa Lạc, Xuân Mai, Sơn Tây… chưa thể hiện được vai trò giãn dân, góp phần giảm hạ tầng cho khu vực trung tâm.
Bởi vậy, đã đến lúc Hà Nội cần xác định rõ định hướng phát triển đô thị, từ đó lập ra và thực hiện quy hoạch giao thông, quy hoạch dân cư. Trong đó, việc thực hiện di dời trụ sở các bộ ngành, các trường đại học, các cơ sở công nghiệp cần được thực hiện một cách quyết liệt.
Đi cùng với việc di dời trụ sở mới là việc thu hồi trụ sở cũ. Chỉ khi thực hiện quyết liệt và có chế tài xử lý nghiêm khắc, mục tiêu di dời trụ sở các Bộ, ngành, các cơ sở giáo dục, cơ sở công nghiệp ra khỏi khu vực đô thị trung tâm mới thực hiện được.
Cùng với đó là việc giám sát việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất là trụ sở các Bộ, ngành, cơ sở giáo dục…, trong đó ưu tiên chuyển đổi phục vụ phát triển hệ thống hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật trong nội đô.
Về lâu dài, tại các đô thị vệ tinh, phải nhanh chóng thực hiện quy hoạch phân khu, trong đó, giao thông phải “đi trước mở đường”, cùng với đó là xây dựng cơ sở hạ tầng xã hội, trường học, y tế đẩy mạnh các hoạt động giao thương, kinh doanh, buôn bán, các dịch vụ giải trí… để thu hút người dân lựa chọn di chuyển nơi cư trú của mình ra các đô thị vệ tinh.
Chỉ khi đô thị vệ tinh chứng nh được sức hút, mới mong người dân thay đổi thói quen lựa chọn nơi ở, chỗ làm việc, qua đó giảm dần tình trạng gia tăng dân số tại khu vực đô thị trung tâm, để lại nhiều hệ lụy như thời gian qua.