Giải pháp nào ngăn chặn xin cấp 2 loại phù hiệu cho một phương tiện?

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Theo quy định hiện hành, xe vận tải hành khách tuyến cố định nếu có nhu cầu thì được phép xin cấp phù hiệu xe hợp đồng.

Quy định này đang trở thành kẽ hở, không ít doanh nghiệp lợi dụng, xin cấp 2 loại phù hiệu cho cùng một phương tiện để lách luật, dừng đỗ đón trả khách vô tội vạ.

Thậm chí có trường hợp phương tiện vừa bị xử lý hôm trước, hôm sau vẫn tiếp tục hoạt động dưới phù hiệu khác, ảnh hưởng trực tiếp đến TTATGT và gây khó cho công tác quản lý.

Khoản 3, Điều 55, Thông tư 63 năm 2014 của Bộ GTVT quy định, xe đang tham gia khai thác vận tải hành khách tuyến cố định, nếu có nhu cầu vận chuyển hành khách theo hợp đồng thì doanh nghiệp, hợp tác xã có văn bản gửi Sở GTVT đề nghị cấp phù hiệu xe hợp đồng. 

Đây là một trong những lỗ hổng khiến doanh nghiệp lách luật để vừa đăng ký chạy tuyến cố định trong bến xe, vừa thành lập văn phòng đại diện ở ngoài để gom khách. Khi bị kiểm tra, xử lý, tùy vào tình huống, đơn vị vận tải sẽ xuất trình loại phù hiệu giấy tờ kèm theo một cách phù hợp.

Thống kê chưa đầy đủ của Thanh tra Sở GTVT Hà Nội cho thấy, thực trạng này diễn ra tương đối phổ biến. Cụ thể, Thanh Hóa có 13 đầu xe được Sở GTVT cấp 2 phù hiệu; con số này ở Ninh Bình là 29 xe, Thái Bình là 245 xe.  Việc một phương tiện có 2 phù hiệu khiến doanh nghiệp vận tải hành khách tuyến cố định bị cạnh tranh không lành mạnh, thậm chí phải đóng tuyến, khiến nhiều chủ doanh nghiệp bức xúc:

“Trong thời gian vừa rồi, hình thức xe hợp đồng có bán vé lẻ thì đấy là cái không đúng quy định. Từ vấn đề đó là sự cạnh tranh bất bình đẳng giữa 2 loại hình là tuyến cố định và xe hợp đồng”.

“Hiện nay trên những tuyến xe khách cố định của chúng tôi đang bị thu hẹp, thu hẹp dần có có những tuyến chúng tôi phải đóng tuyến, không hoạt động được”.

“Nó là tranh cướp khách của tuyến cố định thì phá vỡ tuyến cố định. Cho nên tôi thấy bây giờ Bộ GTVT, Tổng cục Đường bộ VN chưa có một phương pháp, chưa có giải pháp gì đề ra để giúp cho các doanh nghiệp phát triển một cách bền vững”.

Mặc dù gây ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường vận tải, song việc kiểm tra, xử lý những trường hợp xe hoạt động dưới 2 phù hiệu này lại không hề dễ dàng, nhất là với các xe vòng vo, đón trả khách sai nơi quy định.

Đại diện thanh tra Sở GTVT TP. HCM cho biết, khi họ vào bến lấy lệnh xuất bến, ra khỏi bến xe họ lại sử dụng phù hiệu xe hợp đồng để vào trung tâm thành phố đón trả khách, gây mất trật tự, an toàn giao thông:

“Khi lực lượng chức năng như CSGT, Thanh tra giao thông khi nhìn phương tiện đó, cái nhận biết bên ngoài là xe hợp đồng, họ lưu thông trong khu vực nội thành thì bình thường thôi nên là trên thực tế lúc đó họ đang vi phạm là tuyến cố định như vậy là chạy sai hành trình, nhưng nhận biết bên ngoài chỉ thấy phù hiệu xe hợp đồng thì khó phát hiện lắm”.

Chia sẻ nhận định này, đại úy Trần Quang Chinh, Đội phó Đội CSGT số 6, Phòng CSGT, Công an TP. Hà Nội cũng cho biết, từ đầu năm đến nay, đơn vị này đã xử lý hơn 1.500 trường hợp vi phạm, chủ yếu là xe chở khách với những lỗi như: dừng đỗ sai nơi quy định, đón khách sai quy định… Với những xe hợp đồng, nếu không đón khách dọc đường hay tại tuyến phố cấm thì lực lượng chức năng rất khó xử lý:

“Chẳng hạn một xe hợp đồng, người ta có hợp đồng đầy đủ, đánh số ghế đầy đủ, gần như nếu người ta không vi phạm luật lệ giao thông trên đường thì không thể xử lý lỗi gì cả. Mà công tác này chủ yếu phải phát hiện ra những bến cóc xe dù đấy, phối hợp với chính quyền địa phương cùng với các lưc lượng khác để tiến hành xử lý”.

Nhức nhối hơn, theo ông Trần Nhật Quang, Chánh Thanh tra Sở GTVT Hà Nội, do một phương tiện có 2 phù hiệu nên một số trường hợp vừa bị lực lượng chức năng xử lý hôm trước, hôm sau phương tiện đó vẫn hoạt động bình thường:

“Hôm trước vừa kiểm tra, xử lý và có thể tước phù hiệu xe chạy tuyến cố định, hôm sau cũng phương tiện đó lại có phù hiệu xe hợp đồng. Đây cũng là một cái rất khó khăn, là một thực trạng đặt ra đối với các lực lượng kiểm tra, đặc biệt là đối với lực lượng thanh tra”.

Ông Trần Nhật Quang cho rằng, để ngăn chặn, xử lý tình trạng này, trước hết, cần sớm sửa đổi quy định, trong đó phương tiện xin cấp phù hiệu xe hợp đồng thì phải nộp lại phù hiệu xe khách tuyến cố định và ngược lại. Đồng thời, cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để giám sát, xử lý nghiêm các trường hợp nhà xe chạy sai hành trình thông qua hệ thống camera giám sát, qua thiết bị giám sát hành trình…

Ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội vận tải ô tô Việt Nam cũng cho rằng, cầm chấm dứt tình trạng tồn tại 2 phù hiệu cho một phương tiện đang gây rối loạn thị trường vận tải, gây mất an toàn giao thông. Bên cạnh việc ứng dụng công nghệ, tăng cường giám sát, cần xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, thậm chí thu hồi giấy phép kinh doanh của doanh nghiệp:

“Những xe vận tải hành khách theo hợp đồng nào thường xuyên, với số chuyến liên tục mà anh đi theo hành trình nhất định, vào trong các tuyến phố tôi đề nghị thu hồi giấy phép kinh doanh và xử phạt rất nặng”.

Một trong những nguyên nhân dẫn tới tình trạng xe dù bến cóc nhức nhối dư luận thời gian qua là do công tác quản lý, xử lý vi phạm trong hoạt động của các xe hợp đồng còn lỏng lẻo. Đặc biệt, việc một phương tiện được cấp 2 phù hiệu là nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng này. 

“Cần sửa thông tư” (Bình luận của Nhà báo Phạm Trung Tuyến – Phó Giám đốc Kênh VOVGT)

Quy định "Xe đang tham gia khai thác vận tải hành khách tuyến cố định, nếu có nhu cầu vận chuyển hành khách theo hợp đồng thì doanh nghiệp, hợp tác xã có văn bản gửi Sở Giao thông vận tải đề nghị cấp phù hiệu xe hợp đồng" tại Khoản 3, Điều 55, Thông tư 63 của Bộ Giao thông vận tải là một việc cần thiết để giúp người dân, doanh nghiệp có thể linh hoạt hơn trong hoạt động kinh doanh vận tải. 

Tuy nhiên, thực tế, quy định này không đủ chặt chẽ để ngăn ngừa tình trạng lách luật, lợi dụng kẽ hở của quy định để gây ra sự rối loạn trên thị trường vận tải, tạo ra những khó khăn cho công tác quản lý.

Quy định trên cho phép phương tiện đang đăng ký khai thác một hình thức vận tải có thể thay đổi sang hình thức khác nhưng không hề quy định rõ việc có bị thu hồi giấy phép khai thác theo hình thức cũ hay không. Điều này mặc nhiên được hiểu theo hướng các phương tiện có thể cùng lúc hoạt động theo hai hình thức.

Vận tải hành khách tuyến cố định và hợp đồng vận tải là hai hình thức khai thác vận tải hoàn toàn khác biệt về tính chất, cũng như các quy định quản lý.

Bởi vậy việc cho phép một phương tiện vận tải đồng thời khai thác cả hai hình thức trên là một thách thức cho các cơ quan quản lý bởi nó sẽ gián tiếp vô hiệu hóa mọi quy định quản lý dành cho các hình thức vận tải riêng biệt.

Năm năm trước, khi ban hành thông tư 63, Bộ Giao thông Vận tải đã không đánh giá được tác động của quy định này nên đã tạo cơ hội cho các chủ phương tiện lợi dụng. Cũng trong 5 năm đó, tình trạng bát nháo trên thị trường vận tải từ việc dùng đồng thời hai phù hiệu đã trở nên phổ biến.

Lực lượng cảnh sát giao thông cũng đã không ít lần lên tiếng về sự bất cập của quy định khiến họ gặp khó khăn vì không thể lập lại được trật tự, để tình trạng xe khách vào phố đón khách, lập hàng trăm bến cóc giữa trung tâm Hà Nội mà không thể làm gì.

Yêu cầu các doanh nghiệp khi chuyển đổi hình thức khai thác vận tải tuyến cố định sang hợp đồng vận chuyển phải thu hồi phù hiệu cũ nội dung này chỉ đơn giản là một dòng chữ bị thiếu trong nghị định 63 của Bộ GTVT.

Nhưng, hậu quả của nó, là cả một hệ thống quản lý bị tước vũ khí, không còn khả năng để xử lý các phương tiện vận tải tuyến cố định trá hình xe hợp đồng.

Sự thiếu chặt chẽ của văn bản quy phạm pháp luật thể hiện sự yếu kém của cơ quan tham mưu soạn thảo.

Song, để một văn bản quy phạm pháp luật tồn tại một cách bất hợp lý quá lâu, đó không còn là sự yếu kém nữa, mà nó thể hiện sự vô trách nhiệm của cơ quản quản lý.