Trông giữ xe trong đô thị: Vì sao công nghệ cứ vào là “chết”?

Điều đó cho thấy, dù ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý, nhất là lĩnh vực giao thông đô thị là xu thế tất yếu, song việc thiếu hệ thống pháp luật hỗ trợ đi kèm các cũng khó phát huy hiệu quả.

Giải thích lý do đề xuất thu phí đỗ ô tô dưới lòng đường qua tài khoản thu phí không dừng ETC thay cho ứng dụng Myparking không hiệu quả, bà Cao Linh Phụng, Trưởng Ban Tuyên giáo Đảng ủy Lực lượng Thanh niên xung phong TP. HCM cho biết: Trong thời gian triển khai, phần mềm Myparking hay bị lỗi định vị, không tìm thấy bãi đỗ, đăng ký tài khoản mới không nhận được mã OTP; việc cài đặt qua app xảy ra nhiều lỗi, thao tác mất nhiều thời gian;… trong khi nhiều tài xế có sẵn thẻ ETC nên Công ty kiến nghị Thành phố cho phép thay đổi hệ thống thu phí Myparking sang hình thức thu phí bằng tài khoản ETC kể từ ngày 1/12:

"Có một số tài xế người ta không cài đặt app này thì đơn vị kiến nghị Thành phố xin thu phí qua ETC luôn vì đa số tài xế đã có tài khoản của ETC hết", bà Cao Linh Phụng nói.

Trước đó, tại Hà Nội, sau hơn 3 năm triển khai, đến tháng 9/2020, hệ thống trông giữ xe bằng công nghệ Iparking cũng chính thức phải tạm dừng.

Lý giải về điều này, đại diện Công ty TNHH Một thành viên Khai thác điểm đỗ xe Hà Nội cho biết, do hệ thống còn nhiều điểm trục trặc, chỉ kết nối thanh toán qua số điện thoại của mạng Viettel, thẻ visa và sau này bổ sung hình thức thu hộ - nhân viên trông giữ thu tiền mặt và nhắn tin hộ người dùng…

Đánh giá về việc một số công nghệ đưa vào quản lý giao thông ít lâu đã bị “khai tử”, chuyên gia giao thông Doãn Minh Tâm cho rằng, điều đó thể hiện sự vội vã đưa giải pháp này vào sử dụng mà chưa có sự khảo sát kỹ nhu cầu thực tế, cũng như việc hoàn thiện công nghệ trước khi áp dụng.

Theo ông Tâm, đáng ra, trước khi tiến hành nhân rộng các mô hình này, cần sớm hoàn thiện hệ thống thanh toán cũng như phổ biến rộng rãi về các điểm đỗ để người dùng có lựa chọn phù hợp với cung đường lưu thông:

"Những công nghệ này cũng là công nghệ mới và tốt, nhưng do điều tra, khảo sát chưa kỹ và mới chỉ hy vọng, bởi nó thể hiện rõ việc nhà đầu tư nhanh chóng xin được áp dụng thôi, nhưng nó chưa khớp, chưa nắm sát tình hình thực tế".

TS Trương Thị Mỹ Thanh, Trung tâm nghiên cứu giao thông Việt Đức, Đại học Việt- Đức cũng cho rằng, ngay khi đầu tư, đáng ra các chủ đầu tư phải tính đến sự tiện dụng cho người dùng, đó chính là mức độ hoàn chỉnh của dịch vụ để người dùng có các sự lựa chọn khác nhau:

"Khi đầu tư một sản phẩm thì người ta phải tính đến mức độ hoàn chỉnh của dịch vụ đến đâu, ví dụ hình thức thanh toán thể hiện dịch vụ chưa thực sự như kỳ vọng thông thường, ví dụ như có nhiều lựa chọn để thanh toán. Thậm chí không phải là Viettel, Mobi, Vinaphone mà người ta có thể sử dụng các thẻ ngân hàng ATM, thậm chí là các cổng thanh toán quốc tế chẳng hạn".

Thạc sĩ Vũ Anh Tuấn, Trường Đại học GTVT cũng cho rằng, ứng dụng những công nghệ trông giữ xe là một chủ trương đúng, nhất là việc ứng ụng công nghệ giao thông thông minh vào quản lý đô thị, trong đó có quản lý đỗ xe.

Tuy vậy, một số hệ thống không được hoàn thiện trước khi áp dụng, nên kết quả không như mong đợi. Thạc sĩ Vũ anh Tuấn cho rằng, từ những ví dụ về sự thất bại của hệ thống trông giữ xe ô tô tại Hà Nội và TP. HCM vừa qua, nên rút ra bài học cho tương lai:

"Lý do của việc thí điểm chưa thành công là do chưa tạo được sự thuận lợi cho người sử dụng. Ngay cả phạm vi cũng đã có những giới hạn nhất định, trong khi đó nhu cầu đỗ xe là ở khắp moi nơi trong đô thị.

Còn liên quan đến vấn đề thanh toán, hậu kiểm, quản lý thì cũng gặp nhiều trục trặc, dẫn đến có những hành khách thực hiện book chỗ, thanh toán, nhưng khi đến nơi vẫn phải mua vé, Một vài lần như vậy, chắc chắn sự tin tưởng với hệ thống không còn nữa".

Trong khi đó, một số người tham gia giao thông cũng tỏ ra tiếc nuối khi một số ứng dụng quản lý điểm đỗ xe thông minh nhanh chóng bị “khai tử” sau một thời gian ứng dụng:

"Dù không thường xuyên sử dụng, nhưng trước đây mỗi lần vào phố tôi đều mở ứng dụng Iparking để chủ động tìm trước chỗ đỗ. Khi không còn những ứng dụng này cũng thấy tiếc, vì nhiều khi phải chạy lòng vòng mới tìm được chỗ đỗ".

"Tuần vừa rồi phải đưa người nhà vào viện ở Hai bà Trưng mà tôi phải đi mấy vòng mới có chỗ gửi xe, rất mất thời gian. Nếu có công nghệ tìm kiếm trước, chắc sẽ không có tình trạng đó".

Ứng dụng công nghệ thông minh vào quản lý giao thông là xu thế tất yếu. Tuy vậy, để những ứng dụng này đi vào thực tiễn đời sống, không chỉ trông chờ một hệ thống công nghệ hoàn chỉnh, được cập nhật liên tục, mà đòi hỏi phải có hệ thống pháp luật đi kèm, sự vào cuộc của các bên liên quan, các lực lượng chức năng để xử lý các trường hợp không chấp hành, không nộp phí.

Góc nhìn của VOVGT qua bài bình luận: Công nghệ thôi chưa đủ

Nếu nhìn vào sự thành công của hệ thống thu phí không dừng ETC trên hệ thống cao tốc, nhiều người có thể nghĩ rằng việc áp dụng công nghệ này vào thu phí đỗ xe sẽ tương đối thuận lợi, dễ dàng.

Tuy vậy, điểm khác biệt lớn nhất từ thành công của hệ thống thu phí không dừng ETC là sự chỉ đạo xuyên suốt từ Chính phủ, Bộ GTVT và các Bộ, ngành liên quan, từ hệ thống luật pháp đến chế tài xử lý các phương tiện không dán thẻ, thẻ không đủ tiền vẫn đi vào cao tốc… đến những quy định như “cấm dừng đỗ quá 5 phút trước trạm thu phí”, cũng như sự vào cuộc của các cơ quan chức năng, từ phạt trực tiếp của CSGT, đến việc phạt nguội.

Thêm vào đó, việc thu phí không dừng ETC được áp dụng trong một không gian khác biệt, chỉ có một lối vào và 1 lối ra. Khi phương tiện vào cao tốc, camera sẽ tự động nhận diện biển số phương tiện thông qua thẻ ETC để trừ tiền khi phương tiện ra khỏi cao tốc.

Những yếu tố này là vô cùng cần thiết, cùng với một hệ thống công nghệ tương đối hoàn chỉnh đã giúp cho việc thu phí tự động không dừng dễ dàng thực hiện.

Trở lại với các hệ thống thu phí đỗ xe vừa bị “khai tử”, ngay cả khi phần mềm công nghệ được hoàn thiện, liên tục được cập nhật, cũng chưa thực sự đảm bảo sẽ đem lại hiệu quả nếu thiếu sự phối hợp của các bên liên quan.

Bởi lẽ, trong hơn 3 năm áp dụng trông giữ xe bằng công nghệ iParking tại Hà Nội, có hàng trăm trường hợp tài xế gửi xe quá thời gian, nhưng không thanh toán, nhưng nhân viên trông giữ không có thẩm quyền giữ xe hay xử phạt…

Nếu thiếu sự phối hợp, hỗ trợ của các cơ quan chức năng, rất khó đảm bảo hệ thống công nghệ có thể ứng dụng thành công.

Thêm vào đó, không thể thiếu sự cam kết mạnh mẽ và sự vào cuộc của chính quyền địa phương. Bởi từ kinh nghiệm thực tiễn áp dụng iParking cho thấy, nếu chỉ doanh nghiệp Nhà nước hoặc một số đơn vị áp dụng công nghệ, trong khi chính quyền cấp quận, huyện vẫn cấp phép hoặc làm ngơ cho những điểm trông giữ phương tiện tự phát, thì cũng không thể đem lại hiệu quả như mong muốn.

Ngoài ra, để đảm bảo đa dạng hóa phương thức thanh toán bằng điện thoại, qua tin nhắn của các nhà mạng Viettel, Mobile, Vinaphone, hay các loại thẻ tín dụng, thẻ cào, thậm chí xuất hóa đơn điện tử… không thể chỉ trông chờ đơn vị, doanh nghiệp thực hiện, hay đơn vị viết phần mềm công nghệ có thể kết nối, đàm phán với các nhà mạng, ngân hàng, mà đòi hỏi phải có sự tham gia của cơ quan quản lý, chí ít là Bộ GTVT – nhất là khi công nghệ thu phí đỗ xe được nghiên cứu, xem xét ứng dụng trên phạm vi cả nước.

Điều đó cho thấy, dù việc ứng dụng công nghệ vào quản lý giao thông, ứng dụng giao thông thông minh là xu thế tất yếu, tuy vậy, chỉ xây dựng phần mềm là chưa đủ, mà đòi hỏi phải có sự vào cuộc của các Bộ, ngành liên quan và chính quyền địa phương, hỗ trợ cho việc ứng dụng phần mềm một cách hiệu quả.

Không chỉ dừng lại ở việc thu phí trông giữ phương tiện, Hà Nội và TP. HCM đang tính tới việc hạn chế phương tiện vào nội đô. Chừng nào những chính sách đối với công nghệ thu phí dừng đỗ chưa được khắc phục, chỉ trông chờ vào những phần mềm công nghệ đơn độc, rất khó đem lại hiệu quả như mong muốn.