Thiên lý hữu tình: Trồng người nơi đất cỗi

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Đó là khi trồng cây, người ta sẽ ưu tiên chọn những hạt giống tốt. Nhưng đã là trồng người, thì sự ưu tiên sẽ được hiểu như thế nào đây?

Suy nghĩ này của tôi hiện ra khi tôi tình cờ gặp gỡ nhân vật của Thiên lý hữu tình ngày hôm nay: Một người luôn mong mỏi có thể giúp đỡ được nhiều người từ “chưa tốt” có thể tốt hơn, trở nên có ích và khẳng định được giá trị bản thân mình.

Nhắc đến việc trồng người, có thể nhiều người ở đây đang liên tưởng đến nghề giáo viên. Nhưng không, nhân vật của câu chuyện hôm nay lại là một nhà thiết kế đồ da thủ công, đồng thời cũng là ông chủ của 3 thương hiệu đồ da có tiếng ở nước ta hiện nay, bao gồm: Quyn, 3Q Leather và Hoa Sa, có tên là Cao Quynh, sinh năm 1991.

Nói qua về hoàn cảnh ra đời của 3 thương hiệu trên, anh Quynh kể tất cả gói gọn trong hai từ “thích nghi”. Vì hồi mới ra trường, vốn là sinh viên ngành thiết kế, anh đã theo nghề tranh sơn mài, sơn khắc, nhưng do gặp một số trục trặc nhỏ liên quan đến nghề, nên nghề da đã tìm đến anh chính trong quãng thời gian thử thách đó.

Không những vậy, chính cái việc mà tôi gọi là trồng người ở trên, lại vừa là động lực, vừa là một trong những yếu tố góp phần làm nên thành công của 3 thương hiệu đồ da của anh, trong 7 năm qua.

Đó là từ việc anh tuyển dụng những người thợ làm việc cho công ty của mình. Ai cũng biết, mỗi con người đều sẽ có những hoàn cảnh khác nhau, nhưng những người thợ của anh phần lớn lại là những người có hoàn cảnh khá đặc biệt. Đó có thể là người từng phải đi tù nhưng có ước muốn hoàn lương, có thể là người trước đó chỉ biết chơi bời, lêu lổng nhưng nay lại muốn sống một cách có ích, hay thậm chí là những người khuyết tật, nhưng vẫn muốn cố gắng trở thành một người tàn mà không phế.

Anh Quynh kể, mới đầu, anh cũng chỉ nghĩ sẽ làm ra những sản phẩm đồ da đẹp thôi, nhưng sau lại nhận thấy rằng, sản phẩm có đẹp, tinh xảo thì nó cũng chỉ là một công cụ trong cuộc sống này. Nhưng để có thể tạo ra được những con người mới, với những cuộc sống mới, và nâng cao giá trị của con người ta, thì mới là giá trị thật sự của cuộc sống mà anh muốn đeo đuổi. Dù thực tế, để có thể dạy nghề cho những người này, chắc chắn anh Quynh sẽ phải vất vả hơn rất nhiều.

Và cũng chính từ mục tiêu này, đã dẫn đến việc anh Quynh nhất quyết chọn phương thức thủ công trong việc sản xuất những sản phẩm đồ da của mình. Vì theo anh, thủ công nó sẽ nuôi dưỡng ngọn lửa đối với công việc tốt hơn so với công nghiệp, nó cũng có khả năng thay đổi tính cách con người và hướng con người đến với những giá trị nhân văn hơn.

Không những vậy, chính cá tính của anh cũng là thích những gì chỉn chu, tỉ mỉ, được làm ra bởi đôi bàn tay con người.

Vì con người là một thực thể tràn đầy xúc cảm, nên một sản phẩm thủ công khi được hoàn thành, sẽ chính là một sản phẩm mang tâm hồn, vẻ đẹp của người làm ra nó.

Ban đầu, anh định mở xưởng ở Hà Nội, nhưng sau đó lại quyết định chuyển về quê ở Thanh Hà, Hải Dương. Anh kể, quê anh là đất vải thiều, nên từ nhỏ anh đã phải đi bón cây, chăm sóc chúng hàng ngày và thấy khổ quá. Được mùa thì rớt giá, mà được giá thì lại không được mùa. Nên anh đã có ý định sẽ về đấy để phát triển cái nghề của anh.

Vừa là để tạo ra một cái nghề cho bà con, vừa là để phát triển những con người ở đấy lên. Anh bảo anh không thích làm giàu ở một nơi khác rồi về quê sinh sống, và từ ngày trước cũng không có cảm tình với những người như vậy.

Anh thích phải giàu lên trên chính quê hương của mình.

Đến thăm xưởng của anh Quynh, tôi có dịp trò chuyện thêm với bạn Bùi  Huy Đức, một thanh niên năm nay mới 23 tuổi, nhưng tay nghề đã được xếp vào hàng “nghệ nhân” ở đây.

PV:  Bạn đã thay đổi như thế nào từ khi đến với Quyn?

Bạn Bùi  Huy Đức: Khoảng thời gian trước khi được anh Quynh nhận vào xưởng và được mọi người hỗ trợ đến bây giờ, em thực sự là một đứa rất ham chơi, mải mê chơi bời với bạn bè và gia đình cũng đã mắng nhiếc rất là nhiều lần.

Sau đó anh Quynh cũng rất là kiên nhẫn, anh cũng đã chỉ giảng cho mình những cái kiến thức về đồ da thủ công, những thiết kế sáng tạo từ quốc tế, đều khiến em thấy rất là thích thú.

Không chỉ về kiến thức, anh còn chỉ cho mình những cái cách làm người, nên giao tiếp với mọi người như nào, nên ứng xử ra sao. Và đến bây giờ so với thời điểm ban đầu, em là một con người hoàn toàn khác.

PV: Trải qua chặng đường từ 1 đến 2 năm để trở thành 1 người thợ chuyên nghiệp, rồi còn phải thêm 1 thời gian nữa để trở thành một nghệ nhân thực thụ. Đã bao giờ bạn nản lòng và muốn bỏ cuộc?

Bạn Bùi  Huy Đức: Có chứ ạ, vì đấy là một khoảng thời gian rất là dài. Nếu mà để trở thành nghệ nhân thì chắc chắn phải mất nhiều năm rồi, và thực sự mình cũng phải phá rất nhiều sản phẩm nữa.

Mình phải làm những sản phẩm sai, mình phải làm đi làm lại, cho đến khi mình đã quá quen tay với cái việc đấy rồi, đến mức cái sản phẩm ấy nó tinh xảo rồi, và sau đó khách hàng phải hài lòng với cái sản phẩm đó, thì mình mới có thể được gọi là nghệ nhân được.

Quãng thời gian đó em phải đối mặt với rất nhiều lần nản lòng.

Có những sản phẩm làm ra, làm đi làm lại đến 4-5 lần, thì thực sự em rất là nản. Nhưng mà anh Quynh và đội quản lý ở xưởng thực sự là rất kiên nhẫn với những người như em. Vẫn cứ chỉ bảo, vẫn cứ nhẹ nhàng hướng dẫn, rồi cung cấp cho kiến thức này kia.

Để đến bây giờ có thể trở thành một nghệ nhân như thế thì em rất cảm ơn đội ngũ quản lý của Quyn, rất là có tình người.

Nói thêm về những trường hợp mà mình đã giúp đỡ thành công, anh Quynh hào hứng kể. Có những trường hợp vốn rất nghịch ngợm, thời gian đầu còn tối đi chơi thâu đêm, sử dụng các chất kích thích, xong rồi sáng về đi làm.

Nhưng anh vẫn kiên nhẫn uốn nắn và khuyên bảo từng chút, để giờ đây nhiều người đều trở thành thợ cứng của anh khi mới 23, 24 tuổi. Thậm chí anh còn tếu táo khoe “nếu mà so tay nghề với thế giới thì cũng thuộc dạng dã man đấy”.

Hay có trường hợp bị khuyết tật, có hình dáng người tí hon. Trước khi đến làm việc tại xưởng của anh thì đi theo gánh hát, bị bóc lột nên dẫn đến bị trầm cảm trong 2-3 năm trời. Hai tháng đầu làm việc không làm được gì, thậm chí còn làm hỏng nhiều vật dụng của xưởng, và rất hay khóc vì sợ và tự ti.

Nhưng anh Quynh vẫn kiên trì động viên, rồi để họ chỉ chuyên làm một sản phẩm, cứ làm đi làm lại đến khi nào giỏi thì thôi. Để rồi hiện giờ, anh lại được dịp khoe rằng “riêng về làm dây đồng hồ da thủ công, so với ở Việt Nam bạn ấy  cũng thuộc dạng có số má luôn”.

Gần về cuối câu chuyện với anh Quynh, tôi có hỏi đùa anh một câu thế này, “Ngày bé khi đi trồng vải anh đã thấy khổ vậy rồi, mà sau này vẫn dám làm cả việc khó hơn là trồng người cơ ạ ?”. Đáp lại câu hỏi của tôi, anh chỉ cười xòa rồi bảo “vừa có thể giúp đỡ được nhiều người, lại vừa có thể khiến cuộc sống của chính mình ý nghĩa hơn, tội gì không làm chứ”.

Hóa ra làm việc tốt không chỉ là một lựa chọn, hay đơn thuần xuất phát từ tính người. Mà nó còn là mục tiêu của rất nhiều người, để họ cứ theo đó mà phấn đấu, bằng cách cho đi thật nhiều, hay miệt mài giúp đỡ thật nhiều hơn, chỉ để có thể tự cảm thấy cuộc đời mình giá trị và ý nghĩa hơn.

---

Các bạn thân mến, nếu trong những phút giây của cuộc sống thường ngày hay trên những con đường mà các bạn đi qua, có những câu chuyện khiến các bạn nhớ mãi về tình người, tình yêu cuộc sống, rất mong các bạn hãy chia sẻ với chúng tôi qua fanpage: Thiên lý hữu tình, hoặc email: [email protected].

Chương trình phát sóng chiều thứ Ba, phát lại chiều thứ Năm hàng tuần trên kênh VOV Giao thông. Để nghe thêm hoặc nghe lại chương trình trên các thiết bị di động, thính giả có thể truy cập website vovgiaothong.vn, các ứng dụng: Spotify, Apple Podcast (trên hệ điều hành iOS); Google Podcast (trên hệ điều hành Android); rồi sau đó gõ từ khoá: VOVGT, VOV giao thông; hoặc gõ tên các chương trình.