Thức thời để tìm đường sống

Trong bối cảnh đó, xe buýt phải nỗ lực tìm giải pháp, chấp nhận “rời cuộc chơi” hoặc “bơi ngược dòng” để phát triển. Do vậy, xe buýt trong bối cảnh khó khăn như hiện nay cần “Thức thời để tìm đường sống”

Khi xe khách cố định cũng đón tận nơi, vận tải công cộng cạnh tranh cách nào?

Nếu như hơn 10 năm trước, học sinh, sinh viên, người lao động chủ yếu đi các tỉnh bằng xe khách tuyến cố định và sẵn sàng chờ cả tiếng đồng hồ để “bắt” được tuyến xe buýt tới bến xe cho tiết kiệm, thì nay, không chỉ người dân mà cả những doanh nghiệp vận tải đã nhận ra giá vé rẻ không còn là lợi thế.

Người dân sẵn sàng chi trả nhiều tiền hơn cho chuyến đi được đón tận nhà, trả tận nơi hay thuê riêng một chuyến xe “ôm” tới bến xe cho nhanh chóng. Xe buýt do đó bị không còn là lựa chọn hàng đầu.

Không thể phủ nhận vai trò chủ lực của xe buýt trong dịch vụ vận tải hành khách công cộng trên địa bàn các thành phố lớn. Nhưng để xe buýt có thể cạnh tranh, có thể “sống khỏe” thì vấn đề nằm ở các giải pháp để quản lý tốt loại hình xe hợp đồng, xử lý triệt để xe khách trá hình để xe buýt được hoạt động đúng với nhiệm vụ vốn có của nó.

Tạo sự thuận lợi cho xe buýt, giảm sự cạnh tranh của xe cá nhân, Chính phủ cũng đã có Nghị quyết nêu rõ, đến năm 2030, các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM đều phải dừng xe máy đi vào nội đô và thu phí ô tô vào nội đô. Đây là chính sách sẽ giúp nâng cao chất lượng xe buýt và tăng tỷ lệ người dân sử dụng vận tải hành khách công cộng.

Tuy nhiên, doanh nghiệp vận tải hành khách công cộng không thể chỉ trông chờ cơ quan quản lý dọn đường sẵn cho mình đi tới. Bởi bản chất đây là câu chuyện của thị trường và các doanh nghiệp hoạt động trong môi trường vận tải hành khách công cộng phải tìm cách thích ứng.

Vận tải hành khách cộng công trong bối cảnh cạnh tranh này cần tính toán lại, chú trọng vào việc tổ chức giao thông đồng nhất, chung một tổ chức quản lý. Tổ chức này phải liên kết, vận tải đa phương thức, mở rộng vùng phục vụ và đa dạng loại hình như xe buýt mini, xe trung chuyển để từ mọi khu vực, người dân có thể tiếp cận được xe buýt và dễ dàng tới được điểm đến.

Việc đa dạng hóa loại hình xe buýt cũng là mục tiêu mà Thành phố Hà Nội đặt ra nhằm phát triển giao thông công cộng để kéo giảm ùn tắc và tai nạn giao thông.

Mặt khác, Hà Nội chủ trương di dời các bến xe trong nội đô và việc đưa bến xe ra xa khu vực trung tâm sẽ khiến nhiều hành khách gặp khó khăn khi di chuyển. Khi đó càng đòi hỏi hệ thống giao thông công cộng phát triển đồng bộ, đáp ứng nhu cầu của người dân.

Để làm được điều đó, các doanh nghiệp trong lĩnh vực này cần sớm có nghiên cứu đặc tính nhu cầu, quy luật đi lại và mong muốn của hành khách trong giai đoạn hiện nay; từ đó đưa ra các điều kiện tiếp cận tốt nhất, tạo thuận lợi tối đa cho hành khách di chuyển bằng phương tiện công cộng.

Thêm vào đó, rất cần cải thiện điều kiện vận hành để xe buýt đi nhanh hơn, đúng giờ hơn, cần phải rút ngắn thời gian chuyến đi của xe buýt thì sẽ kéo được người dân đến với vận tải hành khách công cộng.

Song song với các giải pháp để vận tải hành khách công cộng phát huy vai trò của mình là thu hút nhiều hơn hành khách thì những loại hình vận tải kết hợp mới cũng cần được đưa vào khuôn khổ quản lý, có hành lang pháp lý rõ ràng để các doanh nghiệp kinh doanh bình đẳng theo đúng mô hình.

Không thể vì sự tiện lợi của người dân khi tới bến xe mà để các phương tiện phi chính thức hoạt động tự do, gây rối loạn giao thông.

Có thể thấy mạng lưới vận tải hành khách công cộng đang lâm vào tình cảnh khó khăn trong bối cảnh cạnh tranh với những loại hình vận tải mới – dù chính thức hay không. Do đó, cần có sự điều chỉnh kịp thời trong công tác quản lý để ổn định, phát triển mạng lưới này theo hướng hiện đại, bền vững hơn.

Còn người dân có thể được tiếp cận với dịch vụ vận tải cộng cộng thuận tiện hơn, góp phần giảm thiểu phương tiện cá nhân, góp phần giảm ùn tắc giao thông, xây dựng đô thị văn minh, hiện đại.