Tết khỏe là Tết tự do

Trước tết, đồng nghiệp đặt tôi viết về chủ đề tết khỏe. Chưa có đề tài nào khiến tôi phải suy nghĩ nhiều như thế! Bởi vì tôi nhận ra đây là một chủ đề rất thú vị, và khá lạ lẫm đối với tôi. Tôi quen nghe, hoặc nói về tết vui, tết đủ đầy, tết ấm áp... nọ kia. Nhưng hình như xung quanh tôi người ta ít khi nghĩ đến một cái tết khỏe mạnh. Mà điều đó, khỏe, thực ra là ý nghĩa khởi thủy của ngày tết.

Có một khái niệm rất quen thuộc về tết, là nghỉ tết. Chúng ta gắn tết với nghỉ, tức là dịp tết là thời gian để nghỉ ngơi, hồi phục, vì điều đó cũng gắn với lịch thời vụ của một cộng đồng nông nghiệp xưa. Tôi nhớ ở quê tôi, những ngày trước tết, dù mưa phùn gió bấc lạnh cắt da, nhưng nhà nào cũng phải cố cấy lúa cho xong để kịp nghỉ tết, nghỉ ngơi thực sự, xum họp gia đình, đi hội, du xuân... bắt đầu những ngày nông nhàn cho đến hết tháng giêng. Tết, khi đó thực sự là thời gian để phục hồi sức khỏe, cả về tinh thần và thể chất.

Về mặt thể chất, tết là thời điểm để ta cho phép mình nghỉ ngơi nhiều hơn, thay đổi trạng thái vận động từ lao động mưu sinh sang giải trí, từ gắng sức sang hứng khởi. Khi vận động để mưu sinh thông qua lao động, cơ thể chúng ta sử dụng những nhóm cơ phù hợp với từng công việc, nhưng khi tham gia những trò chơi vận động ngày xuân, những nhóm cơ khác được sử dụng, đó là  tạo ra sự cân bằng vận động một cách tinh tế chứ không phải vô tình.

Hình thức lao động ngày nay đã khác, đa dạng hơn rất nhiều chứ không còn giống như trong xã hội thuần nông ngày xưa. Vì thế, mà cách chúng ta chọn lựa những trò chơi ngày tết cũng phải đa dạng hơn, bù đắp sự mất cân bằng vận động phù hợp với những công việc trong năm của mình.

Ví dụ, nếu quanh năm chúng ta làm việc ở văn phòng, ngồi nhiều, thì ngày tết, đi bộ nhiều, thăm thú nhiều hơn sẽ là một lựa chọn cân bằng. Nghỉ tết, đó phải là dịp để chúng ta thay đổi thói quen, bổ sung những thiếu hụt vận động cho cơ thể của mình. Điều đó khiến cho sau mỗi dịp nghỉ tết, ta sẽ thấy bản thân mới mẻ hơn, sảng khoái hơn.

Về mặt dinh dưỡng, nếu như quanh năm chúng ta thường xuyên sử dụng các bữa ăn giữa ca, cơm trưa văn phòng với tiêu chí đơn giản, nhanh chóng... tết là dịp để ta cân bằng lại bằng những bữa ăn cầu kỳ, đa dạng về thực phẩm, và gia vị hơn.

Ngày xưa, khi mà xã hội còn tương đối đồng nhất về đời sống, các mâm cỗ tết tiêu chuẩn cũng vì thế mà cũng đồng nhất với mọi nhà. Giờ, đời sống xã hội có nhiều sự khác biệt, thì sự đồng nhất tiêu chuẩn về mâm cỗ tết có còn cần thiết không? Tôi nghĩ là không, thậm chí là phản khoa học khi các gia đình có những mâm cỗ tết tiêu chuẩn giống nhau. Vì thế, về mặt dinh dưỡng, có lẽ chúng ta nên có một cách tiếp cận mới, không quá gò bó vào những ước lệ tiêu chuẩn của truyền thống, cần nhiều hơn lựa chọn cá nhân hóa.

Tương tự như chuyện vận động và dinh dưỡng, giải trí ngày tết cũng như vậy, tôi cho rằng yếu tố cá nhân hóa là rất quan trọng, đừng vì những ước lệ truyền thống mà phải cảm thấy mệt mỏi với việc cố gắng phải thế nọ thế kia nó mới giống như tết truyền thống. Bởi vì nếu phải mệt mỏi vì tết, chúng ta đã tự mình tước đi những điều tốt đẹp mà thời gian nghỉ tết đem lại cho bản thân. Tết, là để chúng ta phục hồi, để chúng ta khỏe hơn, cả về thể chất lẫn tinh thần.

Vậy thì tết khỏe là gì đây? Tôi nghĩ để có một cái tết khỏe, trước hết chúng ta cần xác định đó là một cái tết tự do. Tự do lựa chọn những món ăn cần thiết cho mình, những hoạt động phù hợp với mình, và những thú vui giải trí khiến mình thoải mái và thích thú. Và, khi nghĩ đến đây, tôi muốn chúc tất cả các bạn có một cái tết khỏe, một kỳ nghỉ mà bạn cảm thấy mình được tự do lựa chọn những điều mà bạn muốn, và bạn cần.