Ngành công nghiệp ô tô sẽ ra sao dưới thời ông Trump?

Trong diễn biến mới nhất, vào đầu tuần trước, tổng thống Mỹ Donald Trump đã tuyên bố tạm hoãn áp thuế quan mới 25% đối với hàng nhập khẩu từ 2 quốc gia là Mexico và Canada, nhưng vẫn tiến hành áp thuế 10% đối với hàng hoá từ Trung Quốc. Thời gian tạm hoãn áp thuế sẽ là 1 tháng để 2 quốc gia trên có thời gian đáp ứng các yêu cầu của Mỹ.

Trước đó, tuyên bố này của ông Trump được cho là sẽ làm chao đảo ngành công nghiệp ô tô toàn cầu. Dù hầu hết các nhà sản xuất ô tô lớn trên thế giới đều có nhà máy tại Mỹ, nhưng họ vẫn phụ thuộc rất nhiều vào phụ tùng nhập khẩu từ các quốc gia khác bao gồm Mexico.

Theo số liệu của Cơ quan Quản lý Thương mại Quốc tế thuộc Bộ Thương mại Mỹ, Mexico xuất khẩu 86,9% sản lượng phụ tùng ô tô của mình sang Mỹ. Do đó, mức thuế quan 25% sẽ khiến nhiều nhà sản suất ô tô thiệt hại hàng tỷ đô-la mỗi năm, với trung bình mỗi chiếc xe sẽ tăng giá khoảng 3 nghìn đô-la Mỹ. Trong đó, một số hãng ô tô gặp rủi ro cao có thể kể đến như GM, Ford Motor, Nissan, Volkswagen, Honda hay Stellantis v.v…

Trong đó, GM, NSX ô tô lớn nhất nước Mỹ sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất. Theo Mark Lines, đơn vị cung cấp dữ liệu ngành công nghiệp ô tô, thì mỗi năm GM sản xuất hơn 840 nghìn xe ở Mexico. Trong số đó có bao gồm một số dòng xe quan trọng với đội xe của công ty như xe thể thao Chevrolet Equinox hay xe bán tải Chevrolet Silverado. Theo số liệu của năm ngoái, các nhà máy của GM tại Mexico và Canada đã sản xuất gần 40% tổng lượng xe của khu vực Bắc Mỹ, nơi mà công ty này thu về nhiều lợi nhuận nhất.

Dù hiện mức thuế quan mới đang tạm hoãn, nhưng giới chuyên gia cho rằng tình hình thời gian tới vẫn sẽ rất căng thẳng, bởi vẫn còn mức thuế quan 10% áp dụng với Trung Quốc. Ông Gregor Sebastian, Chuyên gia phân tích tại Rhodium Group, dịch vụ tư vấn, nghiên cứu độc lập về kinh tế chia sẻ:

“Dù mức thuế quan mới tạm thời chưa được áp dụng, nhưng sự thiếu chắc chắn vẫn còn đó. Mỹ là thị trường quan trọng với bất cứ nhà sản xuất ô tô nào trên thế giới, đặc biệt là các nhà sản xuất Mỹ, Nhật Bản và Đức. Khi áp dụng thuế quan, để những chiếc xe tới tay người tiêu dùng tại Mỹ, các bộ phận xe phải nhiều lần qua lại biên giới, từ đó khiến chi phí sản phẩm tăng. Với việc thuế quan của Mỹ lên Trung Quốc vẫn được áp dụng, và chắc chắn sẽ có sự đáp trả, tình hình sẽ càng căng thẳng hơn”.

Trong những năm gần đây, Mỹ nhập khẩu từ Trung Quốc mỗi năm từ 9 tỷ USD đến 10 tỷ USD đối với phụ tùng ô tô và phụ kiện cho xe cộ, máy kéo, cùng với các loại xe chuyên dụng khác, theo Ủy ban Thương mại Quốc tế Mỹ.

Do đó, mức thuế 10% với hàng hoá nhập khẩu từ Trung Quốc được dự đoán sẽ ảnh hưởng đến ngành phụ tùng ô tô, có thể làm tăng giá xe vốn đã cao đối với người tiêu dùng nước này. Chủ một garage sửa chữa ô tô tại thành phố Norfolk, bang Virginia chia sẻ:

“Đã bắt đầu có một số ảnh hưởng. Một số phụ tùng đang trở nên khan hiếm và đắt đỏ. Chúng tôi sẽ phải báo với khách hàng rằng lần tới họ tới đây để sửa xe, chi phí sẽ tăng lên rất nhiều, nhất là trong bối cảnh hiện nay, khi mà người dân cũng không dư dả gì tiền bạc.”

Mới đây vào ngày 7/2 , Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ công bố mức thuế quan tương hỗ vào đầu tuần tới, một bước đi mạnh mẽ nhằm tái định hình quan hệ thương mại toàn cầu theo hướng có lợi cho Mỹ. Mặc dù chưa tiết lộ cụ thể các quốc gia bị ảnh hưởng, nhưng các cuộc thảo luận gần đây tại Washington đã đề cập đến mức thuế và rào cản thương mại của Việt Nam.

Theo dữ liệu của Cục Thống kê Mỹ, thâm hụt thương mại hàng hóa của Mỹ với Việt Nam đã tăng 18% vào năm ngoái lên 123,5 tỷ đô la, một phần là do các công ty chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc để tránh thuế quan của Trump trong nhiệm kỳ đầu tiên.

Trước thông tin này, một số chuyên gia kinh tế và đại diện doanh nghiệp Việt Nam đã bày tỏ lo ngại. TS. Lê Đăng Doanh, chuyên gia kinh tế độc lập, nhận định: "Nếu Mỹ áp thuế quan mới lên hàng hóa Việt Nam, tác động sẽ rất lớn vì Mỹ chiếm tỷ trọng xuất khẩu lớn nhất của ta. Điều quan trọng là Việt Nam cần chủ động đàm phán để tránh bị xếp vào nhóm nước có chính sách thương mại bất cân xứng."

Chưa rõ những mức thuế quan mới liệu có ảnh hưởng rõ rệt tới ngành công nghiệp và thị trường ô tô Việt Nam. Nhưng chắc chắn sẽ cần phải có những sự chuẩn bị từ doanh nghiệp Việt cũng như các bộ, ngành liên quan để có những thay đổi, thích nghi kịp thời.