Khi nhà đầu tư "chê" bãi đỗ

Vậy, với những yêu cầu cấp bách về giao thông tĩnh như hiện nay, thành phố cần có những chính sách ra sao để thu hút nguồn vốn xã hội hóa cho lĩnh vực này?

Các nhà đầu tư vì sao chẳng ai muốn làm bãi đỗ xe? Lý giải điều này, ông Nguyễn Văn Khánh, Giám đốc bãi đỗ xe ngầm Mễ Trì Hạ, quận Nam Từ Liêm cho biết, đã đầu tư 200 tỷ đồng vào bãi đỗ xe nhưng ế ẩm: 

“Cũng có marketing giới thiệu về bãi đỗ xe nhưng hiện tại người dân chưa có thói quen gửi tại bãi như thế này”.

Còn ông Đào Việt Hùng, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần đầu tư & kinh doanh xuất nhập khẩu Vạn Thuận, chủ đầu tư dự án bãi đỗ xe, điểm trung chuyển hàng hóa tại phường Đại Kim thì thấy đầu tư vào lĩnh vực này không đảm bảo lợi nhuận:

“Khi quy hoạch các bãi đỗ xe thì người ta cho các tiêu chí và các mục tiêu về kinh doanh rất hạn hẹp, nên hạn chế đối tượng vào khai thác dịch vụ, do vậy doanh nghiệp rất khó khăn trong khoản thu nhập”.

Suất đầu tư lớn trong khi thời gian triển khai và thu hồi vốn có thể kéo dài cũng là khó khăn theo đánh giá của ông Nguyễn Đức Vinh, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Khai thác điểm đỗ xe Hà Nội:

“Để triển khai được một dự án, thời gian diễn ra lâu, có thể dự án được Thành phố hỗ trợ đầu tư 10-20 năm nhưng khi đầu tư để làm đã mất mấy năm, chậm thì có khi chục năm, vẫn còn vướng mắc nhiều thứ. Thế thì, Thành phố cũng nghiên cứu làm sao để các doanh nghiệp mặn mà hơn việc đầu tư bãi đỗ xe”.

Sự e ngại của các nhà đầu tư khiến đến nay Hà Nội mới triển khai đầu tư được 96 dự án, trong đó 18 dự án đã hoàn thành xây dựng, dù theo quy hoạch đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Thành phố sẽ có 1.620 bãi đỗ xe công cộng, trong đó có 73 bãi xe ngầm.

Những lý do khó thu hút nhà đầu tư được chính quyền Thành phố nhìn nhận nằm ở việc chưa rõ quan điểm coi đây là công trình thương mại dịch vụ hay là một bộ phận kết cấu của hạ tầng giao thông. Trong khi đầu tư cho bãi đỗ xe ngầm có chi phí rất cao nhưng giá trông giữ xe lại bị khống chế.

Ông Trần Hữu Bảo, Phó Giám đốc Sở GTVT Hà Nội cho biết, phần lớn các dự án bãi đỗ xe có tiến độ triển khai chậm so với tiến độ đã được phê duyệt bởi nhiều nguyên nhân:

“Một trong những khó khăn, vướng mắc lớn nhất hiện nay mà Thành phố đang phải nghiên cứu giải quyết là vấn đề giao đất và cho thuê đất giữa phần nổi và phần ngầm. Thứ 2 là giá dịch vụ hiện nay do Thành phố ban hành theo quyết định 44/2017 còn thấp, cũng cần thiết phải rà soát để xây dựng, điều chỉnh”.

Để giải cơn “khát” bãi đỗ xe, nhiều ý kiến kiến nghị phải có giải pháp tháo gỡ vướng mắc về chỉ tiêu quy hoạch, diện tích khai thác thương mại để khuyến khích nhà đầu tư tham gia đầu tư bãi đỗ xe. Kiến trúc sư Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho rằng, đây là vấn đề cần thiết mà Hà Nội cần làm ngay:

“Hà Nội phải có chính sách đặc thù về tiêu chuẩn quy phạm để tính toán số chỗ đỗ xe cần có trong các công trình công cộng để từ đó có chính sách đột phá. Từ 2016 chúng ta đã có một chính sách riêng thì tới nay HĐND Thành phố cũng nên có những chính sách khuyến khích hơn nữa, ưu tiên hơn nữa với các nhà đầu tư, đặc biệt trong khu vực nội đô trung tâm hiện nay”.

Cùng với cơ chế chính sách đặc thù đối với các nhà đầu tư đầu tư xây dựng các bãi đỗ xe, theo chuyên gia kinh tế PGS.TS Đinh Trọng Thịnh vấn đề quan trọng là khung giá dịch vụ trông giữ xe cần được điều chỉnh phù hợp với thị trường nhằm đảm bảo lợi ích cho nhà đầu tư và an sinh xã hội:

“Đây là việc phải quy định mức giá theo thị trường nhưng Nhà nước có những ưu đãi nên cũng sẽ có những quy định về giá cho phù hợp. Nó phải là giá được điều chỉnh hàng năm. Định mức thay đổi có thể quy định trước theo các điều khoản thống nhất giữa nhà đầu tư và Thành phố. Cơ chế này phải đáp ứng đủ chi phí quản lý, vận hành, khấu hao cho các bãi đỗ xe”.

Các chuyên gia đều nhận định, việc xây dựng các bãi đỗ xe tại đô thị cần nguồn lực lớn, và xã hội hóa đầu tư mang lại nhiều ý nghĩa.

Tuy nhiên, nhà đầu tư không mặn mà với bãi đỗ xe là bởi chưa có cơ chế rõ ràng về việc giá giữ xe tuân thị trường hay là giá dịch vụ công ích do Nhà nước quy định mức giá trần. Nếu nhà đầu tư sử dụng nguồn vốn ngoài ngân sách thì phải có mức giá riêng phù hợp lợi ích mới có thể 'hút' đầu tư.

Từ lâu chuyện thiếu chỗ đỗ xe ở các đô thị lớn, trong đó có Hà Nội đã trở nên bức thiết. Nhiều giải pháp đã được chính quyền Thành phố triển khai nhưng đến nay vẫn chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Vậy, làm sao giải bài toán hạ tầng khi lượng xe ngày càng tăng mà các bãi đỗ xe chưa được xây dựng, nhất là các bãi đậu xe ngầm vẫn còn “trên giấy”.

Đây cũng là góc nhìn của VOV Giao thông qua bài bình luận: “Giải pháp gỡ “nút thắt” về cơ chế đầu tư đỗ xe”

Theo Quyết định 165 ban hành ngày 2/12/2003, UBND thành phố Hà Nội  phê duyệt Quy hoạch mạng lưới các điểm đỗ xe và bãi đỗ xe công cộng trên địa bàn đến năm 2020 với quy mô 1.620 bãi đỗ xe công cộng với tổng diện tích 797 ha, trong đó có 72 bãi đỗ xe ngầm.

Tuy nhiên, sau 20 năm phê duyệt, bản quy hoạch gần như “phá sản” khi thành phố mới triển khai đầu tư 96 dự án, tương đương 5,9% và hiện mới chỉ khoảng 50 bãi đỗ xe đang khai thác. Tuy nhiên, bản Quy hoạch này mới chỉ mang tính định hướng và chưa có quy hoạch chi tiết, chưa xác định cụ thể vị trí điểm đỗ xe, bãi đỗ xe, một số vị trí chưa được cập nhật trong quy hoạch 1/2.000 của quận, huyện.

Tính đến tháng 6 năm 2023, thành phố Hà Nội có khoảng 8 triệu phương tiện, tốc độ tăng trưởng xe máy đạt từ 4-5% và ô tô là từ 7-10%. Với tốc độ tăng dân số và phương tiện như hiện nay, thành phố Hà Nội cần có những giải pháp quyết liệt để giải quyết bài toán đỗ xe cho thành phố.

Thời gian tới, Sở Quy hoạch và kiến trúc thành phố, cùng với các địa phương cần tiến hành rà soát những bãi đỗ xe hiện có và điều chỉnh quy hoạch điểm đỗ cho phù hợp với tình hình thực tế.

Những bãi đỗ xe nổi cần được quy hoạch ở những vị trí sát các khu dân cư hoặc gần các khu vực trường học, bệnh viện, các khu nhà cao tầng. Đối với những bãi đỗ xe ngầm cần phải được quy hoạch đồng bộ, đảm bảo có tính liên kết đối với những công trình ngầm và các nhà ga đường sắt đô thị.

Trên cơ sở đó, chính quyền các quận, huyện cụ thể hóa vào các bản quy hoạch chi tiết, xây dựng lộ trình, bố trí ngân sách và kế hoạch thực hiện.

Đối với những dự án đang trong quá trình triển khai, thành phố cũng sớm tháo gỡ những khó khăn trong việc bàn giao đất cho các chủ đầu tư và những vướng mắc trong thủ tục đấu thầu, tránh tình trạng “quân xanh quân đỏ”, ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận của những chủ đầu tư có nhu cầu thực.

Song song với đó, thành phố cũng cần có những chính sách ưu đãi cho các dự án đầu tư bãi đỗ xe, đặc biệt là bãi đỗ xe ngầm; ngoài ưu đãi về vốn, lãi vay, tiền thuê đất, cũng cần cụ thể hóa những chính sách thu hút nguồn vốn xã hội hóa vào lĩnh vực này. Việc cải cách về thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian triển khai xây dựng các bãi đỗ xe cũng cần được tính đến.

Bên cạnh đó, “cởi trói” cho các nhà đầu tư qua việc xem xét bỏ quy định khống chế mức giá, trong đầu tư, xây dựng và khai thác bãi đỗ xe đô thị nhằm tăng khả năng cạnh tranh cho doanh nghiệp và phù hợp với cơ chế thị trường.

Tại thành phố Đài Bắc, Đài Loan (Trung Quốc), bên cạnh những bãi đỗ xe ngầm có quy mô lớn, thành phố này còn tận dụng những mảnh đất xen kẹt để làm bãi trông giữ xe, các bãi đỗ xe máy được quy hoạch ngay trên đường giao thông. Tuy nhiên, công tác quản lý các bãi đỗ xe khá tốt, ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý và cái bãi đỗ xe máy, ô tô đều rất ngăn nắp, trật tự, không ảnh hưởng đến giao thông.

Trong khi nhu cầu bãi đỗ xe tại đô thị  lớn như Hà Nội tăng cao, vấn nạn ùn tắc giao thông khiến thành phố tiêu tốn hàng tỷ đô la mỗi năm, bên cạnh đẩy nhanh những dự án bãi đỗ xe đã được cấp phép, thành phố cũng cần nhanh chóng đẩy nhanh tiến độ các dự án đường sắt đô thị, hoàn thiện mạng lưới giao thông công cộng khuyến khích người dân chuyển đổi sang sử dụng phương tiện giao thông công cộng

Tăng nguồn cung các bãi đỗ xe theo quy hoạch, nhưng cũng cần có những giải pháp hạn chế người dân sử dụng phương tiện cá nhân để cân bằng cung- cầu điểm đỗ xe cho cư dân đô thị, sẽ giúp cho thành phố phát triển bền vững trong tương lai.