Hà Nội và “Avatar” vỉa hè

Thuật ngữ Avatar khá gần gũi với công chúng hiện đại. Trong bối cảnh hầu như mỗi người đều có một tài khoản mạng xã hội, một định danh cá nhân trên môi trường mạng, hình ảnh đại diện (avatar) luôn được chủ nhân chăm chút để tạo ấn tượng nhất có thể.

Lát đá vỉa hè để... trông giữ ô tô

Tương tự, vỉa hè có thể được xem như một avatar của Hà Nội. Vì đập vào mắt thị dân, du khách khi tới thành phố này luôn là các công trình, đường phố và vỉa hè. Vỉa hè có mặt trong khắp các nền tảng, từ thơ ca, nhạc họa cho đến blog, vlog, nó cũng là nơi các hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội diễn ra bao đời, ăn sâu vào nhận thức về Hà Nội.

Vỉa hè Hà Nội không chỉ là một khái niệm, đó còn là một biểu tượng về ẩm thực, về lối sống hồn hậu, chậm rãi, gây tò mò, muốn trải nghiệm.

Duy chỉ có điều, chính quyền đô thị thành phố này lại dường như không coi vỉa hè là avatar của mình.

Khi thất bại trong triển khai quy hoạch các bãi đỗ xe, Hà Nội dùng vỉa hè làm những bãi đỗ xe tạm.

Khi lượng xe cá nhân tăng vượt kiểm soát, gây áp lực vào vùng lõi, Hà Nội tăng phí cho thuê vỉa hè.

Khi cần giải ngân, người ta nghĩ ngay tới vỉa hè. Lúc lật lớp đá cũ, lát đá mới cùng chủng loại, khi thì thay hẳn loại đá mới cho một loạt tuyến phố trung tâm, kể cả khi đá cũ vẫn đang tốt.

Khi đến kỳ cuộc quan trọng, cần biểu dương mỹ quan đô thị, các cuộc ra quân rầm rộ được triển khai, vỉa hè được hiếm hoi tận hưởng bầu không khí thông thoáng, sạch bóng hàng quán, xe cộ. Nhưng khi tan cuộc, nó lại trở lại thân phận hẩm hiu, bị lấn chiếm, bị đè nén không thương tiếc.

Vỉa hè được 5-6 lực lượng có trách nhiệm bảo vệ, xử lý vi phạm lấn chiếm, nhưng nó vẫn dễ dàng bị trục lợi bằng vô vàn hình thức cả công khai lẫn kín kẽ.

Vỉa hè được dành công năng thiết kế quan trọng nhất cho người đi bộ, nhưng dường như đây là hai thực thể không liên quan đến nhau. Người đi bộ bị đánh bật khỏi vỉa hè, còn vỉa hè bị vô hiệu hóa công năng.

Khi thành phố nhận thấy nhu cầu trưng dụng vỉa hè để hàng quán kinh doanh quá lớn, chính quyền đô thị thậm chí đã tính đến việc hợp pháp hóa kinh doanh trên vỉa hè.

Như vậy, cùng với hợp pháp hóa các bãi đỗ xe, vỉa hè đang dần bị tước đoạt một cách chính thức thứ tạo nên định danh cho nó.

Vỉa hè sẽ không thể là avatar cho Hà Nội, nếu Hà Nội không coi vỉa hè đúng nghĩa là vỉa hè.

Hình ảnh đại diện cho một thành phố trước tiên phải ngăn nắp, gọn gàng, được ứng xử một cách trân trọng, trong khuôn khổ pháp luật. Sau đó, việc chăm chút, trang hoàng cho nó mới trở nên có ý nghĩa.

Bằng không, vỉa hè sẽ mãi mãi chỉ là “con tin” của Hà Nội trong việc tìm kiếm các giải pháp đô thị tình thế, tạm thời và vụn vặt.

Hà Nội có coi vỉa hè là avatar của mình? Cần phải hỏi các cấp lãnh đạo thành phố nhiệm kỳ này.