Giao toàn bộ thẩm quyền đăng ký đất đai là “hơi quá sức” với Chủ tịch UBND xã

Hiện 34 tỉnh, thành trên cả nước đã thành lập 703 văn phòng đăng ký đất đai trực thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường, với tổng cộng trên 16 nghìn cán bộ, viên chức và người lao động. Trong đó, lực lượng tại các chi nhánh chiếm gần 12.600 người, đảm nhiệm phần lớn các thủ tục hành chính về đất đai cho người dân và doanh nghiệp.

Để đảm bảo nguyên tắc "một cấp, một đầu mối" trong giải quyết hồ sơ đất đai, Cục Quản lý đất đai kiến nghị tiếp tục duy trì văn phòng đăng ký đất đai trực thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường, chịu trách nhiệm xây dựng, cập nhật và vận hành cơ sở dữ liệu đất đai cấp tỉnh. Song song, cơ quan này đề xuất chuyển chức năng của các chi nhánh về cấp xã theo hai phương án:

Số hóa dữ liệu đất đai, sao không để người dân chủ động

Phương án 1: UBND cấp xã thành lập đơn vị sự nghiệp công lập để tiếp nhận toàn bộ chức năng, nhiệm vụ của chi nhánh. Tùy quy mô dân số và kinh tế, mỗi xã hoặc phường bố trí ít nhất hai cán bộ phụ trách đăng ký đất đai. Cách làm này giữ nguyên mô hình cũ, thuận lợi trong tổ chức và tài chính nhưng có thể gây chồng chéo, phát sinh thêm đầu mối quản lý.

Phương án 2: chuyển toàn bộ thẩm quyền cấp giấy chứng nhận và xác nhận biến động đất đai từ chi nhánh về Chủ tịch UBND cấp xã, người đứng đầu có thể ủy quyền cho bộ phận chuyên môn thực hiện. Mô hình này tạo một đầu mối duy nhất tiếp nhận, giải quyết thủ tục đất đai cho người dân và doanh nghiệp.

Xung quanh nội dung này, PV VOV Giao thông Quốc gia có cuộc trao đổi với Luật sư Nguyễn Hải Lăng, Giám đốc công ty luật Hồng Hạnh Vân Canh, Đoàn Luật sư Hà Nội.

PV: Ông đánh giá thế nào về tính cấp thiết của việc chuyển chức năng đăng ký đất đai về cấp xã sau khi sắp xếp bộ máy?

Luật sư Nguyễn Hải Lăng: Theo tôi, việc chuyển 703 chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai cấp huyện về cấp xã rất phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, tạo mô hình phân cấp rõ nét.

Điều này có thuận lợi: Thứ nhất, thuận tiện cho người dân tiếp cận dịch vụ ngay tại cơ sở, giản tiện chi phí, thời gian đi lại, không phải đến văn phòng cấp tỉnh, trung ương. Thứ hai, việc tập trung đầu mục công việc, sắp xếp lại bộ máy giúp bộ máy xử lý hiệu quả hơn, tránh phân tán, phiền hà, rắc rối trong quá trình nộp hồ sơ đăng ký đất đai.

Thứ ba, nâng cao hiệu quả quản lý, giúp cơ quan quản lý nhà nước nắm bắt thông tin đất đai chính xác, kịp thời, giảm thiểu sai sót trong đo đạc, giám định, thẩm định nguồn gốc sử dụng đất, hạn chế các tranh chấp về sau.

PV: Hai phương án đưa ra, một là thành lập đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc xã; hai là chuyển toàn bộ thẩm quyền cấp giấy chứng nhận và xác nhận biến động đất đai từ chi nhánh về Chủ tịch UBND cấp xã. Ông thấy có khả thi?

Luật sư Nguyễn Hải Lăng: Hai phương án này đều chưa phù hợp. Theo quan điểm của tôi nên có phương án thứ ba. Đó là nên gộp 2-3 văn phòng đăng ký dất đai cũ làm 1 văn phòng đăng ký đất đai trong khu vực quản lý chung, tương tự mô hình tòa án nhân dân, viện kiểm sát nhân dân hiện nay. Như vậy, khi có quan hệ giữa tòa án, viện kiểm sát với văn phòng đăng ký đất đai rất thuận tiện vì cùng cấp, cùng khu vực.

Bên cạnh đó, tôi cho rằng nên có một chuyên viên thuộc văn phòng khu vực được cử về cấp xã đảm nhiệm tiếp nhận hồ sơ, hướng dẫn, trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính đơn giản nằm trong phạm vi thẩm quyền của xã. Có một số thủ tục đơn giản nên giao thẩm quyền cho Chủ tịch xã theo đề xuất của chuyên viên khu vực ở bộ phận một cử, như: đăng ký biến động nhỏ, chỉnh lý hồ sơ, xác nhận thời hạn sử dụng ổn định…

Ngoài ra, thủ tục hồ sơ phức tạp vượt quá khả năng chuyên môn cấp xã thì chuyển lên văn phòng khu vực. Ở đây, có đội ngũ chuyên môn giàu kinh nghiệm, có khả năng xử lý công việc chuyên sâu thì sẽ hiệu quả, đỡ tốn kém hơn là một bộ phận tư vấn, giúp việc cho Chủ tịch UBND xã.

Nếu giao toàn quyền cho Chủ tịch UBND cấp xã thì hơi quá sức. Vì một Chủ tịch UBND xã không được đào tạo cơ bản về lĩnh vực đất đai chuyên nghiệp như các chuyên viên ở văn phòng đăng ký đất đai khu vực. Nếu giao thẩm quyền quá lớn cho Chủ tịch UBND xã thì sẽ có thể xảy ra những sai sót, không xử lý tốt những vấn đề nảy sinh sau này.

PV: Cảm ơn chia sẻ của ông!

Cũng theo luật sư Nguyễn Hải Lăng, việc sáp nhập 2 - 3 văn phòng đăng ký đất đai cấp huyện cũ vào văn phòng khu vực chắc chắn sẽ giảm được khá nhiều nhân lực.

Bên cạnh đó, có thể tận dụng ngay 1 chuyên viên đất đai ở bộ phận một cửa tại cấp xã hiện nay làm việc liên thông lên văn phòng khu vực thì sẽ tiết kiệm được nhân lực.