Bổ sung nhiều quy định mới về hoàn thuế GTGT

3 NHÓM HÀNG HÓA KHÔNG ĐƯỢC ÁP DỤNG THUẾ SUẤT 0%

Dự thảo Luật Thuế GTGT (sửa đổi) gồm 4 chương, 16 điều: Những quy định chung; Căn cứ và phương pháp tính thuế; Khấu trừ, hoàn thuế; Điều khoản thi hành.

Về cơ bản, dự thảo Luật vẫn kế thừa Luật hiện hành nhưng có chỉnh lý, bổ sung cho phù hợp nội dung chính sách. Cụ thể, dự thảo Luật giữ nguyên nội dung quy định tại 5 điều của Luật Thuế GTGT hiện hành gồm: phạm vi điều chỉnh, thuế GTGT, đối tượng chịu thuế, căn cứ tính thuế, phương pháp tính thuế. Dự thảo bỏ 1 điều của Luật Thuế GTGT hiện hành quy định về hóa đơn, chứng từ.

Về đối tượng áp dụng thuế suất 0%, dự thảo Luật bổ sung quy định cụ thể tên các dịch vụ xuất khẩu được áp dụng thuế suất thuế GTGT (VAT) 0% như sau: dịch vụ xuất khẩu là dịch vụ cung cấp cho tổ chức, cá nhân nước ngoài; bổ sung quy định “hàng hóa đã bán tại khu vực cách ly cho cá nhân (người nước ngoài hoặc người Việt Nam) đã làm thủ tục xuất cảnh” và “hàng hóa đã bán tại cửa hàng miễn thuế” thuộc đối tượng áp dụng thuế suất VAT 0%; bổ sung quy định giao thẩm quyền cho Bộ trưởng Bộ Tài chính hướng dẫn thủ tục, hồ sơ và điều kiện áp dụng thuế suất 0% đối với hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu.

Ngoài ra, dự thảo Luật bổ sung quy định cụ thể 3 nhóm hàng hóa không được áp dụng thuế suất 0% gồm: thuốc lá, rượu, bia nhập khẩu sau đó xuất khẩu; xăng, dầu mua tại nội địa bán cho xe ô tô của cơ sở kinh doanh trong khu phi thuế quan, xe ô tô bán cho tổ chức, cá nhân trong khu phi thuế quan; hàng hóa, dịch vụ cung cấp cho cá nhân không đăng ký kinh doanh trong khu phi thuế quan.

Dự thảo Luật cũng bổ sung quy định không được áp dụng thuế suất 0% đối với sản phẩm, dịch vụ cung cấp trên các nền tảng số theo quy định của Chính phủ để đảm bảo tính linh hoạt cho việc xác định sản phẩm, dịch vụ này được tiêu dùng tại Việt Nam hay ở nước ngoài tại thời điểm cung cấp. Việc xác định địa điểm tiêu dùng sản phẩm, dịch vụ cung cấp trên các nền tảng số là rất phức tạp, hiện nay đều chỉ căn cứ theo kê khai của người nộp thuế.

Bên cạnh đó, nội dung cũng được dư luận quan tâm là đề xuất sửa đổi, bãi bỏ, bổ sung nhiều quy định mới về hoàn thuế GTGT được quy định tại Điều 14.

Dự thảo Luật Thuế GTGT (sửa đổi) đã được bổ sung vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, sẽ được cho ý kiến tại kỳ họp thứ 7, tháng 5/2024 và dự kiến thông qua tại kỳ họp thứ 8, tháng 10/2024.

VÌ SAO ĐỀ XUẤT SỬA ĐỔI NHIỀU QUY ĐỊNH VỀ HOÀN THUẾ GTGT?

PV VOV Giao thông phỏng vấn bà Nguyễn Thị Thanh Hằng, Phó cục trưởng Cục Quản lý, giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí, Bộ Tài chính, đơn vị chủ trì soạn thảo nghị định.

PV: Xin bà cho biết những quy định mới đáng chú ý về hoàn thuế GTGT được đề cập trong dự thảo Luật?

Bà Nguyễn Thị Thanh Hằng: Dự thảo Luật dự kiến bổ sung quy định “Cơ sở kinh doanh sản xuất hàng hóa, cung ứng dịch vụ chịu thuế suất thuế GTGT 5% nếu có số thuế GTGT đầu vào chưa được khấu trừ hết từ 300 triệu đồng trở lên sau 12 tháng hoặc 4 quý” được hoàn thuế GTGT.

Đây là một trong những quy định mới, bởi trong quá trình thực hiện, đối với những trường hợp chỉ kinh doanh hàng hóa chịu thuế GTGT 5% thì số thuế GTGT đầu vào là không được khấu trừ hết, làm tăng chi phí, khó khăn cho nguồn lực sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Ngoài ra, dự thảo Luật cũng quỹ định rõ dự án đầu tư được hoàn thuế GTGT là “dự án đầu tư (dự án đầu tư mới, dự án đầu tư mở rộng) theo quy định của pháp luật đầu tư (bao gồm cả dự án đầu tư được chia thành nhiều giai đoạn đầu tư hoặc nhiều hạng mục đầu tư, trừ trường hợp dự án đầu tư không hình thành tài sản cố định) đang trong giai đoạn đầu tư”. Đây cũng là nội dung trong quá trình thực hiện có nhiều vướng mắc, dự thảo Luật lần này đã sửa đổi, tạo thuận lợi trong quá trình thực hiện.

Bỏ quy định không hoàn thuế GTGT đối với dự án đầu tư của cơ sở kinh doanh không góp đủ số vốn điều lệ như đã đăng ký để cải cách thủ tục hành chính.

Quy định rõ về việc không hoàn thuế GTGT đối với dự án đầu tư của cơ sở kinh doanh ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện khi chưa đủ các điều kiện kinh doanh để tránh vướng mắc trong thực hiện.

Bổ sung quy định “dự án tìm kiếm, thăm dò, phát triển dầu khí đang trong giai đoạn đầu tư có số thuế GTGT đầu vào phát sinh trong giai đoạn đầu tư mà chưa được hoàn thuế và có số thuế chưa được khấu trừ còn lại từ 300 triệu đồng trở lên thì được hoàn thuế GTGT” để luật hóa quy định đang thực hiện ổn định tại nghị định.

Bỏ quy định về hoàn thuế GTGT đối với trường hợp doanh nghiệp chuyển đổi sở hữu, chuyển đổi doanh nghiệp, sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, chấm dứt hoạt động. Luật Doanh nghiệp quy định rất rõ trách nhiệm của các doanh nghiệp khi chuyển đổi sở hữu. Chúng tôi đã rà soát và bỏ quy định để tránh trường hợp doanh nghiệp lợi dụng chính sách, thực hiện việc chuyển đổi doanh nghiệp để đáp ứng quy định về trường hợp hoàn thuế.

Đồng thời bổ sung quy định giao Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định chi tiết điều kiện hoàn thuế để luật hóa quy định này đang thực hiện ổn định tại văn bản dưới luật.

PV: Ban soạn thảo kỳ vọng gì vào dự thảo Luật nếu được ban hành?

Bà Nguyễn Thị Thanh Hằng: Nếu được Quốc hội thông qua thì Luật sẽ hoàn thiện các quy định về thuế GTGT để bao quát toàn bộ nguồn thu, mở rộng cơ sở thu; đảm bảo tính minh bạch, dễ hiểu, dễ thực hiện; góp phần nâng cao năng lực và hiệu quả của hoạt động quản lý thuế trong phòng, chống trốn thuế, thất thu và nợ thuế; đảm bảo thu đúng, thu đủ vào ngân sách nhà nước.

Đồng thời, đổi mới các nội dung, điều luật theo hướng gia tăng các quy định và luật hóa các quy định đã được thực hiện ổn định tại các văn bản dưới luật nhằm cải cách thủ tục hành chính, cải cách thủ tục quản lý thuế theo hướng đơn giản, rõ ràng, công khai, thuận tiện, thống nhất, ổn định chính sách, thực hiện quản lý thuế điện tử.

Bảo vệ quyền lợi người nộp thuế, tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế tuân thủ pháp luật về thuế; khắc phục các vướng mắc, tháo gỡ những bất cập, chồng chéo trong pháp luật về thuế GTGT và bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với các pháp luật liên quan, phù hợp xu hướng cải cách thuế của quốc tế; bảo đảm tính khả thi, minh bạch và thuận lợi cho các tổ chức thực hiện; khơi thông và phát huy nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội.

PV: Xin cảm ơn bà!

CẦN ĐIỀU CHỈNH NHỮNG GÌ?

Những quy định về hoàn thuế GTGT được đề cập trong dự thảo Luật đã phù hợp chưa và cần điều chỉnh những gì? PV VOV Giao thông đã có cuộc trao đổi với PGS. TS. Lê Xuân Trường, Trưởng Khoa Thuế và Hải quan, Học viện Tài chính về nội dung này.

PV: Ông có đánh giá thế nào về những quy định mới về hoàn thuế GTGT được đề cập trong dự thảo Luật?

PGS. TS Lê Xuân Trường: Tôi hoàn toàn đồng tình với dự thảo Luật về bổ sung hoàn thuế GTGT cho cơ sở sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ 5%. Thực ra trước đây chúng ta cũng hoàn thuế cho đối tượng này, tức là cơ sở kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khấu trừ mà có số thuế GTGT đầu vào chưa khấu trừ hết từ 12 tháng hoặc 4 quý trở lên thì sẽ hoàn thuế.

Nhưng từ ngày 1/7/2016, chúng ta đã sửa Luật theo hướng bỏ hoàn thuế. Khi mà bỏ như vậy, những cơ sở chỉ kinh doanh những mặt hàng 10% hoặc hầu hết 10% thì không ảnh hưởng, nhưng những cơ sở chỉ có mặt hàng 5% thôi thì đầu vào không khấu trừ hết và cũng không được hoàn thuế, vốn kinh doanh của doanh nghiệp ứ đọng, lần này sửa chỗ đó.

Tuy nhiên, về hoàn thuế với dự án đầu tư thì tôi cho rằng nên tiếp tục nghiên cứu sửa đổi. Với cách hiểu của Luật Đầu tư thì bản chất của dự án đầu tư là bản kế hoạch kinh doanh nhằm bỏ vốn trung hạn để thực hiện mục tiêu đầu tư kinh doanh sinh lời.

Nếu chỉ là bản kế hoạch thì chẳng có gì để hoàn thuế cả. Cho nên dẫn đến chuyện trong thực tiễn hoàn thuế GTGT, người ta lại hiểu theo nghĩa khác là ban đầu thực hiện tiến hành đầu tư cho đến khi có doanh thu thì không còn là dự án đầu tư nữa.

Thực ra quá trình thực hiện dự án bản chất không phải dự án đầu tư, mà là tổ chức thực hiện dự án đầu tư, là thực hiện bản kế hoạch đã đề ra. Trong giai đoạn ấy chủ yếu đầu tư tài sản cố định: đất đai, máy móc, thiết bị,… thuế đầu vào rất nhiều mà chưa có doanh thu bán hàng để bù thuế đầu vào đã mua.

Các dự án như vậy có thể phát sinh doanh thu chạy thử, chạy thử xem được không, mà khi phát sinh doanh thu chạy thử thì không hoàn thuế nữa, vì đã có doanh thu rồi thì không còn là dự án nữa. Hoặc là có những khoản thu nhập khác: phế liệu, phế phẩm,… phát sinh trong quá trình đầu tư dự án.

Tôi cho rằng hoàn thuế đối với dự án đầu tư nên sửa đổi căn bản, sẽ không phải là hoàn thuế cho dự án đầu tư nữa, mà là hoàn thuế cho cơ sở kinh doanh đầu tư vào tài sản cố định, và mình đặt ra một ngưỡng, ví dụ 500 triệu thuế đầu vào trở lên đầu tư cho tài sản cố định thì hoàn thế.

Ngoài ra, một số doanh nghiệp tuy không còn trong giai đoạn đầu tư xây dựng cơ bản ban đầu của dự án, nhưng trong quá trình sản xuất, kinh doanh lại tiếp tục đầu tư vào tài sản cố định để mở rộng sản xuất, kinh doanh thì cũng có thể được hoàn thuế.

PV: Theo ông nếu dự thảo Luật được ban hành thì sẽ có những tác động xã hội như thế nào?

PGS. TS Lê Xuân Trường: Khi đi vào thực hiện, Luật này giúp người dân thực hiện pháp luật thuận tiện hơn, giảm chi phí cho người nộp thuế.

Thứ hai, tháo gỡ một số khó khăn, vướng mắc cho cơ sở kinh doanh. Ví dụ, vướng mắc với một số cơ sở sản xuất phân bón khi mà áp dụng không chịu thuế GTGT thì thuế đầu vào không được khấu trừ, không được hoàn thuế. Còn theo dự thảo Luật thì chuyển sang chịu thuế suất 5% và sẽ hoàn thuế cho những doanh nghiệp này, như vậy sẽ tạo điều kiện nâng cao năng lực cạnh tranh trong điều kiện phải cạnh tranh phân bón nhập khẩu.

Ngoài ra, nhiều vướng mắc khác trong quá trình tổ chức thực hiện cũng sẽ được giải quyết. Những vấn đề không rõ, còn tranh cãi; dịch vụ xuất khẩu áp dụng thuế suất 0% cũng được giải quyết, tránh rủi ro do cách hiểu khác nhau giữa cơ quan thuế và người nộp thuế.

Những sửa đổi liên quan hoàn thuế cũng sẽ tạo điều kiện tháo gỡ khó khăn, vướng mắc ứ đọng vốn kinh doanh cho người nộp thuế.

PV: Xin cảm ơn ông.

Theo số liệu của cơ quan thuế, số hoàn thuế GTGT tăng dần qua các năm, số tiền hoàn bình quân từ năm 2013 - 2021 chiếm khoảng 27,1% tổng thu từ thuế GTGT. Thuế GTGT đã khuyến khích xuất khẩu, hạ giá bán của sản phẩm, tạo điều kiện cho hàng hóa, dịch vụ của Việt Nam cạnh tranh trên thị trường quốc tế; đồng thời tạo thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển công nghệ, đầu tư đổi mới tài sản cố định.

Luật thuế GTGT (sửa đổi) được kỳ vọng tiếp tục góp phần phòng chống gian lận trong hoàn thuế; thúc đẩy doanh nghiệp sản xuất trong nước đẩy nhanh việc đưa dự án vào hoạt động, thúc đẩy quá trình lưu thông hàng hóa; giảm bớt thủ tục hành chính, giảm khối lượng hồ sơ hoàn thuế, tạo thuận lợi cho người nộp thuế và cơ quan thuế, góp phần cải thiện môi trường kinh doanh.

Bạn kỳ vọng gì vào dự thảo Luật này? Nếu được ban hành thì các quy định mới của dự thảo sẽ có những tác động xã hội như thế nào? Mời các bạn cùng chia sẻ ý kiến, đóng góp cho dự thảo qua hotline: 024.37.91.91.91, fanpage VOV Giao thông.

---

Đừng quên đón nghe và tương tác với “Dự thảo trên tay”, khung giờ “FM 91 chiều”, thứ Hai, thứ Tư và thứ Bảy hằng tuần trên VOV Giao thông FM 91MHz, vovgiaothong.vn, hoặc trên các nền tảng Podcasts dành cho di động: Spotify, Apple Podcasts và Google Podcasts.