Na Uy, một quốc nằm ở khu vực Bắc Âu, đang tự hào là nơi có tỷ lệ người dân sử dụng xe không phát thải cao nhất thế giới. Theo thống kê, hiện 82% doanh số bán ô tô mới ở nước này là xe điện và hơn 90% nếu tính cả xe hybrid.
Đây được xem là con số ‘mơ ước’ đối với của nhiều cường quốc xe hơi toàn cầu. Nếu so sánh doanh số bán xe điện tại Mỹ hiện chỉ chưa đầy 8%, còn Trung Quốc, thị trường ô tô lớn nhất thế giới, chỉ đạt hơn 20%.
Bà Ragnhild Syrstad, Bộ trưởng Bộ khí hậu và Môi trường Na Uy cho biết: “Mục tiêu của chúng tôi là đến năm 2025, tất cả ô tô mới bán ra sẽ là xe không phát phải, và chúng tôi tin sẽ đạt được mục tiêu đó”.
Không chỉ phương tiện cá nhân, Thủ đô Oslo của Na Uy cũng đang thực hiện đồng loạt điện khí hóa phương tiện giao thông như phà, xe buýt, xe đầu kéo để giảm ô nhiễm môi trường.
Ông Sture Portvik, Giám đốc dự án Phát triển phương tiện giao thông chạy điện tại Oslo chia sẻ: “Chúng tôi phấn đấu vào cuối năm nay, tất cả các phương tiện công cộng tại Oslo sẽ hoàn toàn không phát thải trong thành phố”
Để xây dựng thế giới xe điện lý tưởng, ngay từ những năm 1990, Chính phủ Na Uy đã khuyến khích người dân mua ô tô điện bằng cách ễn phí chỗ đậu xe, cho xe điện sử dụng làn xe buýt, không thu phí đường bộ hay ễn thuế đối với phương tiện không phát thải.
Chính vì vậy, đến năm 2014, khi Tesla và các hãng ô tô đẩy mạnh phát triển thị trường, doanh số bán xe điện tại Na Uy bắt đầu tăng vọt. Một số người dân chia sẻ:
“Tôi hầu như không nhớ gì về xe xăng nữa, vì thực sự nó quá đắt”
“Tôi đã lái ô tô điện hơn 10 năm nay. Chúng tôi vừa mua thêm một chiếc Tesla mới và cảm thấy rất hài lòng với nó”.
Nhờ nguồn thủy điện dồi dào, mạng lưới điện của Na Uy thừa đủ để đáp ứng cho sự gia tăng của xe điện. Ông Petter Haugneland, Tổng thư ký Hiệp hội xe điện Na Uy cho biết: “Tại Na Uy giá một chiếc xe điện có thể chỉ bằng một phần ba so với xe xăng vì chúng tôi có 100% năng lượng thủy điện giá rẻ, sẵn có và có thể tái tạo. Đây là một lợi thế lớn”.
Trong khi đó, bà Cecilie Kroglund, Bộ trưởng Giao thông vận tải Na Uy cho biết thêm: “Sử dụng xe điện sẽ tiết kiệm hơn bởi hóa đơn điện rẻ hơn nhiều so với giá xăng hay dầu diesel. Đây là lý do giúp nhiều người dễ dàng lựa chọn xe điện”.
Ở nhiều quốc gia, tình trạng thiếu trạm sạc luôn là vấn đề gây ‘đau đầu’ cho các nhà sản xuất lẫn người dùng ô tô điện. Tuy nhiên, tại Na Uy phần lớn cây xăng đang dần được thay thế bằng trạm sạc cho xe điện.
Ông Bernt Otto Fjellestad, Giám đốc phụ trách lĩnh vực sản phẩm và giải pháp tại Công ty Mer, một trong những doanh nghiệp cung cấp hệ thống trạm sạc ô tô lớn nhất Na Uy cho biết: “Trong giai đoạn đầu, việc xây dựng trạm sạc được trợ cấp rất nhiều dù hiện nay đã giảm đi. Chỉ còn ở một số vùng nông thôn vẫn giữ nguyên mức trợ cấp từ chính phủ. Theo tôi, đây là điều rất hữu ích để phát triển cơ sở hạ tầng trạm sạc”.
Tại Na Uy, các siêu thị, trung tâm thương mại cũng chung tay xây dựng và kinh doanh trạm sạc cho ô tô điện với mong muốn mọi người sẽ mua hàng trong khi xe của họ đang được sạc điện.
Ông Stian Mathisen, Giám đốc phụ trách quan hệ công chúng và truyền thông tại hãng Recharge, đơn vị sở hữu hơn 2.600 điểm sạc tại Na Uy chia sẻ: “Thật thú vị khi McDonald’s cũng hợp tác xây dựng trạm sạc ô tô điện với chúng tôi. Chúng tôi gọi đây là những trạm sạc năng lượng ở Na Uy. Họ vừa có thể bán được năng lượng cho ô tô cũng như năng lượng ‘thực phẩm’ cho con người”.
Sở hữu nguồn thủy điện dồi dào, nhưng thực tế, phần lớn sự giàu có của Na Uy tới từ ngành công nghiệp dầu khí phát triển mạnh mẽ. Hiện Na Uy là nước xuất khẩu dầu khí lớn nhất Tây Âu và ngành này dự kiến chiếm tới 24% GDP quốc gia đến hết năm 2024.
Khi được hỏi, yếu tố môi trường có phải bí quyết để Na Uy vượt trội so với phần còn lại của thế giới về phát triển xe điện, ông Petter Haugneland, Tổng thư ký Hiệp hội xe điện Na Uy nhìn nhận: “Tôi không nghĩ người Na Uy quan tâm đến môi trường nhiều hơn ở những quốc gia khác. Theo tôi yếu tố kinh tế mới là quan trọng nhất. Tất nhiên, lượng khí thải thấp sẽ là phần thưởng tuyệt vời và cũng rất quan trọng đối với người dân của chúng tôi”.
Với dân số hơn 100 triệu người, thời gian qua, Việt Nam đang có những bước tiến đáng kể trong việc tiếp nhận xe máy điện. Tuy nhiên, mức độ sử dụng ô tô điện tại Việt Nam còn khá thấp so với thị trường chung của khu vực, khi chỉ chiếm 0,7% tổng lượng ô tô điện bán ra ở thị trường Đông Nam Á.
Xanh hóa phương tiện giao thông là xu hướng chung trên thế giới, nhưng theo đánh giá của Bộ Công Thương, hiện ở Việt Nam còn nhiều yếu tố ảnh hưởng đến việc phát triển xe điện như mức thu nhập trung bình thấp, thiếu cơ sở hạ tầng trạm sạc, phạm vi hoạt động của xe điện còn hạn chế, chính sách ưu đãi với ô tô điện, bên cạnh đó là cơ cấu nguồn điện tác động đối với môi trường từ quá trình sử dụng và sản xuất xe điện.