AI sẽ khiến giáo viên dạy lái và tài xế thất nghiệp?

Từ robot làm giảm giá cước taxi đến trường dạy lái xe thay thế hàng trăm giáo viên bằng robot, là chủ đề hàng ngày tại Vũ Hán - nơi tốc độ áp dụng robot diễn ra nhanh chưa từng có, là một phép thử ban đầu về tác động của robot với công việc.

Apollo Go của Baidu hiện hoạt động 24/7 tại thành phố Vũ Hán ở miền trung Trung Quốc với mạng lưới cung cấp dịch vụ cho 7,7 triệu cư dân - hơn một nửa dân số của thành phố. Các phương tiện tự hành của công ty này không có tài xế trong suốt chuyến đi, nhưng một trợ lý hỗ trợ dịch vụ sẽ liên hệ trực tiếp khi có vấn đề hoặc khi cần hỗ trợ.

Apollo Go từ chối bình luận về mối lo ngại của các tài xế về việc Apollo Go đe dọa công việc của họ. Tuy nhiên, những tài xế taxi đã nói rằng taxi robot đã chiếm phần lớn các chuyến đi ngắn và điều này đang ảnh hưởng đến thu nhập của họ.

Với việc Baidu công bố kế hoạch mở rộng ra 100 thành phố của Trung Quốc vào năm 2030, công ty này cũng dự kiến sẽ triển khai 1.000 taxi robot mới nhất của mình tại Vũ Hán và hòa vốn cho mỗi taxi robot vào cuối năm nay.

Xun Tianchen, một chuyên gia kinh tế cấp cao cho biết việc triển khai taxi robot và sự ra đời của các giảng viên AI đã tác động đến "một số nhóm nhỏ của nền kinh tế" nhưng không phải tất cả.

Tuy nhiên, nếu việc triển khai mở rộng ra toàn quốc, chính phủ sẽ "can thiệp vào thị trường" để xoa dịu tình hình, đặc biệt là khi nói đến tình trạng thất nghiệp.

“Chính phủ sẽ tăng cường can thiệp vào thị trường bằng cách, ví dụ, hạn chế hạn ngạch taxi robot trên đường. Vâng. Và có lẽ cũng sẽ tăng cường hỗ trợ việc làm cho những tài xế có thể mất việc. Vì vậy, nhìn chung, tôi không nghĩ rằng chính phủ sẽ ngồi yên trong bối cảnh, có thể có 1 triệu hoặc 10 triệu taxi robot ở Trung Quốc".

Tại trụ sở của Trường dạy lái xe Eastern Pioneer, một trong những trường dạy lái xe lớn nhất Trung Quốc ở ngoại ô Bắc Kinh, một số giảng viên tại một trung tâm điều khiển giống như NASA đang theo dõi từ xa các học viên trên 610 chiếc xe được trang bị giảng viên AI. Màn hình lớn cung cấp phân tích và phản hồi theo thời gian thực, bao gồm số lần đỗ xe song song thành công.

Kể từ khi tự động hóa công tác giảng dạy vào năm 2019, Trường dạy lái xe Eastern Pioneer, đã giảm hơn một nửa số giáo viên hướng dẫn xuống còn khoảng 900 người.

Ngày nay, 80% học viên của trường lựa chọn giáo viên AI và trường hiện chỉ cần 1,5 giáo viên cho mỗi 10 học viên.

Còn các giáo viên  làm công việc tuần tra tại các bãi tập luyện, nơi máy tính kết hợp tín hiệu GPS và cảm biến để chấm điểm học viên ở mọi khúc cua và mỗi lần nhấn phanh. Trước khi học viên vào xe AI, các trình mô phỏng VR (thực tế ảo) sẽ hướng dẫn họ cách điều hướng trên những con đường quanh co.

Zhang Yang, Quản lý khoa Đào tạo Thông minh tại Trường lái xe Eastern Pioneer, cho biết: “Học viên của chúng tôi ban đầu được đào tạo trong phòng VR (thực tế ảo), bao gồm lái xe cơ bản. Giai đoạn tiếp theo là lái xe tại các địa điểm đào tạo và trên các con đường được chỉ định (trong khuôn viên trường), đảm bảo việc lái xe an toàn và cẩn trọng. Sau đó là đào tạo AI, lên lái trên các xe AI, tạo ra một hệ thống đào tạo gắn kết. Kể từ khi triển khai mô hình đào tạo này, đã có một sự cải thiện rất lớn trong việc chuẩn hóa đào tạo của chúng tôi với các chế độ đào tạo thống nhất. Hơn nữa, tỷ lệ đậu kỳ thi lái xe của học viên chúng tôi cũng được cải thiện. Nhìn chung, kết quả là tích cực.”

Bên cạnh đó, nhờ ứng dụng công nghệ, trường hiện cần ít giáo viên hơn, tiết kiệm được chi phí thuê lao động.

Ông Zhang Yang cho biết thêm: “Về chi phí lao động, chắc chắn là tiết kiệm được. Với mô hình đào tạo hiện tại của chúng tôi, học viên học độc lập với giáo viên, điều này cũng nâng cao khả năng tự học của học viên. Trong quá trình đào tạo, giáo viên đóng vai trò hỗ trợ, trong khi hệ thống đào tạo AI của chúng tôi trên xe sẽ đưa ra các hướng dẫn đào tạo và vận hành quan trọng. Vì vậy, giáo viên chỉ cần hỗ trợ học viên trong quá trình học. Điều này làm giảm đáng kể tỷ lệ giáo viên cần thiết.”

Vào tháng 6 vừa qua, Trung Quốc đã chấp thuận cho 9 nhà sản xuất ô tô thử nghiệm các hệ thống tiên tiến hỗ trợ lái xe trên đường. Tiếp đó, vào tháng trước, Bắc Kinh đã công bố dự thảo quy định về việc sử dụng xe tự hành trong giao thông công cộng và dịch vụ gọi xe.

Theo ông Xun Tianchen, có thể trong 5-10 năm tới, Apollo Go của Baidu sẽ trở thành "mối đe dọa thực sự". Câu hỏi đặt ra lúc này là chính quyền trung ương, hay chính quyền địa phương sẽ phải giải quyết như thế nào để cân bằng giữa đổi mới và mối đe dọa đối với thị trường việc làm khi AI chuyển từ mối đe dọa mang tính giả thuyết sang những tác động kinh tế thực tế đối với người lao động và người tiêu dùng.

“Hiện tại, chúng ta vẫn chưa ở giai đoạn này vì những công ty như Baidu Apollo (Go robotaxis) đang ở giai đoạn phát triển rất sớm. Nó chưa có lãi. Và điều đó liên quan đến rất nhiều thách thức về quy định. Vì vậy, tôi sẽ không thấy nó trở thành mối đe dọa thực sự trong khoảng 5 đến 10 năm tới. Điều đó có nghĩa là tỷ lệ thất nghiệp sẽ gia tăng", ông Xun Tianchen cho biết.

Tại Việt Nam, công nghệ xe tự lái cũng bước đầu được nhiều đơn vị triển khai nghiên cứu. Tuy nhiên, với những đặc thù về giao thông phức tạp, hạ tầng còn nhiều hạn chế, rõ ràng vẫn còn nhiều thách thức và mất nhiều thời gian để chúng ta có thể trông thấy những chiếc xe tự lái trên đường phố Việt Nam.