Tranh cãi việc Melbourne cấm cho thuê xe điện scooter vì mất an toàn

Mới đây, các quan chức thành phố Melbourne của Australia quyết định cấm hoàn toàn việc cho thuê xe điện scooter, vì lo ngại về an toàn sau khi nhận được hàng trăm khiếu nại và báo cáo tai nạn.

Trước đó, ngày 13/8 vừa qua, Hội đồng thành phố Melbourne (Australia) đã bỏ phiếu chấm dứt hợp đồng với hai đơn vị điều hành xe điện là Lime và Neuron, thông báo cho họ trước 30 ngày để loại bỏ phương tiện của mình.

Thị trưởng Melbourne Nicolas Reece cho biết: “Đây là cơ hội để chấm dứt tình trạng hỗn loạn trên vỉa hè của Melbourne và giúp thành phố của an toàn trở lại. Trong những ngày gần đây, tôi đã nghe từ người dân, các thương nhân và những khách du lịch tới Melbourne cầu xin chúng tôi hãy chấm dứt việc thử nghiệm này để thành phố an toàn trở lại”.

Melbourne bắt đầu mở rộng hoạt động của xe scooter điện vào năm 2022, khi chính quyền tiểu bang Victoria khởi động chương trình thử nghiệm kéo dài 2 năm, đối với loại phương tiện được miêu tả là “dễ tiếp cận, thân thiện với môi trường và tiết kiệm chi phí”.

Theo “báo cáo về chuyến đi” của thành phố, trung bình có 7.800 chuyến đi mỗi ngày được thực hiện bằng các xe di chuyển siêu nhỏ, trong đó có 6.800 chuyến bằng xe scooter điện, tại Melbourne trong những năm gần đây.

Trong khi đó, theo một tuyên bố của chính phủ được công bố vào đầu tháng này, cuộc thử nghiệm đã giúp hạn chế lượng khí thải carbon của thành phố hơn 400 tấn trong 2,5 năm qua.

Tuy nhiên, sự phổ biến của hình thức vận chuyển tương đối mới này cũng đi kèm với sự gia tăng các vụ tai nạn và thương tích.

Bệnh viện Hoàng gia Melbourne công bố một báo cáo vào tháng 12/2023, trong đó nêu ra 256 trường hợp thương tích liên quan đến xe điện tử - bao gồm một vụ tử vong - và kêu gọi thành phố cải thiện các biện pháp an toàn cho người dùng xe scooter điện. Hiện loại phương tiện này có thể thuê mà không cần giấy phép, xe có thể di chuyển với tốc độ lên tới 25 km/giờ.

Bác sĩ Sarah Whitelaw, Khoa Cấp cứu Bệnh viện Hoàng gia Melbourne cho biết: "Chúng tôi đã chứng kiến sự gia tăng đột biến về số lượng chấn thương được đưa vào khoa cấp cứu kể từ năm 2022, và hiện tại chúng tôi đang tiếp nhận 30 đến 40 bệnh nhân mỗi tháng."

Ben Rossiter, Giám đốc điều hành của tổ chức ủng hộ thành phố đi bộ Victoria Walks chia sẻ: Người dân đã phải chịu cảnh hỗn loạn trên vỉa hè trong hai năm qua. Những người đi xe scooter trên vỉa hè và vứt xe ở đó đã khiến thành phố trở nên khó tiếp cận hơn đối với người già, gia đình có trẻ nhỏ và người khuyết tật.

Hội đồng thành phố bỏ phiếu tán thành việc cấm cho thuê, theo đó sẽ loại bỏ khoảng 1500 xe scooter điện. Được biết, cả hai nhà điều hành Lime và Neuron đều còn 6 tháng trong hợp đồng để thử nghiệm tại Melbourne.

Động thái này sẽ không ảnh hưởng đến việc sử dụng xe điện tư nhân trong thành phố.Hội đồng thành phố đã nhận được 74 đơn gửi và khoảng 600 thư từ liên quan đến việc cấm xe scooter điện.

Một người gửi đơn, Llewellyn Prain, bị khiếm thị, đã kể lại một vụ tai nạn và kêu gọi hội đồng "thực hiện lời nói về sự hòa nhập".

Một người khác, Greg Bisinella của East Melbourne Group, cho biết phương tiện giao thông này là "mối đe doạ".

Về quyết định này, cựu phó thị trưởng Melbourne, Arron Wood, bày tỏ sự ủng hộ: "Thật đáng buồn, những gì chúng ta thấy trong cuộc thử nghiệm kéo dài 2 năm nay tại Melbourne là hàng trăm người phải cấp cứu với những vết thương nghiêm trọng. Nhiều người bị thương ở mặt và sẽ phải chịu đựng suốt đời. Cần phải làm gì đó để tạo sự cân bằng khi sử dụng phương tiện giao thông bền vững, điều mà tôi hoàn toàn ủng hộ, nhưng chúng ta vẫn phải đảm bảo an toàn."

Cựu phó thị trưởng Melbourne, Arron Wood cho biết các công ty cho thuê đã làm "tốt nhất có thể" nhưng Tòa thị chính đã thiếu sự chỉ đạo trong việc triển khai chương trình xe điện.

Hiện tại, các quan chức có vẻ như vẫn có sự bất đồng về quyết định đối với loại xe này.

Ngày 14/8, Jacinta Allan, Thủ hiến bang Victoria, cho biết có thể can thiệp: “Tôi thực sự hy vọng thành phố Melbourne có thể thay đổi quyết định này. Xe scooter điện có vai trò trong mạng lưới giao thông công cộng của chúng ta, đặc biệt là đối với những chuyến đi dặm cuối, để đưa ô tô ra khỏi các con đường”.

Cả hai công ty tham gia chương trình cho thuê cũng lên án việc kết thúc sớm thời gian thử nghiệm.

Tổng giám đốc Neuron Mobility Jayden Bryant cho biết: “Chúng tôi vô cùng thất vọng khi phần lớn các ủy viên hội đồng thành phố Melbourne đã đưa ra quyết định bất ngờ là hủy bỏ chương trình xe scooter điện của thành phố mà không tiến hành bất kỳ việc xem xét và đánh giá cần thiết nào trước khi đưa ra quyết định quyết liệt như vậy”.

Trong khi đó, đại diện của Lime, một trong những đơn vị điều hành xe điện tại Melbourne, mô tả quyết định này là một động thái “đáng tiếc” khiến nhiều người dùng “bị mắc kẹt": ”Chúng tôi hy vọng nếu không dừng hẳn thì có thể làm chậm kế hoạch cấm xe scooter điện trong tương lai, mặc dù cuộc thử nghiệm vẫn còn trong giai đoạn đầu”.

Melbourne không phải là thành phố lớn duy nhất cân nhắc về lợi ích của xe scooter điện.

Paris, từng là một trong những thành phố có tỷ lệ người đi xe scooter điện lớn nhất ở châu Âu, đã bỏ phiếu cấm xe scooter điện cho thuê vào năm 2023.

Copenhagen đã cấm lọai phương tiện này vào năm 2020, sau đó cho sử dụng lại vào năm sau, nhưng với các quy định mới nghiêm ngặt hơn. Barcelona đã cấm một phần xe điện ở những khu vực lịch sử của thành phố kể từ năm 2016.

Tại London, xe scooter điện tư nhân vẫn bị cấm sử dụng trên đường công cộng, nhưng các thử nghiệm công khai đã được tiến hành với ba đơn vị khai thác kể từ giữa năm 2021.

Còn tại Việt Nam, pháp luật hiện chưa có quy định cụ thể, không nói đến xe scooter, xe vali điện tham gia giao thông trong khi mối nguy cơ dẫn đến tai nạn giao thông từ loại phương tiện này là rất lớn. Thực tế việc kiểm tra giám sát, xử lý của các cơ quan chức năng khi bắt gặp loại xe này lưu thông trên đường có hành vi lạng lách, đánh võng gây nguy hiểm thường chỉ dừng ở nhắc nhở.

Do đó, các chuyên gia đề xuất cần bổ sung quy định chặt chẽ, văn bản hướng dẫn cụ thể về việc sử dụng, điều khiển cũng như có chế tài cụ thể đối với trường hợp cho phép người điều khiển xe scooter điện tham gia giao thông đường bộ để tránh tai nạn đáng tiếc có thể xảy ra.