Ở những khu dân cư như thế, kiến thức phòng cháy, kỹ năng chữa cháy và thoát hiểm chính là yếu tố “sống còn” giúp người dân vượt qua “thời khắc vàng của làn ranh sinh - tử” trước khi lực lượng cứu hoả chuyên nghiệp can thiệp. Với tính cấp bách và tầm quan trọng đó, người dân mới là trung tâm của công tác phòng chống “giặc lửa” hiệu quả nhất.
Phòng cháy, chữa cháy và công tác thoát hiểm, cứu nạn, cứu hộ không chỉ là nhiệm vụ của các cơ quan chức năng hay lực lượng cứu hỏa, mà là trách nhiệm chung của toàn xã hội – của từng tổ chức, cá nhân và mỗi hộ gia đình.
Các cơ quan quản lý nhà nước, chính quyền địa phương cùng ngành cứu hỏa luôn nỗ lực tuyên truyền, tập huấn, hướng dẫn và trang bị kỹ năng cần thiết cho người dân trong việc sử dụng thiết bị chữa cháy và thoát nạn. Tuy nhiên, phần quan trọng nhất vẫn nằm sau cánh cửa mỗi ngôi nhà – nơi ý thức và hành động của các thành viên quyết định trực tiếp đến sự an toàn của chính mình.
Trong hỏa hoạn, không có chỗ cho may rủi. Việc thoát nạn kịp thời, hạn chế thiệt hại về người và tài sản phụ thuộc hoàn toàn vào ý thức chủ động phòng ngừa cháy nổ của từng hộ dân. Mỗi gia đình nên chủ động lắp đặt thiết bị cảnh báo tự động, trang bị bình chữa cháy tại chỗ, bố trí lối thoát hiểm thứ hai và tích cực tham gia các buổi tập huấn kỹ năng PCCC.
Những kiến thức và kỹ năng tưởng chừng đơn giản ấy lại chính là “lá chắn” bảo vệ tính mạng con người trong những tình huống nguy cấp.
Bà Nguyễn Thị Yến Dung, ngụ phường Đức Nhuận, TP. Hồ Chí Minh, chia sẻ:
"Công an cũng đã nhiều lần tổ chức tập huấn cho người dân. Các chiến sĩ bên phòng cháy, chữa cháy cũng xuống tận nơi, chỉ dẫn cho chị em ở đây cách sử dụng bình khí CO₂, bình bọt như thế nào cho đúng. Dù trời mưa, gió nhưng các anh Công an vẫn xuống tuyên truyền và thực tập cho khu phố. Việc đó rất có lợi, rất hữu ích cho bà con khi chẳng may xảy ra sự cố thật, để mình không còn lo lắng nữa".
Tại địa bàn do Đội Cảnh sát Phòng cháy, Chữa cháy và Cứu nạn, Cứu hộ Khu vực 17 phụ trách, lực lượng chức năng đã phối hợp với các phường Cầu Kiệu, Phú Nhuận và Đức Nhuận tổ chức nhiều buổi tuyên truyền, hướng dẫn bà con kỹ năng ứng phó với “giặc lửa”. Người dân nhiệt tình tham gia, cùng trao đổi và thực hành các thao tác xử lý tình huống ngay tại chỗ.
Bên cạnh đó, chương trình còn trao tặng 300 bình chữa cháy cho các tổ an ninh và hộ gia đình, góp phần nâng cao hiệu quả công tác “4 tại chỗ”, trong đó người dân là trung tâm của mọi hoạt động phòng ngừa. Phó Chủ tịch UBND phường Đức Nhuận, ông Phạm Bảo Toàn, cho rằng, khi cháy nổ xảy ra, không ai biết trước được điều gì. Vì vậy, mỗi người dân cần nhận thức rõ tầm quan trọng của việc tự bảo vệ mình, gia đình và tài sản. Phòng ngừa luôn là yếu tố then chốt trong công tác phòng cháy, chữa cháy:
"Với phương châm "4 tại chỗ" như tôi đã nói, người đứng đầu của mỗi cơ quan, đơn vị cần nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác phòng ngừa, phòng cháy và chữa cháy. Chúng ta phải xây dựng lực lượng tại chỗ vững mạnh, để mỗi người đều biết rõ nhiệm vụ của mình, khi có sự cố cháy nổ xảy ra có thể triển khai ngay các phương án ứng phó kịp thời".
Trong công tác quản lý nhà nước, Đội Cảnh sát Phòng cháy, Chữa cháy và Cứu nạn, Cứu hộ Khu vực 17 đã tích cực, chủ động triển khai nhiều hình thức tuyên truyền, biện pháp kiểm tra, đồng thời tăng cường các lớp tập huấn nhằm giúp người dân nâng cao nhận thức, tin tưởng, hưởng ứng tham gia và tuân thủ nghiêm các quy định về phòng cháy, chữa cháy.
Trung tá Đỗ Minh Tân – Phó Đội trưởng Đội Cảnh sát PCCC và CNCH Khu vực 17 cho biết: "Mục tiêu đặt ra là mỗi hộ gia đình trên địa bàn đều được trang bị ít nhất một bình chữa cháy, và có tối thiểu một thành viên trong gia đình được huấn luyện, có kỹ năng sử dụng phương tiện chữa cháy khi xảy ra sự cố cháy, nổ".
Tại phường Cầu Kiệu, TP. Hồ Chí Minh, chính quyền địa phương đã tăng cường nhiều hoạt động tuyên truyền, hướng dẫn người dân nâng cao nhận thức về công tác phòng chống cháy nổ. Nhiều mô hình “Tổ liên gia an toàn phòng cháy, chữa cháy” được thành lập ngay trong các khu dân cư, giúp bà con chủ động hơn khi có sự cố xảy ra.
Ông Phan Thái Hoàng Sơn – Phó Chủ tịch UBND phường Cầu Kiệu, TP. Hồ Chí Minh cho biết:
"Chúng tôi tuyên truyền, vận động người dân trên địa bàn phường hiểu rõ và cùng chung tay với chính quyền địa phương trong công tác phòng cháy, chữa cháy. Các hình thức tuyên truyền được triển khai đa dạng như: đăng tải thông tin trên không gian mạng, thực hiện cổ động trực quan, chuyển các thông báo xuống ban điều hành khu phố để đến từng hộ dân, đồng thời phát tờ rơi tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức và ý thức phòng cháy, chữa cháy trong cộng đồng".
Đại tá Trần Văn Hiếu, Trưởng Phòng Cảnh sát Phòng cháy, Chữa cháy và Cứu nạn, Cứu hộ (Công an TP. Hồ Chí Minh), cho biết:
"Từ nay đến cuối năm, chúng tôi đã xây dựng các phương án cụ thể cho từng loại hình, từng cơ sở. Trong đó, chú trọng xây dựng các phương án chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ, bảo đảm sự phối hợp chặt chẽ giữa lực lượng tại chỗ và lực lượng chữa cháy chuyên nghiệp. Mục tiêu là giúp người dân được an toàn hơn trong công tác phòng cháy, chữa cháy. Đồng thời, chúng tôi cũng đẩy mạnh tuyên truyền, trang bị kỹ năng và kiến thức phòng cháy, chữa cháy cho người dân ngay tại cơ sở và trong từng hộ gia đình".
Theo thống kê, riêng tại địa bàn Khu vực 17 đảm trách, đến hết quý III năm 2025 chỉ xảy ra 9 vụ cháy, giảm so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, hầu hết các vụ cháy đều được lực lượng tại chỗ xử lý kịp thời nên không có thiệt hại về người, thiệt hại về tài sản cũng được giảm đáng kể.
Chính quyền địa phương khẳng định sẽ tiếp tục phát huy những thế mạnh và hiệu quả đã đạt được, đồng thời tập trung tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền, nhất là phát huy vai trò nòng cốt của lực lượng Công an trong công tác đảm bảo an toàn phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ.
Lấy người dân làm trung tâm, xây dựng lực lượng, tổ liên gia ở khu dân cư nhằm thực hiện hiệu quả phương châm “4 tại chỗ” và phong trào “Nhà tôi 3 có”. Đồng thời, tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa lực lượng Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy với Cảnh sát khu vực, các cơ quan, doanh nghiệp và Nhân dân trên địa bàn; kịp thời phát hiện, biểu dương người tốt, việc tốt; động viên, cổ vũ Nhân dân tích cực tham gia đảm bảo an toàn phòng cháy, chữa cháy, góp phần ổn định trật tự, an toàn xã hội.