Mua và đăng ký xe: Không quá khó khăn
Sự khác biệt giữa tiếng động cơ xe máy điện và xe máy xăng là một trong những cảm nhận mà theo tôi là rõ rệt và có lợi nhất khi đi xe máy điện. Với tôi, ô nhiễm tiếng ồn từ giao thông là thứ gây căng thẳng, khó chịu và mất tập trung nhất khi lưu thông. Tất nhiên cũng có một số vấn đề đáng cân nhắc khác và điều kiện để chuyển đổi tôi sẽ đề cập ở phần sau.
Thực tế, tôi đã mua một chiếc xe máy điện mới hiệu Vento Neo trước vài ngày so với thời điểm ban hành Chỉ thị 20 của Thủ tướng. Việc mua xe điện là một nhu cầu tự nhiên, khi 2 con nhỏ đến tuổi đi học và cả nhà 4 người chúng tôi không thể đi chung 1 chiếc xe máy chạy xăng nữa.
Trước khi mua xe, tôi đã tìm hiểu tương đối kỹ về xu hướng đi phương tiện giao thông xanh và cho rằng, đây là thời điểm chín muồi để sở hữu xe máy điện. Các đơn vị sản xuất trong và ngoài nước đã khẳng định được sự đáng tin cậy về an toàn, tốc độ, khả năng vận hành và quãng đường đi trong một lần sạc của xe máy điện. Nó tương đương, thậm chí đi xa hơn một lần xe máy xăng đổ đầy bình.
Hành trình mua xe của tôi bắt đầu tại một đại lý trên đường Đại La (Hà Nội), thuộc thương hiệu lớn nhất về xe điện tại Việt Nam. Bên cạnh showroom là cửa hàng bảo hành, bảo dưỡng, sửa chữa, được bố trí sẵn một số ổ cắm sạc khá tiện lợi.
Trái với những gì tôi hình dung, hầu như toàn bộ xe được bày trong cửa hàng đều đã được… đặt trước chờ khách tới lấy. Muốn mua, khách cần đặt cọc và chờ khoảng 7 - 10 ngày. Tôi không chờ được, vì con đã kết thúc nghỉ hè, cần một chiếc xe mới để đưa đón hàng ngày ngay, nên đã đề nghị và được cửa hàng tạo điều kiện lấy một chiếc xe đã được đặt cọc nhưng khách chưa vội lấy.
Thanh toán xong, tôi chờ 1 tuần để nhận được giấy tờ xuất xưởng và hóa đơn bán hàng. Biết thông tin nếu nhờ cửa hàng làm đăng ký xe sẽ tương đối lâu, tôi tự cầm giấy tờ và làm đơn cấp giấy đăng ký xe toàn trình thông qua Cổng dịch vụ công quốc gia.
Quá trình điền hồ sơ, đóng lệ phí trước bạ với cơ quan thuế, đóng tiền đăng ký biển số xe với công an phường được thực hiện hoàn toàn trên môi trường mạng và chỉ mất 2 ngày để hoàn tất. Tuy nhiên, do vừa trải qua quá trình chuyển đổi, các cơ quan địa phương cần thời gian ổn định hoạt động, tôi vẫn phải tới công an phường nơi đăng ký thường trú 2 lần để lấy biển số xe và giấy đăng ký xe.
Thời điểm tôi đăng ký, lệ phí trước bạ đã được giảm từ 5% xuống 2%, giá bán cơ sở cơ quan thuế tính lệ phí cũng giảm tương đối sâu. Hiện nay, ở các đô thị lớn, người mua xe máy điện còn được hưởng ưu đãi lớn tới 4-5 triệu đồng khi được ễn phí 100% lệ phí trước bạ và giảm 10% giá bán.
Sử dụng thực tế: Tiện lợi, tiết kiệm chi phí nhưng vẫn còn nhiều bất cập
Quay trở lại cảm nhận sử dụng thực tế đi làm, đưa đón con hàng ngày, tôi hài lòng với khả năng vận hành và quãng đường chiếc xe mới mang lại. Ưu điểm của xe máy điện là vận hành êm ái, nước ga chuyển tương đối “ngọt” và từ tốn, giúp tôi có hứng lái xe dạo phố một cách chậm rãi.
Nhà tôi ở ngoài vành đai 2 và di chuyển hàng ngày 6km vào vành đai 1. Với ước tính di chuyển trung bình 15 - 20km/ngày, tôi có thể sạc 1 lần và chạy cả tuần từ thứ Hai đến thứ Sáu đi làm.
Do sở hữu khối động cơ inhub liền bánh, xe ít có chi tiết phải bảo dưỡng, sửa chữa, vì không có nhông, xích, dây đai; động cơ kín không lo bụi bẩn, ẩm ướt, va đập bên ngoài. Thực tế, chi phí mỗi lần bảo dưỡng là không đáng kể chỉ vài chục nghìn đồng, vì không tốn tiền dầu nhớt.
Ở chung cư nơi tôi sống, có những khu dành riêng cho xe máy điện và được sạc ễn phí từ 6h đến 22h. Quá giờ cho phép, hệ thống điện tự ngắt, thường xuyên có bảo vệ và camera theo dõi để xếp gọn xe, bộ sạc pin đúng quy định.
Dù chi phí nhiên liệu không đáng kể, nhưng tiết kiệm được khoản chi phí này, không phải ngửi mùi xăng mỗi khi vào trạm tiếp nhiên liệu, điều đó mang lại cảm giác thích thú. Thêm nữa, sử dụng xe điện không phát thải hiệu ứng nhà kính, không ô nhiễm tiếng ồn, góp phần giảm ô nhiễm môi trường, người sở hữu xe điện cảm thấy mình bắt kịp xu thế và trở nên có ích trong công cuộc chuyển đổi giao thông xanh của thành phố.
Khi chuyển đổi sang xe máy điện, tôi thường tâm đắc kể cho bạn bè. Không ít người hoài nghi, thậm chí cười khẩy. Tôi hiểu được tâm thế của họ. Vì xe điện có những hạn chế nhất định, người sử dụng phải có một số điều kiện thích hợp.
Đầu tiên là về vấn đề trạm sạc. Chủ xe không có nhà thổ cư, trú tại các tòa nhà, khu vực không cho để và sạc xe điện – Họ sẽ là người chưa phù hợp để chuyển đổi vào lúc này.
Kế đến, những người thường xuyên di chuyển xa, họ vẫn ưu tiên chọn loại xe truyền thống, với độ bền động cơ hàng chục năm đã được chứng nh, thời gian tiếp nhiên liệu chỉ độ 1-2 phút. Trong khi xe máy điện của tôi dù được trang bị sạc nhanh 1000w, vẫn cần khoảng 3 tiếng mới có thể sạc đầy. Xe điện vẫn phù hợp nhất với quãng đường ngắn, di chuyển trong đô thị. Muốn sử dụng loại tốc độ cao, pin đi được xa, chi phí lại là một rào cản lớn, những xe này khá đắt.
Một điểm mà nhiều người đắn đo là khả năng sửa chữa, linh kiện thay thế phải chờ lâu để đặt. Không ít cửa hàng sửa xe lắc đầu với xe điện.
Cá nhân tôi cho rằng, về lâu dài, việc chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện chỉ là một bước đệm trong nỗ lực xanh hóa giao thông, đạt phát thải ròng về 0 vào năm 2050 của các thành phố lớn nước ta.
Tôi được biết, tương lai tuyến đường sắt đô thị số 3 Ga Hà Nội – Hoàng Mai sẽ chạy qua khu vực tôi sống và tiến thẳng vào vành đai 1 nơi tôi và các con làm việc, học tập. Tôi rất mong chờ ngày được chuyển đổi hoàn toàn từ xe cá nhân sang đi bộ và phương tiện công cộng chạy bằng điện. Đương nhiên, còn phải bàn nhiều hơn về câu chuyện lòng đường, vỉa hè có được giải phóng cho người đi bộ.
Giao thông công cộng và phi cơ giới mới là mục tiêu các xã hội phát triển hướng tới. Còn ở thời điểm hiện tại, cá nhân tôi vẫn hài lòng với một chiếc xe máy điện và có lẽ tôi sẽ không bao giờ quay trở lại sử dụng xe máy chạy xăng.
Tất nhiên, những người chạy xe điện họ chấp nhận những rào cản và đã có giải pháp cho những khó khăn đó. Còn những người sử dụng xe xăng, họ có lý do để tiếp tục sử dụng, cho tới khi hạ tầng đáp ứng được một cuộc chuyển đổi quy mô lớn một cách êm thuận./.