Từ lúc vận động tranh cử cho đến khi chính thức là tổng thống Mỹ, ông Donald Trump vẫn luôn giữ quan điểm sẽ chấm dứt các “Thỏa thuận xanh”, thu hồi những ưu đãi dành cho xe điện để cân bằng ngành sản xuất ô tô.
Và mới đây, chính quyền ông Trump bất ngờ đóng băng Quỹ Chương trình cơ sở hạ tầng xe điện quốc gia (NEVI) trị giá 5 tỷ USD. Đây là một phần trong Đạo luật Giảm lạm phát 2022, được Quốc hội Mỹ phê duyệt nhằm mở rộng mạng lưới trạm sạc nhanh trên toàn quốc.
Dù tiến độ còn chậm, Chương trình cơ sở hạ tầng xe điện vẫn đang từng bước phát huy hiệu quả và trở thành trụ cột trong kế hoạch phát triển mạng lưới sạc xe điện của nhiều doanh nghiệp. Tuy nhiên, quyết định đóng băng chương trình này đã khiến nhiều bên phản đối kịch liệt. Bởi việc này có thể gây ảnh hưởng tới nhiều hãng xe điện ngoài Tesla, vốn chưa có riêng một hệ thống trạm sạc độc lập.
Không chỉ các hãng xe, ngay cả các doanh nghiệp kinh doanh nhiên liệu truyền thống cũng bị ảnh hưởng. Nhiều trạm xăng tại Mỹ đã đầu tư lắp đặt trạm sạc xe điện để đón đầu xu hướng mới. Điều này hoàn toàn hợp lý, bởi trạm xăng vốn nằm ở những vị trí thuận tiện cho việc di chuyển đường dài, và người dùng đã quen với việc dừng chân tại đây. Hiện tại, nhiều doanh nghiệp đã bỏ ra hàng triệu USD để mở rộng hạ tầng sạc xe điện, và họ không muốn chứng kiến kế hoạch này bị đình trệ.
Bà Joan Muller, phóng viên của trang tin Axios nhận định: “Chúng ta cần nhớ rằng ô tô vốn là ngành công nghiệp toàn cầu. Dù chính sách tại Mỹ có thay đổi như thế nào thì các công ty vẫn đang phải cạnh trang ở quy mô toàn cầu, và mọi con mắt đang đổ dồn về Trung Quốc. Xe điện của Trung Quốc vốn đã được tài trợ rất nhiều, cùng nhiều lợi thế khác giúp họ có thể bán xe điện với giá rất rẻ so với các nhà làm xe của Mỹ. Áp lực đang ngày càng đè nặng lên các nhà sản xuất không phải Trung Quốc trong việc tìm cách cạnh tranh với quốc gia tỷ dân”.
Thị trường xe điện vẫn phát triển bất chấp nỗ lực của ông Trump?
Hiện một số bang tại Mỹ đã bắt đầu tạm dừng giải ngân quỹ Chương trình cơ sở hạ tầng xe điện. Giới chuyên gia nhận định sự thay đổi chính sách liên tục đang khiến ngành công nghiệp ô tô rơi vào tình trạng bất ổn.Dù vậy, nhiều chuyên gia cho rằng vẫn có nhiều cơ sở để quá trình chuyển đổi sang xe điện sẽ tiếp tục diễn ra lâu dài bất chấp những hành động từ ông Trump.
Ông Loren McDonald, chuyên gia tại Paren, công ty thu thập dữ liệu về trạm sạc xe điện chia sẻ: “Chính sách của ông Trump đang đánh vào nhận thức của những người đọc báo, đọc tin nhiều hơn là tác động trực tiếp lên hạ tầng trạm sạc. Bởi những gì mà Chương trình cơ sở hạ tầng xe điện đang làm là giúp người dân tự tin tiếp cận xe điện. Thực tế chương trình chỉ đang tài trợ cho một số lượng nhỏ trạm sạc trên toàn nước Mỹ. Trong năm 2025 này, sẽ có khoảng 15.000 trạm sạc mới được xây dựng bởi các doanh nghiệp. Việc ông Trump đóng băng Chương trình cơ sở hạ tầng xe điện sẽ chỉ ảnh hưởng khoảng 1.000 – 2.000 trạm sạc”.
Theo tờ New York Times, đã có một số bang như Colorado, New York hay Washington tuyên bố rằng họ sẽ duy trì các khoản trợ cấp cho xe điện cho dù ông Trump có gỡ bỏ các ưu đãi mà ông Biden từng áp dụng. Đơn cử như Washington, bang này vốn đã có chương trình trợ cấp 9.000 USD cho người có thu nhập thấp khi mua xe điện.
Bên cạnh đó, một tín hiệu tích cực khác cho người yêu xe điện, đó là giá thành xe điện được cho là sẽ ngày càng rẻ trong tương lai bởi những tiến bộ về mặt công nghệ. Hiện trung bình một chiếc ô tô điện bán ra tại Mỹ đang có giá khoảng 55 nghìn đô-la, vẫn cao hơn nhiều so với mức 48 nghìn đô-la của xe chạy xăng. Nhưng khoảng cách về giá giữa xe điện và xe chạy xăng đang ngày một thu hẹp. Nhiều nhà sản xuất như GM, Tesla hay Volvo đang có kế hoạch trình làng các mẫu xe điện mới có giá thấp hơn 40 nghìn đô-la trong năm nay.
Việt Nam: Hỗ trợ lệ phí trước bạ để khuyến khích tăng trưởng thị trường xe điện
Trở lại với Việt Nam, mặc dù 2024 chứng kiến sự gia tăng rõ rệt của xe điện tại Việt Nam nhờ vào chính sách ễn lệ phí trước bạ cho xe điện trong 3 năm qua, nhưng khi chính sách này hết hiệu lực vào cuối tháng 2/2025, các chuyên gia dự báo thị trường xe điện Việt Nam có thể sẽ gặp khó khăn.
Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho rằng việc kết thúc chính sách 0% lệ phí trước bạ sẽ chắc chắn khiến tỷ lệ mua xe điện tại Việt Nam giảm mạnh. Những sự điều chỉnh trong chính sách này có thể là yếu tố quyết định, khi mà người tiêu dùng Việt Nam hiện nay vẫn chịu ảnh hưởng mạnh mẽ bởi giá cả.
Mới đây, Bộ Tài chính đã đề xuất hai phương án để tiếp tục hỗ trợ xe điện tại Việt Nam. Một là tiếp tục thực hiện giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô điện chạy pin.
Hai là có thể nghiên cứu ễn 100% lệ phí trước bạ đối với 2 năm còn lại (từ ngày 1/3/2025 - 28/2/2027). Trước 6 tháng khi kết thúc giai đoạn ưu đãi về lệ phí trước bạ trong vòng 5 năm sẽ tổng kết, đánh giá và đề xuất cho giai đoạn tiếp theo. Nếu thực hiện theo phương án này thì cần xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 10/2022/NĐ-CP.
Thị trường xe ôtô điện (EV) và xe hybrid tại Việt Nam được dự báo sẽ tăng trưởng từ 25-30% trong năm nay và có thể chiếm từ 15-20% tổng doanh số ôtô du lịch bán ra tại Việt Nam. Việc được hỗ trợ lệ phí trước bạ với ô tô điện sẽ góp phần thúc đẩy thị trường, đồng thời khuyến khích hơn nữa đối với phương tiện giao thông xanh.