Nếu bạn lái xe trên cao tốc từ Hà Nội vào Vinh, bạn sẽ đi trên nhiều tuyến cao tốc khác nhau và có những quy định về tốc độ khác nhau về tốc độ, khác nhau đến mức mà bạn khó có thể giải thích được.
Cụ thể, bắt đầu từ Pháp Vân đi cầu Giẽ có 6 làn xe, tốc độ tối đa cho phép là 100 km/h. Sau đó, đoạn Cầu Giẽ đi Cao Bồ có 4 làn xe, tốc độ tối đa là 120 km/h. Đoạn Cao Bồ đi Mai Sơn có 4 làn (không có làn dừng khẩn cấp), tốc độ tối đa là 80 km/h. Đoạn từ Mai Sơn đến Vinh tuy có cùng tiêu chuẩn thiết kế với đoạn Cao Bồ - Mai Sơn, nhưng tốc độ là 90 km/h.
Điều này thực sự rất khó giải thích. Ví dụ, nếu so sánh hai đoạn từ Pháp Vân đi Cầu Giẽ với đoạn Cầu Giẽ đi Cao Bồ, tiêu chuẩn là như nhau, thậm chí đoạn từ Pháp Vân đi Cầu Giẽ còn rộng hơn, nhiều làn xe hơn và về mặt nào đó chất lượng đường tốt hơn (vì vừa được nâng cấp, sửa chữa), nhưng nó vẫn tiếp tục được vận hành ở tốc độ 120 km/h.
Trước đây, cũng đã từng có những tranh luận về các tuyến cao tốc có cùng một tiêu chuẩn, nhưng tốc độ cho phép lại khá thấp, có nơi chỉ 80 km/h. Trong khi ngay cả QL1A nơi mà các phương tiện hỗn hợp được cùng di chuyển, mà tốc độ cho phép đã là 90 km/h.
Liệu đoạn cao tốc Cao Bồ đi Mai Sơn (chỉ cho phép đi tối đa 80 km/h) có đang bị bỏ quên, vì nó không nằm trong một văn bản quy định nào đó, hoặc những người vận hành chưa sơn lại biển báo tốc độ chăng?
Không chỉ những ví dụ tôi vừa nêu, mà nhiều tuyến cao tốc khác nữa, đang được vận hành với những quy chuẩn, quy định khác nhau về tốc độ tối đa, nơi quy định 120 km/h ở tất cả các làn; nơi thì 100 km/h ở làn trong và 90 km/h ở làn ngoài; nơi thì 90 km/h ở làn trong và 80 km/h ở làn ngoài.v.v. không hề theo một quy chuẩn, một hệ thống nào cả.
Tôi nghĩ, đã đến lúc các cơ quan quản lý về đường bộ và cao tốc cần phải có một quy định rõ ràng về các tuyến đường được khai thác ở tốc độ nào? Và tiêu chuẩn nào, yêu cầu nào khiến cho tốc độ cho phép lưu thông bị giảm xuống, hay được nâng lên?
Chúng ta không thể tiếp tục làm đường nhưng rồi lại không quan tâm nhiều đến việc vận hành. Cao tốc giúp tăng tốc độ di chuyển cho các phương tiện, mang lại những tác động tích cực cho giao thông và xã hội. Và đó sẽ không phải là những con đường mà chúng ta hay gọi vui với nhau là “cao tốc nhưng tốc độ không cao!”./.