Di dời ga Hà Nội, cần thông tin chính xác để tránh gây tác động ngược

Đề cập tác động của thông tin di dời ga Hà Nội, ông Phan Quốc Anh, Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Đường sắt Việt Nam cho biết, từ tháng 10/2019, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt quy hoạch mạng lưới đường sắt đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050;

Trong đó nêu rõ, giai đoạn 2021-2025, nếu làm xong ga Ngọc Hồi và kết nối được tuyến đường sắt vành đai phía Đông: Ngọc Hồi – Lạc Đạo – Yên Viên thì sẽ chuyển tuyến đường sắt từ Yên Viên- Ngọc Hồi và Gia Lâm – Lạc Đạo để xây dựng đường sắt đô thị.

Tuy vậy, hiện việc xây dựng các ga thay thế và mạng lưới đường sắt kết nối vẫn chưa thực hiện được, thì việc di dời ga Hà Nội sẽ rất khó khăn.

"Việc di dời phải có lộ trình, có nhà ga để thay thế ga Hà Nội, ga Giáp Bát và một số deport của đường sắt như Xí nghiệp đầu máy, xí nghiệp toa xe Hà Nội cũng phải có khu vực làm việc dưới Ngọc Hồi.

Xây dựng xong thì sẽ tiến hành di dời. Việc di dời cũng phải có sự kết nối giữa các ga đường sắt từ Ngọc Hồi – Lạc Đạo- Yên Viên –Bắc Hồng để tạo thành mạng lưới hoàn chỉnh.

Ở đây phải có sự đầu tư đồng bộ, nếu không sẽ lạc lõng và xây ga xong không có khách", ông Phan Quốc Anh cho biết.

Kiến trúc sư Trần Huy Ánh, Hội Kiến trúc sư Hà Nội nêu, một trong những đòi hỏi của dư luận trước khi di dời ga Hà Nội là việc hoàn thành hệ thống đường sắt Quốc gia mới, xây dựng xong ga Ngọc Hồi.

Tuy vậy, hiện tại, ngay cả ga mới Ngọc Hồi còn chưa hình thành, chưa nói đến đường sắt Ngọc Hồi – cầu Thăng Long – ga Phú Diễn vẫn như cũ thì không thể di dời ga Hà Nội trong ngắn hạn. 

Kiến trúc sư Trần Huy Ánh cho biết thêm: "Cái đó mới có thông tin thế thôi chứ ngày nào ra thì cũng chưa nói. Đường sắt từ Ngọc Hồi đi qua cầu Thăng Long cả ngày chả thấy một chuyến nào, hạ tầng không có, kết nối giao thông không có và ngân sách cũng không có luôn, vốn trung hạn không có, ngành đường sắt thì không có vốn…

Chắc là 5 năm tới không có gì cả thì ít nhất ga Hà Nội phải vận hành trong 5 năm tới".

Chuyên gia giao thông Nguyễn Xuân Thủy cũng bày tỏ sự ngạc nhiên khi Bộ GTVT chỉ công bố việc di dời ga Hà Nội mà không có thông tin chính xác về lộ trình. Theo ông Thủy, điều này đang gây tác động rất lớn đến dư luận xã hội, ảnh hưởng trực tiếp không chỉ với khách đi tàu:

"Đường sắt cao tốc bao giờ làm, đường sắt Bắc – Nam hiện nay sẽ trung tu, đại tu, sửa chữa như thế nào. Thứ 2 là vấn đề quy hoạch các ga sẽ ra sao và phải giải thích ga Hà Nội sẽ như thế nào, tại sao phải chuyển ga Hà Nội và chuyển ga Hà Nội sẽ có những hiệu quả gì… Cái đó phải chính thức chứ", chuyên gia Nguyễn Xuân Thủy nói.

Đồng tình quan điểm này, PGS.TS Nguyễn Hồng Thái, Phó trưởng khoa Vận tải kinh tế (Đại học GTVT) cũng cho rằng, việc di dời ga Hà Nội đòi hỏi kinh phí rất lớn, từ quỹ đất, xây dựng hạ tầng, cơ sở vật chất, vận hành…

Trong bối cảnh ngân sách khó khăn và đầu tư công đang bị hạn chế, thì việc tìm nguồn vốn để thực hiện cũng không dễ dàng.

PGS.TS Nguyễn Hồng Thái: "Phải có mấy thông tin, một là thông tin về lý do vì sao phải chuyển, thứ 2 là lộ trình chuyển và thứ 3 là ga hiện tại thu hồi để làm gì, có đem lại lợi ích chung cho cộng đồng hay lại ảnh hưởng đến đời sống của tất cả khu vực xung quanh hay lại xây các cao ốc ở đấy. Đấy là cái hết sức quan trọng".

Kiến trúc sư Đinh Đăng Hải, Cán bộ dự án cấp cao - Chương trình Thành phố Sống tốt (Tổ chức HealthBridge Canada) cũng cho rằng, khi công bố những thông tin gây tác động rộng rãi đến đời sống nhân dân không chỉ ở Thủ đô, mà đông đảo khách đi tàu, cơ quan chức năng cần cung cấp những bằng chứng nghiên cứu và đưa ra những thông tin về tác động đến phát triển đô thị, và các vấn đề phát triển KT-XH khác của Thành phố.

"Đấy là yêu cầu bắt buộc khi đã đề cập việc đó, nếu đã được nghiên cứu thì đồng thời phải cung cấp thêm những thông tin liên quan, cung cấp bằng chứng cho những kế hoạch đó để mọi người có những hiểu biết cụ thể hơn, tránh gây hiểu nhầm hoặc bất lợi cho mọi người", Kiến trúc sư Đinh Đăng Hải nói thêm.

Việc di dời ga Hà Nội đã nhiều lần được đề cập, song đều gặp phải sự phản đối vủa nhiều chuyên gia, nhà khoa học.

Cùng với sự chậm trễ khi triển khai các dự án đường sắt đô thị theo quy hoạch, thông tin di dời ga Hà Nội do Bộ GTVT đưa ra mới đây không đi kèm với những thông tin về lộ trình di dời, kế hoạch xây dựng hệ thống ga, hệ thống đường sắt Quốc gia thay thế, càng khiến dư luận hoang mang.

Góc nhìn của VOVGT qua bài bình luận: Khó thuyết phục khi thiếu bằng chứng khoa học

Thông tin di dời ga Hà Nội không phải mới được đưa ra, mà từ năm 2017, Công an Hà Nội đã đề xuất điều này bởi với khoảng 10km đường sắt liên tỉnh đi xuyên tâm, với rất nhiều đường ngang giao cắt, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất trật tự, an toàn giao thông.

Không những thế, ga Hà Nội cũng là nơi thu hút đáng kể các chuyến đi và đến của người dân bằng đường sắt, nên cần di dời ga Hà Nội ra khỏi khu vực trung tâm thành phố.

Đề xuất này sau đó gặp phải nhiều ý kiến phản đối vì cho rằng di dời ga Hà Nội sẽ phá hủy kết nối giao thông của Thành phố, gây mất TTATGT.

Về thông tin di dời ga Hà Nội do Bộ GTVT đưa ra mới đây cũng không có gì lạ, khi Hà Nội đã phê duyệt mạng lưới 8 tuyến đường sắt đô thị, dự kiến năm 2030 sẽ hoàn thành, đủ khả năng kết nối, vận chuyển hành khách nếu buộc phải di dời ga Hà Nội.

Sẽ không có gì đáng nói, nếu các tuyến đường sắt đô thị được triển khai xây dựng theo quy hoạch. Tuy vậy, đến nay mới có tuyến đường sắt Cát Linh – Hà Đông được đưa vào khai thác sau 11 năm thi công với 12 lần trễ hẹn. Tương tự, tuyến đường sắt Nhổn – ga Hà Nội được khởi công từ năm 2010, đến nay vẫn chưa rõ ngày về đích.

Điều đó cho thấy, việc triển khai tuyến đường sắt Ngọc Hồi- Yên Viên, dù có thực hiện được theo quy hoạch, cũng chưa biết đến khi nào mới có thể hoàn thành, để chuyển khu vực ga Hà Nội thành khu depot.

Đó là chưa kể, nguồn vốn trung hạn của Thành phố Hà Nội không hề có hạng mục vốn cho tuyến dướng sắt kết nối từ ga Ngọc Hồi đi Phú Diễn để kết nối đi các tỉnh khu vực Đông Bắc, Tây Bắc.

Do vậy, sẽ thuyết phục hơn nếu đi kèm với thông tin về việc di chuyển ga Hà Nội, Bộ GTVT và UBND TP. Hà Nội hoạch định được kế hoạch triển khai và đưa ra được lộ trình xây dựng các tuyến đường sắt đô thị tiếp theo theo quy hoạch, cùng với cam kết mạnh mẽ về tiến độ hoàn thành.

Khi người dân nhìn thấy sự thay thế xứng đáng và thuận tiện cho việc đi lại từ ga Hà Nội như trước đây, có lẽ, người dân sẽ đồng thuận hơn.

Bên cạnh đó, Bộ GTVT và UBND TP. Hà Nội cần công bố báo cáo đánh giá tác động xã hội từ việc di dời ga Hà Nội với những bằng chứng cụ thể, để từ đó thuyết phục người dân về việc di dời ga Hà Nội vì tiện ích của chính người dân.

Đặc biệt, cần làm rõ và thông tin về việc di dời ga Hà Nội, sau đó diện tích đất ở đó được sử dụng ra sao, có đem lại lợi ích chung cho cộng đồng hay lại được thay thế bằng các tòa nhà cao tầng, khiến mật đô cư dân gia tăng chóng mặt.

Nếu điều đó xảy ra, không những Hà Nội mất đi công trình có ý nghĩa lịch sử, văn hóa, mà còn làm tăng dân cư, mật độ giao thông ở khu vực này, kéo theo tình trạng  tắc đường sẽ xảy ra ngày càng nghiêm trọng hơn.

Trở lại việc Bộ GTVT công bố thông tin về việc di dời ga Hà Nội, điều này không chỉ dừng lại ở sự hiểu nhầm, gây hoang mang dư luận, mà thông tin này còn có thể gây ra thiệt hại về kinh tế do phản ứng của khách đi tàu, phản ứng của thị trường bất động sản và trở thành là cơ hội cho các hiện tượng gom đất, đầu cơ thổi giá...

Vì thế, về góc độ người công bố thông tin, nhất là thông tin về dự án có tác động xã hội lớn, Bộ GTVT càng cần thận trọng và trách nhiệm, không thể chỉ vì vội vã trả lời cử tri mà đưa ra thông tin khiến dư luận giật mình.

Thậm chí, về trách nhiệm của cơ quan công bố thông tin, cần có sự nói lại cho rõ để tránh hiểu nhầm, gây tác động ngược không đáng có.

Bởi chỉ ít ngày sau khi VOV Giao thông thông tin, rất nhiều ý kiến bày tỏ sự bất bình về thông tin này, và lo ngại, mảnh “đất vàng” của ga Hà Nội bị dòm ngó, hơn là việc quan tâm các tuyến đường sắt kết nối sẽ được thực hiện ra sao.