Sử dụng mạng xã hội vượt 'ranh giới' sẽ bị xử lý thích đáng

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Những ngày qua, không riêng gì vụ việc bà Nguyễn Phương Hằng - Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Đại Nam bị khởi tố, tạm giam để điều tra về hành vi “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước; quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân”, vụ “hỗn chiến” từ mâu thuẫn trên mạng xảy ra tại huyện Hóc Môn đã gây xôn xao dư luận.

Chưa kể việc livetream bán hàng, giả danh kêu gọi từ thiện, bóc phốt lẫn nhau, đưa tin giật gân, xuyên tạc sự thật, “anh hùng bàn phím” cũng xuất hiện ngày càng nhiều. Đây là thực tế đáng báo động về môi trường mạng hiện nay.

“Bản thân tôi thấy việc đăng tải những thông tin sai sự việc chưa được kiểm chứng, gây hoang mang, lo lắng, thậm chí lừa đảo, mượn tiền”.

"Nhiều người có thói quen like, chia sẻ, miệt thị người khác chỉ vì cảm xúc riêng cá nhân. Mà khi cá nhân bị tấn công bằng những lời lẽ thô tục của hàng chục, hàng trăm người thì tâm lý sẽ bị đả kích và tâm lý sau đó sẽ rất nặng nề."

“Hiện nay mạng xã hội Facebook, Tiktok, Zalo… được sử dụng khá phổ biến và hữu ích trong giao tiếp và trao đổi thông tin. Tuy nhiên, đây cũng là phương tiện để các đối tượng lợi dụng hoạt động phạm tội và thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật khá nhiều như lừa đảo chiếm đoạt tài sản, đăng tải chia sẻ thông tin sai sự thật, buôn bán hàng giả hàng cấm, nhục mạ người khác… Và có những vụ án xuất phát từ mâu thuẫn, thách đố trên mạng sẽ hội thì đã hẹn nhau giải quyết mâu thuẫn, dẫn đến các hành vi giết người, cố ý gây thương tích, gây rối trật tự công cộng được công an thành phố phát hiện xử lý”.

Theo phân tích của chuyên gia tâm lý Giáo sư tiến sĩ Vũ Gia Hiền, sức hút các trang mạng xã hội đang chiếm lấy phần lớn thời gian của người sử dụng internet và đa phần là giới trẻ. Những câu chuyện mang tính đời tư, hình ảnh tục tĩu, bạo lực rất dễ dẫn dắt và lôi kéo người dùng. Nếu không biết kỹ năng chọn lọc, ứng xử trước những tin độc, tin xấu dễ dẫn đến hành vi lệch chuẩn.

“Tâm lý có tính lây lan. Một người phát ngôn thì số người tiếp cận và họ cho đấy là đẳng cấp, câu like và cứ thế nối với nhau trở thành một sự lũ loạn về tâm lý. Và trình độ tiếp cận giao tiếp xã hội mang tính tùy tiện, chứ không phải là văn hóa truyền thống, không phải là văn hóa ứng xử về đạo đức. Như vậy từ cái không chuẩn mực, không chọn lọc thì dần dần trở thành tính cách, tính cách lâu ngày thành nhân cách”.

Một nguyên nhân khác khiến người dùng dễ bị lợi dụng, lôi kéo, luật sư Nguyễn Văn Hậu - Ủy viên thường vụ Liên đoàn luật sư Việt Nam cho rằng: do đa phần người dùng mạng xã hội thiếu những kiến thức về pháp luật, trình độ chính trị yếu.

Đặc biệt, giới trẻ dễ bốc đồng, thích chơi trội, a dua theo số đông mà không quan tâm đến mục đích sử dụng cũng như hậu quả. Hiện nay, pháp luật cũng đã có đầy đủ các chế tài xử phạt hành chính lẫn hình sự khi lợi dụng mạng xã hội để đăng tải thông tin sai sự thật, livestream công kích, lừa đảo cá nhân, tổ chức.

“Hiện nay, khi sử dụng chúng ta phải có giấy phép mạng xã hội trực tuyến, giấy phép bưu chính, phải đăng ký với cơ quan nhà nước. Có nhiều người không thực hiện, dùng mạng xã hội vi phạm pháp luật. Về mặt pháp lý, chúng ta có Bộ luật hình sự về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, rồi vu khống người khác trong Bộ luật hình sự ở điều 156 – tức là biết rõ sai sự thật mà nhằm xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự, gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của người khác, bịa đặt người khác thì phạm tội vu khống. Mức phạt từ 10 triệu đến 50 triệu đồng, có thể phạt cải tạo không giam giữ 2 năm và phạt tù từ 3 tháng đến 7 năm, cấm hành nghề trong công việc nhất định”.

Trước thực trạng xử dụng mạng xã hội hiện nay, Thượng tá Lê Mạnh Hà - Phó trưởng Phòng Tham mưu, Công an TPHCM cho biết: ngoài tăng cường công tác rà soát, xử phạt, Công an thành phố phối hợp với Sở Thông tin và truyền thông, trường đại học Quốc Gia thành phố nghiên cứu giải pháp mềm về công nghệ trí tuệ nhân tạo nhằm quản lý không gian mạng; đồng thời nâng cao kỹ năng nghiệp vụ về công nghệ cao cho đội ngũ công an.

“Ban giám đốc Công an thành phố luôn quan tâm chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ, công an các quận huyện thực hiện một số nội dung giải pháp trọng tâm. Thứ nhất, yêu cầu các đơn vị phải làm tốt công tác nắm tình hình trên không gian mạng. Thứ hai, quan tâm đẩy mạnh sử dụng mạng xã hội trong công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật và phong trào bảo vệ an ninh tổ quốc. Thứ ba, công an thành phố phối hợp chặt chẽ với Sở thông tin và truyền thông trong công tác xác minh, xử lý nghiêm các trường hợp lợi dụng mạng xã hội để vi phạm pháp luật, tung tin giả”.

Để siết chặt quản lý mạng xã hội, năm 2021, Bộ thông tin và truyền thông đã ban hành bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội, nhằm góp phần xây dựng mạng an toàn, lành mạnh tại Việt Nam. Tuy nhiên, theo các chuyên gia để phát huy hiệu quả, không bị động, bộ quy tắc cần được cụ thể hóa chuẩn mực cho từng lĩnh vực như phát ngôn của cá nhân, người nổi tiếng, lĩnh vực kinh doanh trực tuyến… ràng buộc với các quy định pháp luật hiện hành.

Ngoài chế tài, quan trọng là bản thân người dùng mạng xã hội cũng cần đăng, chia sẻ thông tin một cách trách nhiệm, thận trọng, nắm pháp luật và nêu cao tinh thần thượng tôn pháp luật, để tránh những nguy cơ về sức khỏe tinh thần, rủi ro pháp lý từ “thế giới ảo”.

Mạng xã hội được ví như “con dao hai lưỡi”. Ngoài việc người dùng phải hết sức tỉnh táo thì cũng cần quyết tâm cứng rắn từ phía nhà nước và các nhà quản lý mạng. Có như vậy mới dẹp được vấn nạn “rác trên không gian mạng”.

Đây cũng là góc nhìn của VOV Giao thông qua bài bình luận: “Sử dụng mạng xã hội vượt “ranh giới” sẽ bị xử lý thích đáng”.

Thời gian qua, việc sử dụng mạng xã hội thể để hiện ý kiến cá nhân về các vấn đề xã hội là cần thiết. Tuy nhiên, nhiều người “ảo tưởng” lợi dụng “sức mạnh” của ngôn ngữ bày tỏ ý kiến phiến diện xúc phạm đến danh dự, nhân phẩm của người khác.

Các đối tượng này thường phát ngôn quá giới hạn, không kiểm chứng thông tin, thậm chí xuyên tạc sự thật. Điều này vi phạm hoàn toàn các chuẩn mực đạo đức, văn hóa ứng xử, thậm chí vi phạm pháp luật.

Mặc dù, nhà nước đã ban hành các quy tắc chuẩn mực ứng xử trên mạng xã hội thế nhưng nhiều người hoặc không tiếp cận được, hoặc cố tình phớt lờ để tiếp tục vi phạm chỉ để thỏa mãn mục đích và giải tỏa nỗi bức xúc của cá nhân. Một thực tế phải nói đến là, thời gian qua, dù các cấp, các ngành, cấp Trung ương đã xử lý trường hợp sử dụng mạng xã hội vi phạm danh dự, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức.

Nhưng việc xử lý này còn ít và tính răn đe chưa cao. Do mạng xã hội là nơi phát tán thông tin rộng lớn, chưa kể các nền tảng này thuộc tổ chức nước ngoài nên rất khó quản lý về mặt công nghệ.

Trong khi đó, nhiều vấn đề nóng, bất cập luôn nảy sinh trong xã hội mà chưa được các cấp quản lý chịu trách nhiệm kịp giải quyết đến nơi đến chốn; nhất là các vấn đề gây nhiều bức xúc trong một bộ phận nhân dân. Chưa kể, nhà nước lại thiếu nhân lực, vật lực để giám sát, quản lý và xử lý một cách nhanh nhất, chính xác nhất theo mong đợi của người dân.

Đặc biệt, với sự phát triển vũ bão của khoa học công nghệ đôi khi khiến trình độ sử dụng, quản lý của con người không theo kịp và làm chủ trước tốc độ lan truyền không biên giới của mạng xã hội.

Chính vì vậy, thời gian tới, nhà nước cần sớm hoàn thiện hành lang pháp lý, quy định chi tiết, cụ thể cho lĩnh vực mạng xã hội hoạt động lành mạnh, đúng khuôn khổ đạo đức và thuần phong mỹ tục. Nhà mạng, doanh nghiệp cam kết chấp hành đúng các quy định pháp luật nhà nước ban hành về quản lý, sử dụng mạng xã hội.

Phía nhà nước phải kiên quyết xứ lý vi phạm, không dung túng, bao che cho hành vi cố tình phát tán thông tin vi phạm danh dự cá nhân, tổ chức, vi phạm an ninh trật tự xã hội và an ninh quốc gia.

Quan trọng nhất là, cơ quan quản lý nhà nước cần tiếp thu, xử lý nhanh, kịp thời, thấu đáo các phản ánh, phản hồi, góp ý đúng, chính đáng của nhân dân với tinh thần cầu thị và lắng nghe.

Về người dùng cũng cần đề cao cảnh giác để tránh để mạng xã hội tác động ngược đến hành vi, nhận thức của bản thân, dù là tự do ngôn luận nhưng phải trong chừng mực và có văn hóa; nếu vượt quá “ranh giới” pháp luật và đạo đức, đương nhiên sẽ bị xử lý thích đáng.

Thêm đó, đa số người dùng mạng xã hội hiện nay là giới trẻ, rất cần sự quan tâm giáo dục từ nhà trường và gia đình. Người lớn phải làm gương cho trẻ nhỏ, thường xuyên nhắc nhở các thành viên trong gia đình khi sử dụng mạng xã hội đúng đắn.

Chỉ có nhận thức và hành xử theo các chuẩn mực; đúng quy định của pháp luật, mới mong sử dụng mạng xã hội một cách lành mạnh, văn minh và thực sự hiệu quả.