Quản lý chặt tàu cá, quyết gỡ 'thẻ vàng' trong khai thác thủy sản

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xây dựng Dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 42 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản (gọi tắt là Nghị định 42 sửa đổi).

Dự thảo Nghị định 42 (sửa đổi) gồm có 4 chương, 59 điều, hướng tới mục tiêu hoàn thiện, thống nhất với các quy định pháp luật hiện hành, sớm gỡ “thẻ vàng” đối với thủy sản xuất khẩu của VN theo khuyến cáo của Ủy ban Châu Âu (EC).

Dự thảo nghị định đã điều chỉnh tăng một số mức phạt, nhưng cũng điều chỉnh giảm đối với một số hành vi của các tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh với quy mô nhỏ, ngư dân thực hiện khai thác thủy sản với các phương tiện nghề cá nhỏ, cần chia nhỏ mức phạt để phù hợp với các trường hợp này và bảo đảm tính khả thi.

Dự thảo cũng bổ sung một số hành vi vi phạm, đảm bảo có đủ căn cứ để xử phạt, cụ thể như: Hành vi cập nhật các thông tin về thức ăn thủy sản, sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản vào cơ sở dữ liệu không đúng, không đầy đủ làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng...  

Đặc biệt, bổ sung các hành vi để chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). Cụ thể, cơ sở cung cấp thiết bị giám sát hành trình không đảm bảo yêu cầu kỹ thuật theo quy định; không thực hiện sửa chữa thiết bị giám sát hành trình trên tàu cá khi thiết bị đó bị hỏng do lỗi kỹ thuật; không báo cáo về việc lắp thiết bị giám sát hành trình trên tàu cá cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định; cung cấp kẹp trì hoặc kẹp trì cho thiết bị giám sát hành trình tàu cá không đúng quy định và hành vi tháo thiết bị giám sát hành trình trên tàu cá khi đang hoạt động trên biển…cũng sẽ bị xử lý nghiêm. Đây là một trong những giải pháp để tháo gỡ “thẻ vàng” trong thời gian tới.

Bên cạnh đó, đối với hành vi phạm hành chính nhiều lần hoặc tái phạm trong lĩnh vực thủy sản được coi là tình tiết tăng nặng trong xử phạt vi phạm hành chính, vì thế sẽ có mức phạt cao hơn.

Dự thảo Nghị định cũng quy định rõ một số biện pháp khắc phục hậu quả như: Đình chỉ hoạt động sản xuất thức ăn thủy sản, sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản của cơ sở từ 01 đến 03 tháng.

Về thẩm quyền xử phạt, dự thảo nghị định đã bổ sung một số chức danh có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản, bao gồm: Trưởng phòng nghiệp vụ thuộc Cục Cảnh sát giao thông, Trưởng phòng nghiệp vụ thuộc Cục Quản lý xuất nhập cảnh; Trưởng phòng Công an cấp tỉnh…

Trong đó có những chức danh được phạt tối đa đến 1 tỷ đồng như: Tổng Cục trưởng Tổng cục Thủy sản, Cục trưởng Cục Cảnh sát biển và Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. Ngoài ra, dự thảo đã đề xuất bổ sung 1 Điều quy định về thẩm quyền xử phạt của Kiểm lâm để bảo đảm các hành vi phạm về bảo vệ nguồn lợi thủy sản tại các vườn quốc gia, khu bảo tồn được phát hiện và xử lý kịp thời.

Dự thảo Nghị định định 42 sửa đổi có những điểm nổi bật nào, quy định mới có đảm bảo chống khai thác bất hợp pháp, hướng tới mục tiêu gỡ "thẻ vàng" đối với thủy sản xuất khẩu của Việt Nam?

Phóng viên VOVGT có cuộc trao đổi với bà Phan Thị Huệ, Vụ trưởng Vụ Pháp chế - Thanh tra, Tổng cục Thủy sản.

PV: Bà có thể chia sẻ lý do vì sao lại ban hành Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản thay thế Nghị định số 42/2019?

Bà Phan Thị Huệ: Có 2 lý do cơ bản, thứ nhất về căn cứ pháp lý, Quốc hội khóa XIV đã thông qua Luật Xử lý vi phạm hành chính (sửa đổi). Tại luật này có một số quy định thay đổi như: Việc áp dụng đối với hành vi tái phạm, hành vi vi phạm nhiều lần; thay đổi mộ số chức danh có thẩm quyền xử phạt có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính.

Thứ hai, về căn cứ thực tiễn, đây là lý do căn cốt để sửa đổi Nghị định số 42. Sau 2 năm triển khai thực hiện Nghị định 42 đã xuất hiện một số khó khăn, vướng mắc cần khắc phục, đặc biệt một số hành vi bổ sung vào để tháo gỡ thẻ vàng của EC, đảm bảo các quy định chống khai thác bất hợp pháp được triển khai trên thực tiễn. 

PV: Bà có thể chia sẻ những điểm nổi bật của Dự thảo Nghị định lần này?

Bà Phan Thị Huệ: Thứ nhất, trong Nghị định 42 không áp dụng nguyên tắc đối với hành vi tái phạm sẽ là mức khung tối đa, ở đây đưa ra mức cụ thể cao hơn. Thứ 2 nghị định cũng đưa ra quy định như thế nào là hành vi đã kết thúc, thế nào là hành vi vẫn còn đang tiếp diễn, để xác định đối tượng chịu xử lý.

Thứ ba, để bảo đảm phù hợp với Luật Xử lý vi phạm hành chính (sửa đổi), nghị định lần nãy đã sửa đổi một số chức danh có thẩm quyền xử phạt trong lĩnh vực thủy sản. Nghị định cũng bổ sung các hành vi phạm hành chính mới xuất hiện trong thời gian gần đây và bổ sung một số biện pháp khắc phục hậu quả.

Đối với lĩnh vực khai thác đã bổ sung một số hành vi mới, đặc biệt bổ sung các hành vi để chống khai thác IUU. Cụ thể như: đối với cơ sở cung cấp thiết bị giám sát hành trình tàu cá không đảm bảo yêu cầu theo quy định; hành vi tháo thiết bị giám sát hành trình khi hoạt động trên biển; hành vi không thực hiện sửa chữa thiết bị giám sát hành trình khi có lỗi kỹ thuật, dẫn đến thiết bị này bị ngắt kết nối, không duy trì được các thông tin về bờ hoặc hành vi không báo cáo thực hiện lắp đặt thiết bị giám sát hành trình cho tàu cá, không thực hiện kẹp chì đối với các thiết bị này.

Tất cả các hành vi này đều để theo dõi tàu cá khi hoạt động trên biển, đây cũng là một trong những giải pháp để tháo gỡ thẻ vàng trong thời gian tới.

Đối với thẩm quyền xử phạt, nghị định cũng bổ sung một điều, quy định về thẩm quyền xử phạt cho lực lượng kiểm lâm. Bởi trên thực tế đã xuất hiện một số trường hợp tại các khu bảo tồn biển, các vườn quốc gia không có lực lượng kiểm ngư ở đó hoặc lực lượng thanh tra chuyên ngành không được tiếp cận thường xuyên, trong khi lực lượng kiểm lâm thường xuyên cắm chốt ở đó.

Vì thế bổ sung thẩm quyền này sẽ đảm bảo tính răn đe trong công tác bảo vệ nguồn lợi thủy sản và được xử lý kịp thời khi hành vi vi phạm bị phát hiện.

PV: Xin cảm ơn bà!

Những quy định trong Dự thảo Nghị định 42 sửa đổi có đảm bảo tính khả thi, góp phần tháo gỡ thẻ vàng cho thủy sản nước ta? Phóng viên VOV Giao thông phỏng vấn ông Nguyễn Văn Hưng, Hàm Vụ trưởng Vụ Nông nghiệp - Văn phòng Chính phủ xung quanh nội dung này.

PV: Một trong những điểm đáng chú ý của dự thảo là bổ sung thẩm quyền xử phạt cho một số chức danh, điều chỉnh một số mức phạt. Những quy định này liệu có giúp ngăn chặn các hành vi khai thác thủy sản bất hợp pháp, hướng tới mục tiêu gỡ "thẻ vàng" mà EC đã cảnh báo đối với thủy sản xuất khẩu của Việt Nam?

Ông Nguyễn Văn Hưng: Việc bổ sung sửa đổi các quy định cụ thể về hành vi và mức phạt trong lĩnh vực khai thác nhằm tăng sự cảnh báo răn đe vi phạm pháp luật của ngư dân khai thác.

Ví dụ: Hành vi không mang theo Giấy pháp khai thác, làm vô hiệu  hoặc tháo dỡ thiêt bị định vị trên tàu… Đồng thời bổ sung thẩm quyền xử phạt đối với các chức danh của các lực lượng thi hành pháp luật để ngăn chặn kịp thời các hành vi vi phạm đó, có thể ngăn chặn cảnh báo ngay trước khi tàu rời cảng hoặc giám sat chặt chẽ tàu hoạt động trên biển và có thể xử phạt, xử lý ngy trên biển…

Do vậy chắc chắn sẽ ngăn chặn các hành vi vi phạm khai thác bất hợp pháp, bảo đảm sự thực thi Luật Thủy sản tốt hơn và nhanh chóng gỡ được “thẻ vàng” với thủy sản VN trong thời gian tới.

PV: Thưa ông, trong dự thảo đã bổ sung thẩm quyền xử phạt cho một số chức danh, thế nhưng qua lấy ý kiến tham vấn của EC, họ mong muốn VN chỉ đưa ra một chức danh duy nhất để xử phạt. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?

Ông Nguyễn Văn Hưng: Ở nước ta một, hai lực lượng không đủ mạnh để xử lý toàn bộ hoạt động của ngư dân trên biển, vì thế tôi đồng ý tất cả các lực lượng tham gia. Như vậy sẽ quản lý được chặt hơn, sát hơn và sẽ phù hợp hơn với thực tiễn nghề cá nước ta.

Trong dự thảo lần này tôi thấy có bổ sung một số chức danh thấp nhất, ví dụ: nhân viên hoặc các lực lượng kiểm soát có thể xử lý được ngay, với mức phạt thấp những sữ cảnh báo được ngay, ngăn chặn được ngay các hành vi vi phạm, đấy là cách tốt nhất.

Còn khuyến cáo của EC lời bởi các nước tiên tiến họ có đầy đủ các lực lượng và trang thiết bị, điều kiện để quản lý giám sát chặt chẽ, với nước ta không phù hợp.  

Xin cảm ơn ông!

Mới đây, tại cuộc họp về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), Thủ tướng Chính phủ nêu rõ, mục tiêu chậm nhất cuối năm nay phải chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm, đưa hoạt động khai thác hải sản trở lại lành mạnh, thúc đẩy ngành thủy sản phát triển đúng hướng.

Thủ tướng đặc biệt nhấn mạnh vai trò của 675 xã, phường, thị trấn thuộc 28 tỉnh, thành phố ven biển trong việc tổ chức thực hiện, tuyên truyền, vận động nhân dân để đạt được mục tiêu này, vì lợi ích của chính người dân và cộng đồng, đất nước. Để thực hiện mục tiêu này, Thủ tướng đã chỉ đạo hàng loạt giải pháp, trong đó việc sớm sửa đổi Nghị định 42 là vô cùng cấp thiết.

Dự thảo Nghị định 42 sửa đổi đang hướng đến tạo cơ sở pháp lý để giải quyết vấn đề này.

---

Mời các bạn cùng chia sẻ ý kiến, đóng góp cho Dự thảo qua hotline 02437.91.91.91, qua fanpage VOVGT, hoặc có thể góp ý trực tiếp trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Nông  nghiệp và Phát triển Nông thôn.

# Đừng quên đón nghe và tương tác với “Dự thảo trên tay” lúc 15h30 đến 15h50, thứ Hai và thứ Tư hàng tuần trên FM91, vovgiaothong.vn, vovgiaothong.vov.vn hoặc trên các nền tảng podcast dành cho di động: Spotify, Aple Podcast và Google Podcast.