Ai có quyền đặt biển “cấm đậu xe”?

Dọc các tuyến đường lớn tại nội ô TP. Cần Thơ rất dễ nhận thấy các biển có dòng chữ: “Khu vực cấm đậu xe, mua bán”, “Cấm đậu xe, buôn bán tại khu vực này”, “Cấm đậu xe”, “Cấm đậu xe, đổ rác, tụ tập, buôn bán” … mọc lên ngày càng nhiều. Điều đáng nói, phần lớn những biển này được cho là do các cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân tự ý dựng lên với lý do “khu vực cơ quan”, “giữ chỗ”, mà không theo bất kỳ quy chuẩn nào. Thực trạng này khiến không ít người dân và tài xế bức xúc.

Tài xế Huỳnh Hữu Thọ ở TP. Cần Thơ, chia sẻ: Mấy bảng cấm dừng, cấm đỗ xe này tự phát, cái này là bất hợp lý, mất an toàn nữa. Nó lấn chiếm lòng, lề đường hết trơn, rồi khuất tầm nhìn nữa. Mong cơ quan chức năng trên địa bàn nào có thì xuống dọn, dẹp mấy cái bảng đó. Chứ đâu có để kiểu bảng như vậy đặng giữ chỗ, xí chỗ.

Cùng chung quan điểm, người dân phường Ninh Kiều cho rằng những tấm biển đặt vô tội vạ không chỉ khiến giao thông thêm phức tạp mà còn cho thấy việc xem thường pháp luật. Bởi lẽ, người tham gia giao thông không thể biết đâu là biển hợp pháp, đâu là biển do cá nhân dựng lên.

Ông Trần Minh Hùng, người dân phường Ninh Kiều, TP Cần Thơ, phản ánh:

"Cái này thì phát sinh rất là nhiều. Người ta thích là người ta làm, không có quy định nào hết trơn. Bảng bự, bảng nhỏ, bảng màu xanh, màu đỏ, nó làm không thống nhất. Ví dụ trước cửa nhà người ta có khi người ta ghi bảng nhỏ thôi, có khi người ta làm bảng 4 chân đàng hoàng, để ngay ra ngoài luôn, bự ra. Nói chung là người ta không muốn cho xe đậu, người ta viết vậy đó, nhưng mà quy định có cấm không mình cũng không rành."

Trước phản ánh của người dân, trao đổi với phóng viên VOV giao thông, lãnh đạo UBND TP. Cần Thơ khẳng định thành phố sẽ rà soát, xử lý nghiêm những trường hợp tự ý dựng biển cấm hoặc các biển không đúng quy định. Thành phố sẽ siết chặt kỷ cương quản lý đô thị.

Ông Nguyễn Văn Hoà, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ, cho biết: Việc lấn chiếm vỉa hè, kể cả lòng đường thì UBND TP Cần Thơ vừa qua cũng đã ban hành văn bản chỉ đạo cho các xã, phường chỉnh trang lại đô thị, nhắc nhở các hộ dân buôn bán lấn chiếm hoặc sử dụng vỉa hè không đúng quy định sẽ tháo gỡ để tạo vỉa hè thông thoáng, kể cả đậu xe chiếm lòng, lề đường thì cũng có nhắc nhở.

Những việc người dân tự ý xây dựng rồi tự ý đặt quy chế riêng thì hiện nay thứ nhất là nhắc nhở để tháo gỡ, thứ hai nếu không chấp hành thì phường, xã có trách nhiệm tháo gỡ hoặc không chấp hành thì xử lý theo quy định pháp luật sử dụng vỉa hè không đúng mục đích hoặc lấn chiếm trái quy định của pháp luật về công tác quản lý trật tự xây dựng.

Ở góc độ pháp luật, Luật sư Nguyễn Hùng Quân, Đoàn luật sư TP.HCM  cho biết, việc tổ chức giao thông, trong đó có quy định chỗ nào cấm dừng, cấm đậu xe thuộc thẩm quyền của UBND cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Việc các tổ chức, cá nhân “lạm quyền”, dựng bảng “cấm đậu xe” là điều phi lý:

"Biển báo hiệu đường bộ do Bộ Giao thông Vận tải, nay là Bộ Xây dựng quy định về quy chuẩn kỹ thuật, là nội dung mà người tham gia giao thông có nghĩa vụ phải chấp hành theo quy định của Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ năm 2024. Theo đó, việc cấm dừng, cấm đậu được quy định bằng biển báo có ký hiệu theo quy chuẩn. Nhận dạng chung của biển hình tròn, nền trắng, viền đỏ, có một hoặc hai dấu gạch chéo tùy cấm đậu, hay cấm cả dừng và đậu. Do vậy có thể thấy việc các cơ quan, tổ chức, cá nhân, thực hiện đặt biển để cấm dừng, cấm đậu không đúng theo quy định, không đúng thẩm quyền thì các biển báo này không có hiệu lực pháp luật."

Khi những tấm biển “tự phong” quyền hạn mọc lên như nấm khiến cho trật tự đô thị không chỉ bị xáo trộn mà còn tạo ra tiền lệ xấu: Ai cũng có thể chiếm dụng lòng đường, vỉa hè theo ý mình. Người dân rất mong những quy định về trật tự đô thị được thực thi nghiêm túc, để lòng đường, vỉa hè thực sự là không gian chung, chứ không bị chia cắt bởi những tấm biển dựng lên chưa đúng quy định.

Có thể thấy thấy, đằng sau những tấm biển cấm “tự phát” là câu chuyện về kỷ cương trong quản lý, sử dụng không gian đô thị. Thực trạng này không chỉ gây bức xúc cho người dân, tài xế mà còn đặt ra yêu cầu phải có cách làm quyết liệt, đồng bộ từ các cơ quan chức năng. 

Biển báo giao thông không phải công cụ giữ chỗ riêng

Ở bất kỳ đô thị nào, biển báo giao thông luôn được xem là công cụ quản lý quan trọng nhưng cũng là biểu tượng của kỷ cương và sự minh bạch. Khi biển báo bị lạm dụng, tùy tiện gắn theo ý chí của một cá nhân hay đơn vị nào đó thì kỷ cương ấy bị phá vỡ. Không gian công cộng vốn thuộc về tất cả mọi người bỗng trở thành “tài sản riêng”, bị chiếm dụng chỉ bằng một tấm biển cấm viết tay hoặc được đặt tạm bợ.

Điều chúng ta cần nhìn thẳng là biển cấm không phải công cụ giữ chỗ, càng không phải quyền của bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào tự phong. Sự tùy tiện này, nếu không kiểm soát, sẽ tạo ra tiền lệ rất nguy hiểm: ai cũng có thể chiếm lòng đường, vỉa hè theo ý mình; ai cũng có thể dựng lên một tấm biển để “độc chiếm” phần không gian mà lẽ ra là của chung. Điều này không chỉ vi phạm pháp luật mà còn làm xấu đi hình ảnh một đô thị văn minh.

Những biển tự phát, không đúng quy chuẩn, đương nhiên không có giá trị pháp lý nhưng trên thực tế, không ít người lại lợi dụng điều đó để “hợp thức hóa” việc chiếm dụng không gian công cộng. Để chấn chỉnh tình trạng này, các địa phương rất cần rà soát toàn bộ biển cấm trong nội thành, phân loại rõ: biển đúng quy chuẩn, giữ lại; biển tự phát phải tháo dỡ ngay. Xử phạt nghiêm các cơ quan, tổ chức, cá nhân tự ý đặt biển. Không thể chỉ nhắc nhở hay vận động, bởi nếu cứ nương tay, tình trạng này sẽ tái diễn. Ngoài ra, cần công bố công khai các khu vực được phép và không được phép dừng đậu xe theo quy hoạch để người dân dễ dàng tra cứu và tuân thủ.

Một đô thị văn minh không phải là nơi có nhiều biển cấm mà là nơi mỗi biển cấm đều đúng chỗ, đúng quy chuẩn, đúng chức năng. Không gian giao thông là của chung nên mọi hành động chiếm dụng đều cần bị lên án và xử lý nghiêm khắc.

Đã đến lúc TP. Cần Thơ cần có những giải pháp quyết liệt hơn nhằm lập lại trật tự đô thị, bảo đảm quyền lợi chính đáng cho người tham gia giao thông và giữ gìn sự nghiêm minh của các quy định được ban hành vì lợi ích chung.