Yêu cầu bỏ quy định không trông xe điện tại chung cư HH Linh Đàm
Liên quan đến việc tổ hợp chung cư HH Linh Đàm từ chối tiếp nhận xe máy điện, xe đạp điện của cư dân tại hầm các toà nhà, UBND phường Hoàng Liệt (Hà Nội) đã vào cuộc.
Tuy vậy, sau một thời gian, tình trạng tái phạm vẫn diễn ra, tình trạng vượt đèn đỏ, lấn làn, đi ngược chiều, vi phạm nồng độ cồn khi tham gia giao thông - những hành vi không chỉ coi thường pháp luật, mà còn trực tiếp đe dọa đến tính mạng người khác.
Điều này đặt ra câu hỏi: chỉ tăng tiền phạt liệu đã đủ?
Ảnh minh họa: Copilot
Trong bối cảnh đó, đề xuất bổ sung hình phạt lao động công ích cho một số hành vi vi phạm giao thông đang gây nhiều chú ý.
Hình phạt lao động công ích vốn không mới, bởi đã được quy định tại Điều 36 Bộ luật Hình sự về cải tạo không giam giữ, được áp dụng trong các trường hợp phạm tội lần đầu hoặc các tội nhẹ, thay thế cho hình phạt cải tạo không giam giữ. Tuy vậy, hình thức xử phạt này đến nay hầu như chưa được áp dụng.
Ủy ban ATGT Quốc gia cũng đã nhiều lần kiến nghị bổ sung hình thức xử phạt lao động công ích, áp dụng với một số hành vi vi phạm giao thông, song đều chưa được thực hiện. Mạng xã hội cũng từng thông tin một số trường hợp người vi phạm bị yêu cầu tham gia dọn vệ sinh đường phố hoặc hỗ trợ các công việc công cộng.
Tuy vậy, việc này còn mang tính tự phát, thiếu quy định pháp lý rõ ràng và chưa tạo được hiệu ứng mạnh mẽ trong toàn xã hội.
Bởi vậy, để hình phạt lao động công ích trở thành một công cụ hiệu quả trong quản lý vi phạm giao thông, trước hết, cần sửa đổi Luật Xử lý vi phạm hành chính, bổ sung mục riêng về “lao động công ích” với đầy đủ các yếu tố: định nghĩa, phạm vi áp dụng, thời lượng lao động, điều kiện miễn trừ, quyền và nghĩa vụ của người bị xử phạt, cũng như danh mục công việc công ích phù hợp như: quét rác, dọn vệ sinh công cộng, sơn vạch kẻ đường, chăm sóc cây xanh...
Đồng thời, cần xác định rõ các hành vi vi phạm bị xử phạt lao động công ích. Việc xây dựng danh mục này cần căn cứ trên thống kê thực tế, phân tích tính chất, mức độ vi phạm và khả năng giáo dục, cải tạo thông qua lao động công ích.
Đặc biệt, quy trình thi hành và giám sát phải đảm bảo minh bạch và chặt chẽ. Cần thiết lập một quy trình rõ ràng, từ ra quyết định xử phạt, bố trí công việc, giám sát quá trình thực hiện, đến xác nhận hoàn thành.
Lực lượng giám sát nên bao gồm đại diện chính quyền địa phương, lực lượng dân phòng, công an khu vực và có thể huy động cả các tổ chức xã hội. Việc giám sát cần dựa trên biểu mẫu chuẩn, có chấm công, đánh giá kết quả và biên bản xác nhận. Đặc biệt, cần có cơ chế giám sát và thực hiện nhất quán trong thi hành pháp luật, tránh trường hợp người vi phạm tìm cách thoái thác hoặc được “miễn nhiễm”, trong khi người dân bình thường lại bị xử lý nghiêm khắc. Cần công khai danh sách người vi phạm, công khai kết quả lao động công ích như một hình thức giáo dục cộng đồng và cộng đồng cùng giám sát.
Đề xuất bổ sung hình phạt lao động công ích cho một số hành vi vi phạm giao thông là một hướng đi hợp lý, tiến bộ và cần thiết. Nó vừa góp phần đa dạng hóa chế tài xử phạt, vừa tạo ra hiệu ứng giáo dục mạnh mẽ mà hình thức phạt tiền không thể mang lại. Nếu được xây dựng và triển khai một cách bài bản, đây có thể trở thành công cụ hữu hiệu để nâng cao ý thức chấp hành pháp luật về giao thông, hướng tới một xã hội văn minh, an toàn và kỷ cương hơn.
