Sau sáp nhập, kết nối giao thông thế nào khi trụ sở cách nhau hàng trăm cây số?

Ở một địa bàn còn gặp nhiều khó khăn về hạ tầng giao thông, sau khi hợp nhất hai tỉnh Cà Mau và Bạc Liêu, hiện các phương án giao thông đã được tính đến là sử dụng quốc lộ 1, đường Quản Lộ - Phụng Hiệp và trục Đông Tây.

Ông Lê Thành Huấn, Phó Giám đốc Sở Xây Dựng tỉnh Cà Mau cho biết, các tuyến đường từ tỉnh xuống xã và liên xã cũng đã được tính toán để phục vụ đi lại của cán bộ và người dân sau khi sáp nhập tỉnh: “Do nguồn lực có hạn nên trước mắt chỉ đầu tư những tuyến trục chính mang tính quan trọng làm nền tảng để kết nối như đường Đông Tây, đầu tư để đáp ứng nhu cầu khi hợp nhất tỉnh và là đường kết nối với đường ven biển. Còn đường ô tô tới trung tâm xã trong thời gian tới sẽ bố trí nguồn vốn để đầu tư đáp ứng nhu cầu giao thông được tốt hơn”.

Ở các địa phương khác, nhiều con đường để kết nối các địa phương sáp nhập đang được triển khai: tỉnh Đắk Lắk kiến nghị mở rộng, nâng cấp quốc lộ 29, con đường huyết mạch từ Đắk Lắk xuống Phú Yên; Để sáp nhập tỉnh đi lại thuận lợi, Kon Tum đang đẩy nhanh thi công tỉnh lộ 676 nối với Quảng Ngãi; Tuyến đường gần 25km với kinh phí gần 5.000 tỷ đồng kết nối Thái Bình với tỉnh Hưng Yên đã được hoàn thành; Hải Phòng – Hải Dương đề xuất đầu tư tuyến đường 23,5 km nối hai địa phương; Dự án tuyến đường trục kết nối Nam Định - Hoa Lư dài khoảng 43,8 km với tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 29 nghìn tỉ đồng sẽ sớm được triển khai; Dự án Cải tạo, nâng cấp đường giao thông nối QL.32 với QL.70B tỉnh Phú Thọ đi tỉnh Hòa Bình mới đây đã có thể lưu thông…

TS. Nguyễn Xuân Thủy, chuyên gia giao thông khẳng định, sáp nhập tỉnh, thành phố là cơ hội mở rộng không gian kinh tế, tạo động lực và cơ hội phát triển bền vững, phù hợp xu thế hội nhập, trong đó kết nối giao thông là một trong những yếu tố quan trọng và sẽ chịu những tác động nhất định:

“Sau khi sáp nhập sẽ ảnh hưởng tới kết nối giao thông nhưng ảnh hưởng sẽ không nhiều bởi hiện chúng ta đã có mạng lưới giao thông đều khắp cả nước, 2.500 km đường cao tốc, 3.500 km giao thông nông thôn, hàng vạn km quốc lộ, hàng nghìn km đường sắt và các trụ sở đều nằm gần các tuyến giao thông”

Ông Lê Văn Đạt, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Phát triển Giao thông Vận tải cho rằng, quá trình sáp nhập sẽ đặt ra những thách thức cho kết nối giao thông khi trụ sở của chính quyền mới có chỗ cách xa các địa bàn cũ đến hàng trăm km; trụ sở các xã cũng cách xa nhau hơn trước đây. Do đó, có những vấn đề về kết nối giao thông cần được đặt ra ngay từ bây giờ:

“Không phải dịch vụ công nào cũng có thể xử lý hoàn toàn trực tuyến mà vẫn cần sự hiện diện trực tiếp nên người dân vùng xa trung tâm sẽ gặp khó khăn nếu hạ tầng giao thông không được cải thiện. Thứ hai là cán bộ, công chức gặp khó khăn trong việc đi lại, phối hợp công tác, phối hợp giữa các đơn vị trong cùng một tỉnh nhưng cách xa hàng trăm km, đòi hỏi một hệ thống giao thông thông suốt và hiệu quả”.

TS Vũ Anh Tuấn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Giao thông Vận tải. Trường đại học Việt Đức nêu dẫn chứng, các địa phương sau khi thực hiện sáp nhập quy mô sẽ rộng lớn hơn nên nhu cầu kết nối giao thông nội tỉnh cũng lớn hơn như TP.HCM sau sáp nhập sẽ có nhu cầu giao thông lớn giữa trung tâm TP.HCM với trung tâm Bình Dương và trung tâm Bà Rịa Vũng Tàu hiện hữu. Do đó, chúng ta cần nhanh chóng có giải pháp để đảm bảo tốt nhu cầu này:

“Đảm bảo cho người dân và công chức đi làm hàng ngày giữa các địa bàn này, tăng cường giao thương hoặc tương tác xã hội đặt ra yêu cầu phải thiết kế mạng lưới giao thông nhanh, tốc độ cao, kết nối các trung tâm với nhau bằng một hệ thống như đường sắt, đường bộ cao tốc hoặc giao thông công cộng tốc độ nhanh, các tuyến xe buýt nhanh, thiết kế liền mạch với tuyến xe nội đô”.

PGS.TS Doãn Minh Tâm, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Công nghệ Giao thông vận tải cho rằng, việc sáp nhập tỉnh thành còn là cơ hội có tính lịch sử để cấu trúc lại không gian phát triển đất nước, trong đó, giao thông không chỉ là phát triển đường xá mà còn là năng lực kết nối hành chính, kinh tế, xã hội. Theo PGS.TS Doãn Minh Tâm, vấn đề không chỉ nằm ở khoảng cách mà nằm ở công tác quy hoạch một cách hợp lý:

“Chúng ta phải rà soát, điều chỉnh lại công tác quy hoạch, từ quy hoạch đó chúng ta điều chỉnh về giao thông, kết nối giữa các trụ sở, kết nối giữa các điểm dân cư. Và có quy hoạch thì chúng ta mới triển khai đảm bảo được. Điều này thuộc về trách nhiệm của Sở Xây dựng các địa phương phải tham mưu cho lãnh đạo các tỉnh phải điều chỉnh kịp thời quy hoạch”

Mặc dù công tác chuyển đổi số đã phát triển mạnh mẽ nhưng các chuyên gia vẫn đánh giá mạng lưới hạ tầng giao thông hiện có, trực tiếp vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính kết nối, tránh nguy cơ vùng miền trong một đơn vị hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại, vận chuyển hàng hóa, tạo đà thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Sáp nhập tỉnh thành không chỉ là phân chia lại địa giới hành chính mà còn nhằm tối ưu hóa nguồn lực, thúc đẩy liên kết vùng. Để có thể tận dụng và phát huy những lợi thế đó thì hạ tầng giao thông đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối giao thông phải đảm bảo thuận lợi, nhanh chóng và an toàn.

Đây cũng là góc nhìn của VOV Giao thông: “Giảm bớt những chuyến đi xa xôi”.

Trong bối cảnh địa giới hành chính mở rộng, việc kết nối giao thông sau sáp nhập cần sớm rà soát và xác định lại các trục giao thông kết nối vùng mang tính chất trọng yếu, trong đó, đánh giá mạng lưới giao thông hiện hữu và ưu tiên đầu tư các trục giao thông kết nối với các trung tâm kinh tế đặc biệt là với các địa bàn cũ không còn trụ sở sau khi sáp nhập. Chúng ta có thể nâng cấp các tuyến quốc lộ, xây dựng các tuyến tránh đô thị, cải tạo các cầu yếu, nút thắt để tăng cường khả năng kết nối giao thông.

Tác động từ việc sáp nhập nên hạ tầng giao thông, mạng lưới giao thông ở các đô thị cũng phải quy hoạch, thiết kế, bổ sung thêm các tuyến đường bộ tốc độ cao, các tuyến đường sắt đô thị, các tuyến xe buýt nhanh để đảm bảo người dân trong nội tỉnh thông qua hệ thống giao thông cộng công tới trụ sở chính một cách nhanh chóng nhất.

Tiếp theo là việc tổ chức lại toàn bộ hoạt động của vận tải hành khách công cộng, trong đó mở rộng hơn nữa hoạt động vận tải hành khách công cộng, thiết lập các tuyến xe buýt, mở thêm các tuyến cố định kết nối đến các trung tâm hành chính của vùng sâu, vùng xa, thậm chí là sử dụng loại hình minibus để linh hoạt và tăng cường khả năng kết nối giữa khu vực trung tâm tới các vùng xa, giúp giảm đi khoảng cách địa lý.

Vấn đề nữa cần chú trọng là đầu tư cho hạ tầng giao thông nông thôn và miền núi, vì đây là mắt xích quan trọng để người dân ở các khu vực này tiếp cận tới được tới trung tâm một cách thuận lợi. Theo đó, cần ưu tiên đầu tư và hoàn thiện hệ thống này, bao gồm việc đầu tư xây dựng, nâng cấp và bảo trì hệ thống giao thông hiện có, đầu tư kết nối các vùng nông thôn và miền núi với các khu vực khác, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại, vận chuyển hàng hóa và phát triển sản xuất. Việc ưu tiên này cũng góp phần giảm khoảng cách giữa các vùng, nâng cao đời sống của người dân nơi đây.

Cùng với giải pháp phát triển hạ tầng giao thông, sau quá trình sáp nhập, nhiều cán bộ phải đi làm rất xa khiến ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe, đời sống nên cần có giải pháp trước mắt là bố trí nhà công vụ để cán bộ yên tâm công tác. Hoặc có thể, đa dạng hoá các hình thức làm việc, hội họp, ứng dụng công nghệ kết nối để giảm bớt những chuyến đi lại xa xôi, như tinh thần Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình mới đây đã nói "Không phải đưa hết con người từ tỉnh cũ về tỉnh mới, tạo áp lực, mà ta cho phép có lộ trình cùng với bộ máy khi vận hành trơn tru".

Việc quy hoạch hạ tầng giao thông hay cải tạo, xây dựng đường mới cũng không thể làm ngay nên ngay lúc này còn cần giải pháp về công nghệ thông tin để có các thủ tục mà người dân có thể giải quyết trên máy tính, điện thoại sẽ giảm thiểu việc đi lại, qua đó cũng tăng tính kết nối giữa người dân vùng xa trung tâm với trụ sở hành chính mới.

Sau sát nhập tỉnh thành, việc sớm cần làm là quy hoạch lại không gian phát triển và hạ tầng giao thông để đảm bảo kết nối và đi lại thuận tiện cho người dân. Đây không phải công việc đơn giản nhưng nếu lấy người dân làm trung tâm để đảm bảo nhu cầu tiếp cận giao thông; lấy giao thông làm nền tảng cho kết cấu hạ tầng đô thị thì việc giải quyết bài toán để làm sao đi được nhanh nhất, dễ nhất trong một đô thị văn minh, hiện đại sẽ có câu trả lời.