Yêu cầu bỏ quy định không trông xe điện tại chung cư HH Linh Đàm
Liên quan đến việc tổ hợp chung cư HH Linh Đàm từ chối tiếp nhận xe máy điện, xe đạp điện của cư dân tại hầm các toà nhà, UBND phường Hoàng Liệt (Hà Nội) đã vào cuộc.
Hiện nay, Bộ Công thương đã có kế hoạch và những chính sách như thế nào nhằm thu hút sự tham gia của các nhà đầu tư vào lĩnh vực này.
Phóng viên VOVGT đã có cuộc trao đổi với ông Trần Hoài Trang, Phó Cục trưởng Cục Điện lực, Bộ Công Thương xung quanh nội dung này:
PV: Thưa ông, thời gian tới Bộ Công Thương có những chính sách như thế nào nhằm khuyến khích và thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước tham gia phát triển năng lượng tái tạo?
Ông Trần Hoài Trang: Hiện nay khung chính sách về năng lượng tái tạo ngày càng được hoàn thiện hơn. Theo Luật đầu tư hiện hành, lĩnh vực sản xuất năng lượng mới và năng lượng sạch, năng lượng tái tạo thuộc nhóm ngành nghề được ưu đãi đặc biệt, được hưởng các chính sách hỗ trợ như ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, miễn hoặc giảm tiền sử dụng đất, tiền thuế đất và khấu hao tài sản đầu tư.
Hiện nay, chúng ta đang tập trung phát triển nguồn năng lượng tái tạo để tận dụng các tiềm năng sẵn có của đất nước ta về gió, về mặt trời và các nguồn thủy điện khác.
Hiện nay, Bộ Chính trị, Chính phủ đã có Nghị quyết yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương tập trung xác định, nhận định được đâu là các điểm nghẽn.
Thứ nhất là các điểm nghẽn trong thể chế. Thứ hai là các điểm nghẽn phát sinh trong quá trình thực tiễn triển khai đầu tư các dự án năng lượng.
Bộ Chính trị mới đây ban hành Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân và Nghị quyết số 70 về tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc cho cái lĩnh vực năng lượng tái tạo trong giai đoạn 2026-2030 rất kịp thời. Trong Nghị quyết này đã chỉ rõ một số nội dung về thể chế, về cơ chế đặc thù để thúc đẩy phát triển nguồn năng lượng tái tạo.
Hiện nay, Bộ Công Thương đã được Chính phủ giao xây dựng một Nghị quyết để thực hiện Nghị quyết 70. Nghị quyết 70 cũng cơ bản sẽ đưa ra các cơ chế mà hiện nay còn đang thiếu trong các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành; những vướng mắc trong quá trình thực hiện từ quy hoạch cho đến đầu tư, xây dựng, vận hành các dự án điện; các cơ chế về giá điện, phương án mua bán điện trực tiếp đối với nguồn năng lượng tái tạo.
Hiện nay, chúng tôi cũng đã nhận diện và đang tham mưu cho lãnh đạo Bộ để trình Chính phủ để ban hành Nghị quyết. Theo kế hoạch, Nghị quyết này sẽ phải thông qua tại kỳ họp thứ 10. Nếu mà Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 10 sẽ sớm được áp dụng trong thực tiễn sẽ cơ bản giải quyết được những điểm nghẽn, những vướng mắc trong thể chế cũng như trong triển khai thực tiễn.
PV: Hiện Việt Nam chưa có nhiều nhà đầu tư đủ nguồn lực để thực hiện đầu tư điện gió và trong khi, nhiều nhà đầu tư nước ngoài đang quan tâm đến lĩnh vực này. Vậy, trong Nghị quyết mà Bộ Công Thương đang xây dựng có những quy định nào có thể tạo điều kiện cho các nhà đầu tư nước ngoài có thể tham gia các dự án này ?
Ông Trần Hoài Trang: Điện gió ngoài khơi là một loại hình dự án sản xuất điện mới triển khai ở Việt Nam. Thực tiễn hiện nay Việt Nam chưa triển khai một dự án điện gió ngoài khơi. Cho nên, trong việc hoạch định chính sách phát triển, xây dựng các cơ chế, chúng tôi cũng đặc biệt quan tâm đến năng lực của nhà đầu tư, trong đó phải có nguồn tài chính đủ mạnh. Vì một dự án điện gió ngoài khơi, suất đầu tư nó rất là lớn. từ 2 đến 3 tỷ đô la cho 1000 MW.
Ngoài doanh nghiệp trong nước, Việt Nam cũng rất khuyến khích các doanh nghiệp nước ngoài, đặc biệt là những doanh nghiệp ở các quốc gia đã từng phát triển các loại hình điện gió ngoài khơi, ví dụ như Anh, như Đan Mạch, các nước Châu Âu.
Để phát triển điện gió ngoài khơi, ngoài việc giao cho các doanh nghiệp 100% vốn nhà nước có đủ năng lực để triển khai ngay một số dự án điện gió trước mắt, trong xây dựng chính sách, Bộ Công Thương cũng khuyến khích các nhà đầu tư nước ngoài.
Chúng tôi cũng sẽ giao cho cả doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp tư nhân được khảo sát để đánh giá tiềm năng cụ thể cho từng dự án và sau đó, chúng tôi cho phép tổ chức đấu thầu một cách công khai, minh bạch.
Căn cứ kết quả khảo sát, lập hồ sơ PreFS đối với các dự án điện, hiện nay là đang giao thẩm quyền cho các Uỷ ban dân các tỉnh được tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư. Khi đó, các nhà đầu tư nước ngoài hoàn toàn có thể đăng ký mua hồ sơ thầu và tham gia đấu thầu để lựa chọn
PV: Trong chính sách tới đây, Bộ Công Thương đang xây dựng sẽ tháo gỡ những khó khăn về mức giá bán điện lên hệ thống điện lưới như thế nào?
Ông Trần Hoài Trang: Luật điện lực quy định Bộ trưởng Bộ Công thương được giao thẩm quyền ban hành các loại hình khung giá phát điện, khung giá mua bán điện, khung giá bán lẻ điện. Hiện nay, chúng tôi đang là triển khai đồng bộ các quy định, Thông tư, Nghị định đã được ban hành và đang rà soát lại, khẩn trương sửa đổi bổ sung những loại hình chưa có khung giá điện như thủy điện tích năng, điện gió ngoài khơi, điện rác điện sinh khối… chúng tôi đều ban hành khung giá theo thẩm quyền của Bộ Công Thương. Điều này sẽ tạo tín hiệu đầu tư cho các cái nhà đầu tư nghiên cứu khung giá của Bộ thương ban hành để người ta quyết định đầu tư vào lĩnh vực này.
Tôi hy vọng rằng, khi mà hoàn thiện tất cả các khung giá này, nhà đầu tư có cơ sở để tự quyết định là mình có tham gia đầu tư hay không. Điều này tạo sự minh bạch.
PV: Vâng, xin cảm ơn ông!
Với đường bờ biển dài hơn 130 km, tỉnh Vĩnh Long có tiềm năng lớn để phát triển điện gió trên bờ, ven biển và ngoài khơi. Ảnh: Lê Hùng.
Nghị quyết số 139 của Quốc hội (NQ139/2024/QH15) về quy hoạch không gian biển quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã chỉ ra khâu đột phá “Phát triển nhanh và bền vững các loại năng lượng sạch, xanh từ biển, ưu tiên phát triển điện gió ngoài khơi, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, quốc phòng, an ninh”. Trong chiến lược phát triển kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045 cũng xác định ưu tiên phát triển điện gió và điện gió ngoài khơi.
Việt Nam đang có những lợi thế gì về phát triển năng lượng tái tạo và quá trình triển khai thực hiện các dự án năng lượng tái tạo còn gặp những vướng mắc gì?
Tiềm năng điện gió ngoài khơi: Lợi thế lớn từ biển Việt Nam
Chế tạo chân đế điện gió ngoài khơi tại Tổng công ty cổ phần Dịch vụ kỹ thuật dầu khí Việt Nam. Ảnh: PVN
Việt Nam sở hữu đường bờ biển dài 3.260 km và vùng đặc quyền kinh tế rộng lớn, chính nhờ lợi thế này, PGS.TS Nguyễn Ngọc Khánh, Nguyên Phó Chủ tịch Hội đồng khoa học, Viện khoa học xã hội vùng trung bộ, Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam cho rằng, Việt Nam có nhiều tiềm năng về năng lượng tái tạo, bao gồm thủy triều và năng lượng mặt trời trên biển hoặc trên các đảo, nhưng nổi bật là điện gió:
"Thứ nhất là điện gió, điện gió ven bờ với điện gió ngoài khơi. Theo đánh giá của Ngân hàng thế giới, chúng ta có tiềm năng phát triển điện gió ngoài khơi rất lớn. Đặc biệt là các cái tỉnh Nam Trung Bộ, Ninh Thuận, Bình Thuận và các tỉnh phía Nam. Đồng thời, chúng ta có một bản đồ về năng lượng điện gió ngoài khơi ở các cái tỉnh phía Bắc. Chúng ta đã khai thác và đang đưa vào Quy hoạch phát triển điện 8, điện gió ngoài khơi đóng góp một phần rất quan trọng. Chúng ta đang tiến tới là hình thành năng lực nội tại để phát triển điện gió."
Ngoài ra, theo ông Khánh, nguồn điện mặt trời nổi, sử dụng năng lượng mặt trời trên hồ, trên biển hiện đang có trên mặt hồ Yaly hoặc thuỷ diện trên sông Đồng Nai và đang tiến tới xây dựng hệ thống điện mặt trời nổi ở các vùng ven biển, các đầm phá.
Ngân hàng thế giới (WB) đánh giá, Việt Nam là một trong những quốc gia có tiềm năng điện gió lớn, nằm trong top quốc gia khu vực châu Á có tiềm năng điện gió ngoài khơi. Tiềm năng kỹ thuật của điện gió ngoài khơi Việt Nam có thể đạt khoảng 600 GW, trong đó trên 60 GW có thể khai thác hiệu quả về kinh tế vào năm 2050 nếu có chính sách và hạ tầng phù hợp.
Khu vực có tiềm năng điện gió cao nhất là vịnh Bắc Bộ, vùng biển Nam Trung Bộ và Nam Bộ – nơi có độ sâu phù hợp cho cả turbine gió cố định và nổi. Các tỉnh như Lâm Đồng, Cần Thơ, Cà Mau đang trở thành điểm nóng đầu tư, với hàng loạt dự án được đề xuất bởi các tập đoàn trong và ngoài nước.
Ảnh: Bộ Công Thương
Gỡ nút thắt hạ tầng – chính sách để bứt phá năng lượng tái tạo
PGS.TS Chu Hồi, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nghề cá Việt Nam phân tích, ưu điểm của năng lượng gió biển của Việt Nam không chỉ lớn về tốc độ, thời gian gió mạnh và gió ổn định. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, việc triển khai các dự án năng lượng tái tạo còn gặp một số khó khăn:
"Quốc hội thông qua Quy hoạch không gian biển Quốc gia và dựa trên đánh giá tiềm năng đã xác định được các khu vực tiềm năng của điện gió ngoài khơi và thực hiện quy hoạch khu vực. Chúng ta tiềm năng lớn, nhưng theo quy hoạch đến năm 2030, chỉ còn có 5-6 năm. Thời gian quá ít, trong khi điện gió phải đầu tư vào vật liệu siêu trọng, suất đầu tư rất lớn, độ an toàn bờ đòi hỏi cao.
Muốn đầu tư các trang trại điện gió ngoài khơi thì phải thuê biển và đầu tư các cảng riêng cho nó ở trong đất liền, phải có bao nhiêu héc-ta tuỳ theo tiền của nhà đầu tư, vì nó là kho bãi cho các thiết bị siêu trường siêu trọng, tàu chở vật liệu ra cũng riêng chuyên biệt".
Ông Finn Mortensen, CEO của tổ chức State of Green Đan Mạch cho biết, Đan Mạch cũng từng có các nhà máy điện chạy bằng than nhiều năm trước, nhưng nhờ phát triển ngành công nghiệp năng lượng tái tạo, quốc gia này đã đóng cửa các nhà máy điện chạy bằng than. Với những kinh nghiệm và thành công trong chuyển đổi năng lượng từ nhiên liệu hoá thạch sang năng lượng tái tạo, ông Finn Mortensen cho rằng, Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi kinh nghiệm và phát triển
"Việt Nam có rất nhiều cơ hội phát triển năng lượng tái tạo, đặc biệt nếu nhìn đến tiềm năng về năng lượng gió, năng lượng mặt trời, địa nhiệt. Việt Nam cũng sẽ có nhiều cơ hội tương tự như Đan Mạch để phát triển năng lượng tái tạo. Tại Đan Mạch, chúng tôi thấy rằng, điện được sản xuất từ gió là nguồn năng lượng rẻ nhất, đặc biệt là điện gió trên đất liền, điện gió ngoài khơi sẽ có chi phí đầu tư cao hơn."
Hiện nay, Việt Nam có 17 dự án điện gió ven bờ đã đi vào vận hành thương mại với tổng công suất đạt hơn 760 MW, chiếm 19% tổng công suất điện gió của cả nước (3.980 MW).
Một số chuyên gia phân tích, các dự án điện gió ngoài khơi thường được phát triển với quy mô và có hệ số công suất tương đương với các nhà máy nhiệt điện nên cần phát triển hệ thống lưới điện và cơ sở hạ tầng tương tự, cũng như cần được kết nối với hệ thống truyền tải điện quốc gia ở cấp điện áp 220 kV hoặc 500 kV. Do vậy, để tháo gỡ khó khăn và phát triển các dự án điện gió ngoài khơi, cần gỡ từ chính sách, trong đó hạn chế sự chậm trễ trong xây dựng và kết nối lưới điện.
Cánh đồng điện gió Vĩnh Long. Ảnh: VOV
Theo Quy hoạch điện 8 điều chỉnh, Việt Nam định hướng phát triển hài hoà giữa nhu cầu trong nước và mở ra cơ hội xuất khẩu năng lượng sang các nước lân cận. Mục tiêu là bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia Thực hiện chuyển đổi năng lượng công bằng; và Phát triển hệ sinh thái công nghiệp năng lượng tổng thể dựa trên năng lượng tái tạo, năng lượng mới.
Việc khai thác thành công năng lượng tái tạo từ biển không chỉ đảm bảo an ninh năng lượng cho quốc gia, góp phần thực hiện cái cam kết trung hòa cacbon vào 2050 mà còn thúc đẩy một loạt các ngành kinh tế biển khác, bao gồm công nghiệp đóng tàu, chế tạo thiết bị, và hình thành các mô hình trang trại kết hợp giữa điện gió/mặt trời với nuôi trồng thủy sản và du lịch sinh thái. Điều này góp phần giúp Việt Nam thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế xanh, bền vững và thích ứng biến đổi khí hậu trong tương lai.
Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn tới năm 2050 điều chỉnh (gọi tắt là Quy hoạch Điện 8 điều chỉnh) đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 768/QĐ-TTg ngày 15/4/2025. Quy hoạch đặt ra mục tiêu tăng tỷ lệ năng lượng tái tạo (không bao gồm thủy điện) trong cơ cấu nguồn điện lên khoảng 28 - 36% vào năm 2030 và định hướng đến năm 2050, tỷ lệ này sẽ đạt mức ấn tượng 74 - 75%. Riêng nguồn điện gió trên bờ và gần bờ đến năm 2030 vào khoảng 26.066 - 38.029 MW; điện gió ngoài khơi: 6.000 - 17.032 MW (vận hành giai đoạn 2030 - 2035); điện mặt trời: 46.459 - 73.416 MW.
