Mua bán online: Sớm định danh để hàng thật, trách nhiệm thật

Tuy nhiên, số vụ vi phạm bị xử lý về hàng giả, hàng nhái, cạnh tranh không lành mạnh cũng tăng 2,4 lần, số tiền xử phạt tăng gần 3 lần, trong đó, khoảng 30.000 cá nhân kinh doanh online vi phạm về thuế.

Do vậy, cần nhanh chóng triển khai định danh người bán để quản lý tốt hoạt động mua bán online đang phát triển rất nhanh. 

THIẾU MINH BẠCH THÔNG TIN - NGUYÊN NHÂN CỦA HÀNG GIẢ, HÀNG NHÁI

Định danh người bán hàng online thế nào?

Hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng và thái độ thiếu chuyên nghiệp của chủ hàng có lẽ là trải nghiệm mà hầu hết người mua hàng online đã từng gặp phải khi mua sắm trực tuyến dần trở nên quen thuộc hàng ngày. Một trong những nguyên nhân là sự thiếu minh bạch trong thông tin của người bán.

Trên các sàn thương mại điện tử hiện nay, thông tin về người bán chủ yếu được họ tự cung cấp, từ số điện thoại, email đến các giấy tờ cá nhân như căn cước. Mức độ tin cậy của những thông tin này rất thấp, bởi người bán có thể tạo các tài khoản ảo, mượn giấy tờ của người thân để né tránh biện pháp xử lý của nền tảng hoặc cơ quan chức năng khi có sự cố xảy ra. Thực tế này đã tạo ra một môi trường giao dịch thiếu an toàn và dễ bị lợi dụng.

Vấn đề không dừng lại ở đó. Ngay cả khi người tiêu dùng gặp phải sản phẩm kém chất lượng, việc khiếu nại và yêu cầu giải quyết từ các sàn thương mại điện tử cũng thường chậm trễ. Các nền tảng này thường thiếu cơ chế để xử lý tranh chấp, đặc biệt khi người bán cố tình gian lận hoặc lừa đảo.

Luật Giao dịch điện tử và Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2024, và nhiều luật có liên quan đã được ban hành, tuy nhiên cần cụ thể hóa bằng các nghị định hướng dẫn để tạo dựng một môi trường thương mại điện tử lành mạnh và bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.

Do vậy, việc Chính phủ yêu cầu Bộ Công Thương nghiên cứu, sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật để định danh người bán trên các sàn thương mại điện tử thông qua VNeID đã đáp ứng được đòi hỏi từ thực tế.

VNeID không phải là một giải pháp mới, mà đã được ứng dụng thành công trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng, nơi yêu cầu bảo mật và tính chính xác của thông tin là tối quan trọng. Khi thông tin người bán được xác thực thông qua VNeID, mức độ bảo mật và độ tin cậy của dữ liệu sẽ cao hơn rất nhiều so với việc tự cung cấp như hiện nay. Hệ thống này mang đến một cơ chế định danh an toàn, giúp cơ quan chức năng dễ dàng truy xuất thông tin người bán khi cần thiết.

Ngoài ra, việc định danh cũng sẽ giúp các cơ quan quản lý dễ dàng kiểm soát và xử lý các vi phạm. Mô hình này cũng đã được áp dụng thành công tại các quốc gia có nền thương mại điện tử phát triển, như đất nước tỷ dân Trung Quốc, nơi người bán phải chính chủ và chịu trách nhiệm trước pháp luật. Hệ thống chấm điểm và các quy định nghiêm ngặt với người bán hàng cũng đã giúp giảm thiểu tình trạng lừa đảo và gian lận trên các nền tảng thương mại điện tử.

ĐỊNH DANH NGƯỜI BÁN QUA VNEID - GIẢI PHÁP NÂNG CAO TÍNH MINH BẠCH

Việc áp dụng VNeID không chỉ có lợi cho người tiêu dùng mà còn cho chính các sàn thương mại điện tử và doanh nghiệp. Khi người bán được định danh rõ ràng, các sàn sẽ dễ dàng xử lý các khiếu nại, bảo vệ quyền lợi khách hàng và cải thiện chất lượng dịch vụ. Doanh nghiệp sẽ không phải lo lắng về việc bị ảnh hưởng bởi hàng giả hay hàng nhái, từ đó tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh hơn.

Việc định danh người bán hàng không chỉ giúp giảm thiểu gian lận mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho cơ quan quản lý thu thuế và chống thất thu ngân sách. Điều này có thể giúp Việt Nam phát triển một hệ thống thương mại điện tử minh bạch, công bằng, từ đó góp phần thúc đẩy nền kinh tế số bền vững.

Tuy nhiên, để triển khai một cách hiệu quả, các cơ quan chức năng và các sàn thương mại điện tử cần có sự phối hợp chặt chẽ. Việc này đòi hỏi phải có một lộ trình rõ ràng, từ việc thử nghiệm quy trình đến việc áp dụng rộng rãi. Các sàn cũng cần đầu tư vào cơ sở hạ tầng kỹ thuật để có thể đáp ứng yêu cầu. Đặc biệt, sự phối hợp giữa các bộ, ngành như Bộ Công thương và Bộ Công An - đơn vị cung cấp dịch vụ đăng nhập bằng VNeID - là rất quan trọng để hệ thống vận hành trơn tru.

Bên cạnh việc áp dụng trên các sàn thương mại điện tử, việc mở rộng định danh qua VNeID cần được thực hiện trên các mạng xã hội như Facebook, Instagram,… - nơi hoạt động mua bán cũng diễn ra phổ biến. Đây là một bước đi quan trọng để giảm thiểu tình trạng hàng giả, hàng nhái và nâng cao trách nhiệm của người bán hàng.

Về phía các sàn thương mại điện tử, họ cần đầu tư vào cơ sở hạ tầng kỹ thuật để đáp ứng yêu cầu, nâng cao trách nhiệm trong việc xử lý khiếu nại của người tiêu dùng. Chỉ khi các sàn thực sự chú trọng việc bảo vệ quyền lợi người mua và cải thiện chất lượng dịch vụ thì họ mới có thể tạo dựng niềm tin và phát triển bền vững.

Việc xây dựng hành lang pháp lý và triển khai thực hiện định danh cần nhiều thời gian, nên cơ quan quản lý cần bắt tay thực hiện ngay để đáp ứng đòi hòi cấp thiết của xã hội. Đó là bước đi không thể thiếu để xây dựng một môi trường kinh doanh điện tử lành mạnh và bền vững, nơi người bán an tâm đầu tư, kinh doanh, người mua được đảm bảo quyền lợi và cơ quan chức năng dễ dàng quản lý.