Làm gì để tránh mất tập trung khi lái xe trên cao tốc?

Những vụ va chạm dây chuyền, những tình huống đánh lái đột ngột, hay cả những tai nạn nghiêm trọng thường bắt nguồn từ khoảnh khắc tài xế… chỉ xao nhãng vài giây. Thực tế, nhiều nghiên cứu giao thông cho thấy: chỉ 3–5 giây lơ là ở vận tốc 100 km/h, chiếc xe đã lao đi hơn 80 mét – đủ dài để biến một sai lầm nhỏ thành tai nạn lớn. Vậy, điều gì khiến tài xế mất tập trung?

Lơ là chỉ vài giây – hiểm họa khôn lường trên cao tốc

Vì sao cần kiểm tra nhiên liệu trước khi lên cao tốc?

Nguy hiểm do chậm nhận diện biển báo giao thông trên cao tốc

Lái xe trên cao tốc, khoảng cách nào là phù hợp?

Những tuyến cao tốc hiện đại mở ra cơ hội rút ngắn thời gian di chuyển, nhưng cũng đặt ra thách thức không nhỏ đối với tài xế: đó là sự tập trung. Chỉ một khoảnh khắc lơ đãng, đôi khi chưa đến ba giây, chiếc xe lao đi hàng chục mét mà người cầm lái hoàn toàn không kịp nhận ra điều gì đang xảy ra xung quanh mình. Và chính trong những khoảnh khắc mong manh ấy, nhiều vụ tai nạn đã bắt đầu.

Trên cao tốc, tốc độ phương tiện thường duy trì ở mức cao, tạo ra áp lực phản ứng rất lớn. Tài xế phải quan sát liên tục, dự đoán các tình huống có thể phát sinh và xử lý ngay lập tức nếu xảy ra bất ngờ. Thế nhưng, không ít người vẫn mang theo vào buồng lái những thói quen tưởng như vô hại ở đời sống thường ngày: kiểm tra điện thoại, điều chỉnh bản đồ trong khi xe đang chạy, với tay nhặt đồ rơi, thậm chí quay xuống nói chuyện với người ngồi sau.

Những hành động ấy, trong môi trường cao tốc, lại có thể trở thành mồi lửa dẫn đến thảm họa. Nói về những hậu quả có thể gặp phải khi mất tập trung, anh Phạm Minh Quân, Admin oto Sài Gòn chia sẻ:

"Cao tốc luôn là nơi đòi hỏi lái xe phải tập trung cao độ và xử lý thông minh, chính xác. Việc mất tập trung khi lái xe trên cao tốc có thể xảy ra hậu quả sẽ từ nhẹ đến thảm khốc. Nhẹ là  xử lí sai, phản ứng chậm với các tình huống giao thông. Nặng sẽ xảy ra va chạm, thậm chí tai nạn gây thiệt hại tới tài sản, thương vong, gây ùn tắc giao thông vì tốc độ khi chạy xe trên cao tốc luôn cao hơn rất nhiều so với bình thường. Bình thường xe có thể chạy với vận tốc 100- 120 km/giờ."

Chủ động chuẩn bị và giữ tỉnh táo: Chìa khóa bảo vệ chính mình trên mỗi hành trình

Khi đã vào cao tốc người lái cần duy trì khả năng quan sát xa, phán đoán nhanh và giữ khoảng cách an toàn với các phương tiện phía trước. Mọi sự phân tâm đều có thể khiến thời gian phản ứng kéo dài thêm một hoặc hai giây – con số tưởng nhỏ nhưng ở tốc độ 100 km/h, xe đã đi thêm vài chục mét trong vô thức. Bởi vậy, việc sử dụng điện thoại, dù chỉ để liếc xem tin nhắn, đều tiềm ẩn rủi ro rất lớn. Các tình huống giao tiếp trong xe cũng cần được hạn chế; một cuộc trò chuyện quá sôi nổi, tiếng trẻ nhỏ ồn ào hay hành khách liên tục yêu cầu người lái đáp ứng cũng có thể khiến sự tập trung bị phân tán.

Cùng với đó, tình trạng mệt mỏi và buồn ngủ là kẻ thù thầm lặng nhưng nguy hiểm của mọi tài xế. Nhiều người vì áp lực thời gian, vì muốn nhanh chóng đến đích mà chọn cách “cố thêm một chút”, trong khi cơ thể đã phát đi tín hiệu cảnh báo.

Trên cao tốc, cảm giác chỉ chợp mắt một giây thực chất có thể kéo dài lâu hơn, và hệ quả đôi khi là một cú va chạm không thể cứu vãn. Do đó, lời khuyên chung của những người có kinh nghiệm là hãy dừng lại ngay khi cảm thấy không còn đủ tỉnh táo, dù chỉ cần nghỉ năm hay mười phút cũng giúp đầu óc minh mẫn trở lại. Nói về những yếu tố mất tập trung, anh Phạm Minh Quân, Admin oto Sài Gòn cho biết thêm:

"Mình sẽ chia thành ba yếu tố. Thứ nhất là yếu tố bên trong xe sẽ là sử dụng điện thoại khi đang lái xe, sử dụng và thao tác ở trên cái màn hình giải trí của xe. Tiếp theo là ăn uống khi đang lái xe. Ngoài ra, còn có tình huống là nói chuyện và đùa giỡn với người đi cùng xe, hoặc là với tay lấy các đồ đạc trên xe khi để phía sau.

Về yếu tố bên ngoài, ví dụ như là  người lái mải mê ngắm cảnh hay là ngắm xe bên cạnh, hoặc nhìn các biển báo hay là bảng quảng cáo bên đường quá lâu, hoặc là người lái bị chói nắng hay là chói sáng từ mặt trời hay từ các đèn pha xe khác khi đi ban đêm.

Việc chói nắng hay xảy ra vào khoảng 8-9 giờ sáng hoặc là 4-5 giờ chiều. Ngoài ra, yếu tố tâm lý hay sức khỏe của người lái, điển hình như việc là người lái buồn ngủ, người lái mệt mỏi hoặc bị bị căng thẳng từ các công việc hay việc gia đình, khiến họ mải nghĩ ngợi về chuyện  đó  sẽ gây mất tập trung, hoặc là họ bực dọc vì các tình huống lái xe khó chịu trên đường, khiến họ mất tập trung vào tình huống hiện tại."

Trong môi trường mà mọi chiếc xe đều chạy rất nhanh, nơi mọi phản ứng phải chính xác trong từng khoảnh khắc, sự lơ là – dù chỉ nhỏ nhất – cũng có thể dẫn đến hậu quả không ai mong muốn. Vì vậy, lái xe trên cao tốc không chỉ là điều khiển chiếc xe, mà còn là điều khiển sự chú ý của chính mình.

Trước áp lực tốc độ và mật độ giao thông ngày càng lớn trên các tuyến cao tốc, việc giữ được sự tập trung liên tục là thử thách không nhỏ đối với bất kỳ tài xế nào. Chính vì thế, các chuyên gia đã đưa ra nhiều giải pháp nhằm giúp người lái xe nâng cao khả năng quan sát, duy trì sự tỉnh táo và chủ động ứng phó với các biến cố có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

"Giải pháp thật ra là nó nằm ở sự chuẩn bị của người lái thôi. Trước khi xuất phát, người lái phải chuẩn bị sức khỏe, lịch trình trước và sắp xếp các đồ đạc cần thiết trong tầm tay, đặc biệt là không được sử dụng điện thoại khi lái xe và không rời xa tầm mắt khỏi việc quan sát cho việc lái xe và phán đoán tình huống quá lâu. 

Nếu mà người lái có buồn ngủ, mệt mỏi thì nên ghé các nơi dừng nghỉ hoặc trạm dừng chân đúng quy định để nghỉ ngơi, không cố chạy thêm, đặc biệt là khi ban đêm. Người lái cũng nên hạn chế suy nghĩ cá nhân và ảnh hưởng từ công việc hay giả định gây stress và tập buông bỏ mấy việc bực dọc với các tình huống lái xe gây khó chịu trên đường. Mình nghĩ đó là những cái cách mà để tập trung khi lái xe.

Người lái vẫn là yếu tố quyết định. Người lái không được phân tâm, người lái không được nghĩ ngợi xa và người lái chỉ tập trung vào việc lái xe thôi. Và khi mà mất tập trung, người lái tự biết xử lý những tình huống đó như thế nào, xử lý những tác nhân gây mất tập trung đó để mà tập trung. Khi lái xe cao tốc,  chúc mọi người luôn tập trung cao độ khi lái xe trên cao tốc và lái xe an toàn."