Lương tăng không kịp giá thuê trọ, công nhân âm thầm rời thành phố

Vừa qua, Hội đồng Tiền lương Quốc gia đã đề xuất tăng 7,2% mức lương tối thiểu vùng, áp dụng từ ngày 1/1/2026. Mức tăng này tương đương từ 250.000 đến 350.000 đồng, tùy theo khu vực. Đây là tín hiệu tích cực, giúp công nhân – người lao động phần nào giảm bớt khó khăn trong bối cảnh giá cả leo thang.

Tại TP.HCM, một trong những đô thị có chi phí sống cao nhất cả nước, mức lương tối thiểu vùng I được đề xuất tăng lên 5,3 triệu đồng/tháng. Nhưng liệu mức tăng này có đủ để đáp ứng phần nào nhu cầu thiết yếu của người lao động? Và liệu làn sóng công nhân rời bỏ khu công nghiệp có tiếp tục diễn ra, bất chấp thông tin tăng lương?

“Mong nhà nước và công ty mỗi năm tăng lương một lần để cuộc sống công nhân đỡ khổ.”

“Cuộc sống của em còn nhiều khó khăn. Làm công nhân bươn chải nên mong được tăng lương để cải thiện.”

Một buổi chiều cuối tháng 7, hàng chục nghìn công nhân Công ty PouYuen tan ca. Đây là một trong những doanh nghiệp có số lượng công nhân đông nhất TP.HCM. Có thời điểm, công ty này có tới 100.000 lao động, hiện nay còn khoảng 40.000 người. Phóng viên ghi nhận cảnh hàng ngàn công nhân vội vã ghé chợ mua rau, cá chuẩn bị bữa cơm chiều.

Chị Đinh Thị Thu Trang (41 tuổi, quê Ninh Bình) vào TP.HCM từ năm 19 tuổi và bắt đầu làm việc tại Công ty PouYuen khi mới 20 tuổi. Suốt 21 năm làm công nhân, chị gắn bó cả thanh xuân với mảnh đất Bình Tân.

Chị Trang chia sẻ, tiền lương chỉ đủ chi tiêu cơ bản, nếu phát sinh sự việc đột xuất thì gần như không xoay xở được.

“Mình đã làm công ty được 20 năm. Nói chung, cuộc sống còn rất nhiều khó khăn. Kinh tế thị trường hiện nay, mức lương như vậy thì những anh chị em mới vào công ty vài năm khó mà đủ sống. Chi phí cho con cái học hành, sinh hoạt gia đình đều cao. Mình mong hàng năm đều được tăng lương. Hiện nay, công nhân mới vào làm chỉ được chưa tới 6 triệu/tháng, thì chắc chắn không đủ cho sinh hoạt hàng ngày.”

Công nhân Nguyễn Thị Nhạn (quê Nam Định), đã làm việc tại PouYuen được 14 năm. Chị cho biết chi phí sinh hoạt ở thành phố ngày càng tăng, chỉ mong tích lũy được ít vốn để sớm về quê sinh sống.

“Làm công nhân mà mỗi năm được tăng lương thì mừng. Năm ngoái tháng 7 có tăng, nhưng năm nay chưa biết sao. Nếu tăng thêm 300 thì cũng đỡ khổ. Còn cao hơn thì càng tốt. Mình cố gắng làm thêm vài năm nữa có vốn rồi về quê. Ở đây chi phí đắt đỏ quá. Tiền trọ mỗi tháng khoảng 2 triệu rồi, cộng thêm các khoản như rác, dân phòng… cũng phải hơn 2 triệu mấy”.

Tại phường Tân Tạo, nay thuộc phường Bình Tân sau sáp nhập, được xem là “thủ phủ” nhà trọ – nơi gắn bó với bao lao động di cư. Vào chập tối, con hẻm nhỏ dẫn vào dãy trọ bên hông khu công nghiệp Tân Tạo vắng lặng khác thường. Không còn cảnh người rửa rau, nấu cơm đông đúc; không còn tiếng trẻ ríu rít ngoài sân.

Ông Trương Văn Phương, một chủ nhà trọ trong khu vực, chia sẻ, hiện một nửa số phòng đang bỏ trống. Từ sau đại dịch, làn sóng âm thầm rời thành phố diễn ra rõ rệt:

“Nói chung, bây giờ khoảng 50/50. Ví dụ 10 phòng thì trống 5. Cả dãy có 26 phòng thì giờ trống 13 phòng. Công nhân làm ăn không đủ sống thì họ về quê. Ở quê lương 5-6 triệu nhưng không phải trả tiền trọ. Còn ở đây càng ngày càng khó khăn. Công nhân khổ thì chủ trọ cũng khổ.”

Chủ trọ Trần Văn Cải cũng chia sẻ hy vọng việc tăng lương sẽ giúp công nhân giảm bớt áp lực, từ đó ổn định cuộc sống:

“Không riêng gì tôi, các chủ trọ đều mong công nhân có việc làm ổn định. Người đến thuê nhiều thì mình mới có thu nhập. Nếu công nhân lương thấp thì mình cũng phải giảm tiền nhà. Mong Nhà nước quan tâm để họ có việc, có thu nhập – đó là mong muốn chung của tất cả chúng tôi.” 

Ở TP.HCM, mỗi khu công nghiệp là một hệ sinh thái thu nhỏ, với hàng chục ngàn công nhân. Mỗi dãy trọ là một cộng đồng, nơi người lao động nương tựa nhau để sống. Nhưng vài năm trở lại đây, gánh nặng chi phí khiến cuộc sống nơi đô thị trở nên mong manh.

Nhiều chủ trọ cho biết không ít trường hợp người thuê lặng lẽ rời đi trong đêm, không chờ đến cuối tháng. Dù đã giảm giá phòng, họ vẫn không giữ được khách.

Việc tăng lương tối thiểu từ 1/1/2026 là cần thiết. Tuy nhiên, với chi phí sinh hoạt hiện nay – chỉ tính riêng tiền trọ, điện nước và ăn uống – một công nhân độc thân đã phải chi ít nhất 4 đến 5 triệu đồng mỗi tháng. Mức lương tăng vài trăm ngàn là không đủ. Nếu không có chính sách hỗ trợ đồng bộ, xu hướng rời bỏ đô thị sẽ còn tiếp diễn.

Đằng sau mỗi cánh cửa phòng trọ đóng kín là một câu chuyện chưa kể: chuyện về những giấc mơ bị gác lại, về sự mỏi mệt của một thế hệ lao động từng là trụ cột sản xuất. Họ không phản ứng bằng biểu tình – họ chỉ còn lựa chọn bám trụ… hoặc lặng lẽ ra đi.