Lời kết cho chuyện thi Tốt nghiệp THPT

Đã đến lúc chỉ tổ chức kỳ thi đại học?

Đã từ nhiều năm nay, dư luận thắc mắc về sự tồn tại của kỳ thi này, có cần thiết tổ chức kỳ thi này không khi hầu như năm nào tỷ lệ đỗ tốt nghiệp cũng rất cao từ 98-99%. Với tỷ lệ rất hiếm trượt như vậy, thay vì thi tốt nghiệp thì nên chăng, hãy chuyển từ hình thức thi sang hình thức xét tốt nghiệp căn cứ vào kết quả đánh giá quá trình học tập của học sinh hoặc giao lại cho các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tổ chức thi hoặc có hình thức xét công nhận tốt nghiệp THPT cho học sinh lớp 12 của địa phương.

Bỏ kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia như nhiều ý kiến chuyên gia từng phân tích còn giúp giảm áp lực cho thí sinh, phụ huynh, tiết kiệm rất nhiều thời gian và chi phí cho một kỳ thi mà hiệu quả mang lại không rõ ràng.

Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, kỳ thi THPT Quốc gia vẫn là một thông số cần và quan trọng để đánh giá chất lượng giáo dục và việc đào tạo một học sinh cũng giống như một quá trình sản xuất, trong đó bắt buộc phải có khâu kiểm tra, đánh giá chất lượng sản phẩm. Nếu vậy, thay vì chờ đến kì thi THPT quốc gia là khâu kiểm tra cuối cùng thì ngay trong quá trình học tập, các nhà trường, các nhà quản lý giáo dục đã có nhiều hình thức để có thể kiểm tra, đánh giá học sinh xem có “đạt chuẩn” không. Đây là không cần tranh luận, nó đã được luật hóa trong Luật Giáo dục 2019.

Trong Luật ghi rõ: “Học sinh học hết chương trình trung học phổ thông đủ điều kiện theo quy định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo thì được dự thi, đạt yêu cầu thì được người đứng đầu cơ quan chuyên môn về giáo dục thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh cấp bằng tốt nghiệp trung học phổ thông. Học sinh học hết chương trình trung học phổ thông đủ điều kiện dự thi theo quy định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo nhưng không dự thi hoặc thi không đạt yêu cầu thì được hiệu trưởng nhà trường cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông”

Như vậy, Luật Giáo dục 2019 không bắt buộc người học phải thi tốt nghiệp trung học phổ thông, mà mở ra cơ hội cho người học, nếu muốn có và được cấp bằng tốt nghiệp trung học phổ thông thì phải thi đạt kết quả theo quy chế thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Nếu thi không đạt kết quả theo quy chế thi tốt nghiệp trung học phổ thông, hay không cần cấp bằng tốt nghiệp trung học phổ thông sẽ được hiệu trưởng nhà trường cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông.

Trong khi đó, việc thi tuyển đại học là một việc khác hẳn, việc này nên trao lại để các trường đại học tự tổ chức bởi đây là công việc có tính đặc thù. Thực tế, nhiều trường đại học lớn hiện nay đã tự tổ chức kỳ thi với những bài thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy riêng để chọn ra những thí sinh phù hợp với đặc thù của trường.

Tuy nhiên, các kỳ thi này hiện được mở ra ngày càng nhiều nên vấn đề phát sinh là thí sinh có xu hướng chạy đua đăng ký thi nhiều lần để cải thiện kết quả, nhằm tìm kiếm “điểm số cao nhất” để tăng xác suất trúng tuyển. Điều này không chỉ tạo ra áp lực tài chính đối với thí sinh, phụ huynh mà còn làm méo mó mục đích ban đầu của kỳ thi, không phản ánh đúng thực lực thí sinh.

Như vậy, không chỉ trao quyền mà còn cần thống nhất một kỳ thi tuyển sinh đại học duy nhất, diễn ra ngay sau thời gian tốt nghiệp trung học phổ thông để thí sinh có điều kiện duy trì nhịp độ học tập cao, ôn luyện tập trung.

Phương án này sẽ giúp tạo ra mặt bằng đánh giá rõ ràng, giúp các trường đại học có cơ sở sử dụng kết quả thi một cách công bằng và chuẩn xác, tránh lặp lại cảnh mỗi trường đại học lại tổ chức một kỳ thi riêng. Bởi đa số các trường đều có thể công nhận kết quả tổ chức thi chung, chỉ một số trường văn hóa nghệ thuật đặc thù là có thêm tiêu chí hoặc tổ chức các môn thi năng khiếu theo quy chế tuyển sinh riêng.

Lời giải cho bài toán thi tốt nghiệp THPT là cần dứt điểm bỏ kỳ thi này, tách bạch với công tác tuyển sinh vào đại học. Khi đó, việc chúng ta cần tập trung chỉ là làm sao có được kỳ thi tuyển sinh đại học thực sự chọn lọc được thí sinh phù hợp với ngành học, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong tương lai.