Làm việc từ xa, bạo lực, trốn vé khiến tàu điện New York khủng hoảng

Theo các chuyên gia, cuộc khủng hoảng xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó có ảnh hưởng dai dẳng bởi đại dịch COVID-19, bên cạnh đó là tình trạng trốn vé hay bạo lực trên tàu.

Theo số liệu từ Cơ quan giao thông đô thị thành phố New York, số lượng hành khách đi tàu điện ngầm mỗi ngày hiện chỉ đạt 3,6 triệu lượt người. Đây được xem là con số đáng báo động, sụt giảm nghiêm trọng so với lượng khách trung bình hàng ngày là 5,5 triệu lượt người vào năm 2019.

Cơ quan giao thông đô thị New York, nhà điều hành hơn 6.400 toa tàu điện ngầm, cho biết, doanh thu bán vé cũng giảm tới gần 40% so với mức trước đại dịch.

Bà Nicole Gelinas, Nhà phân tích Tài chính tới từ Viện Nghiên cứu Chính sách Manhattan chia sẻ: “Trước dịch COVID-19, ngân sách cho các hoạt động hàng năm của tàu điện ngầm đạt khoảng 20 tỷ USD và gần một nửa trong số đó tới từ bán vé. Trong bối cảnh doanh thu bán vé sụt giảm mà vẫn phải giữ nguyên mức độ dịch vụ, đã tạo ra một lỗ hổng lớn trong ngân sách của cơ quan điều hành”.

Theo các chuyên gia, việc nhiều người vẫn giữ thói quen làm việc từ xa, như trong thời kỳ đại dịch COVID-19, là một trong những nguyên nhân giảm lượng khách đi tàu.

Khảo sát cho thấy, nhân viên văn phòng ở Manhattan, quận đông dân cư nhất New York, ngồi tại bàn làm việc gần 70% thời gian vào giữa tuần. Con số này những ngày cuối tuần thậm chí chưa tới 40%.

Bên cạnh đó, những lo ngại về an toàn nơi công cộng, tình trạng bạo lực cũng ảnh hưởng tới dịch vụ tàu điện ngầm suốt 24 giờ của thành phố.

Bà Tiffany Ann Taylor, Phó chủ tịch Hiệp hội Giao thông vận tải New York nhận định: “Tôi phải nói rằng, thật không may, tình trạng tội phạm đã trở một trong những yếu tố ngăn cản mọi người quay trở lại với tàu điện ngầm. Đặc biệt là những vụ xảy ra thời gian gần đây”.

Theo CNBC, người dân New York đang phải chứng kiến tình trạng tội phạm và bạo lực tràn lan trên khắp hệ thống tàu điện ngầm của thành phố và mức độ ngày càng nghiêm trọng.

Tháng 8 vừa qua, 3 vụ giết người trên tàu điện ngầm được ghi nhận chỉ trong vòng 2 tuần. Trước đó, cảnh sát thông báo, đang truy tìm một người đàn ông có hành vi cố tình đẩy một hành khách vào thành tàu.

Bên cạnh đó, tình trạng trốn vé cũng gây thiệt hại lớn cho đơn vị quản lý vận tải. Điều này khiến Cơ quan giao thông đô thị New York thâm hụt khoảng 700 triệu USD vào năm 2022, cao hơn gần 40% so với năm 2021.

Ông Alex Armlovich, Chuyên gia phân tích chính sách từ Trung tâm Niskanen bày tỏ: “Mọi người ngày càng ít tuân theo các quy tắc hơn so với trước đây, bao gồm cả việc trốn vé tàu điện ngầm. Một số người có ảnh hưởng trên mạng xã hội thậm chí còn quay các clip nhảy qua cửa soát vé tự động với phong cách khách nhau sau đó đưa lên Tiktok. Trong khi giới trẻ xem việc bắt chước hành vi trốn vé này là học theo người nổi tiếng”.

Để ngăn chặn tình trạng trốn vé, Cơ quan giao thông đô thị New York, đang tìm cách thay thế các cửa quay tại nhà ga tàu điện ngầm bằng hệ thống hiện đại hơn.

Ông Bill Brunet, Giám đốc kinh doanh Công ty giải pháp giao thông chia sẻ: “Cơ chế soát vé trước đây là khi hành khách trả tiền khóa sẽ mở và bạn đẩy cửa quay. Hệ thống này rất đơn giản và thô sơ khiến nhiều người có thể dễ dàng trốn vé. Nhưng chúng tôi đang nghiên cứu một hệ thống mới, không chỉ tận dụng công nghệ cảm biến mà có thiết kế cơ khí hoàn toàn mới, tạo ra một rào cản an toàn hơn”.

Khảo sát cho thấy, 50% các vụ trốn vé tàu điện ngầm ở New York là hành vi cố tình mở cửa khẩn cấp, 20% nhảy qua cửa quay, số còn lại lách qua khoảng trống giữa các khe cửa. Hầu hết diễn ra trong khoảng từ 3-4 giờ chiều, cùng thời điểm các trường cho học sinh tan học.

Trong khi một số ý kiến cho rằng, lạm phát tăng cao có thể là một lý do khác khiến nhiều người cố tình không trả tiền vé.

Bà Sarah Kaufman, Giám đốc Trung tâm vận tải Rudin, thuộc Đại học New York nhận định: “Phần lớn liên quan đến nền kinh tế. Đó là một khoản tiền mà mọi người cảm thấy phải gánh chịu khi chi phí thuê nhà, hóa đơn thực phẩm và tất cả các loại phí khác đều tăng lên. Họ cảm thấy việc mạo hiểm nhảy qua cửa quay là xứng đáng dù đối mặt với rủi ro có thể bị phạt 100 USD”.

Trước những khó khăn bủa vây, một câu hỏi đặt ra với nhà điều hành tàu điện ngầm New York là bao giờ hệ thống có thể hồi phục trở lại.

Chuyên gia phân tích Tài chính Nicole Gelinas tới từ Viện Nghiên cứu Chính sách Manhattan nêu quan điểm: “Hệ thống giao thông công cộng 10 năm nữa sẽ ở đâu. Lý tưởng nhất là 100% hoặc chí ít 95% lượng hành khách sẽ quay trở lại như trước đại dịch COVID-19. Nhưng điều quan trọng là vé tàu điện ngầm phải rẻ hơn như hệ thống đường sắt châu Âu, bên cạnh đó phải an toàn hơn”

Tại Việt Nam, những năm qua, đường sắt đô thị, đặc biệt tại Hà Nội và TP.HCM dành được nhiều sự quan tâm cũng như nguồn lực đầu tư.

Trong đó, Metro Bến Thành - Suối Tiên, dự án đường sắt đô thị đầu tiên ở TP HCM, tổng mức đầu tư hơn 43.700 tỷ đồng đang gần về đích, dự kiến khai thác thương mại từ tháng 7/2024.

Trong khi đó, tại Hà Nội sau khi vận hành ổn định, lượng khách đi tàu Cát Linh – Hà Đông cũng ngày càng tăng cao.  Theo thống kê, trung bình mỗi ngày, đường sắt Cát Linh-Hà Đông có khoảng 32 - 34 nghìn lượt hành khách. Riêng ngày 2/9 vừa qua, đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông vận chuyển gần 56.000 lượt hành khách, đây là con số kỷ lục mới của hệ thống đường sắt đô thị này.