Hiến đất “bạc tỷ” mở hẻm chỉnh trang đô thị trở thành phong trào toàn dân

Đặc biệt, những con hẻm rộng 5-7m đã giúp thuận tiện trong công tác chữa cháy kịp thời mỗi khi xảy ra hỏa hoạn. 

Vào những ngày giữa tháng 5, quận Phú Nhuận (TP.HCM), cái nôi của phong trào hiến đất mở hẻm cách đây 20 năm tiếp tục phát động “Ngày hội nhân dân hiến đất mở rộng hẻm” nhằm chào mừng 50 năm giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (1975 - 2025). 

Tại con hẻm 142D Cô Giang, phường 2, quận Phú Nhuận người dân những ngày này đang tất bật sửa sang nhà cửa vì hiến từ 1 - 3m  đất để mở rộng tuyến hẻm sau cuộc vận động của chính quyền. 

Ông Lê Văn Mừng sống ở đây lâu năm quá hiểu nỗii khổ của cảnh hẻm nhỏ, đường cụt nên cuộc sống  bất tiện nhiều điều. Giờ có chủ trương mở hẻm, chính quyền hỗ trợ sửa sang nhà cửa nên rất vui mừng: “Nói đúng ra thì trước đây cũng bất tiện, tại đường này cũng đường cùng rồi, có từ thời Pháp thuộc. Xóm này xóm cô 5 đạo, dưới đó là một cái cầu tiêu công cộng, bây giờ làm đường Hoa Lan thông qua đường Cô Giang. Tạo thuận tiện cho việc đi lại, đó là điều vinh hạnh của thế hệ sau này”

Tương tự, Đặng Việt Ngọc Vương nhà có ô tô trước đây phải gửi ngoài đường lớn, giờ mở hẻm thuận tiện cho xe vào nhà: “Thứ nhất thì mình thấy mở đường ra thì thuận tiện cho người dân đi lại. Thứ hai nữa là xe cứu hỏa vô nếu có hỏa hoạn thì có thể chữa cháy kịp thời. Tại tình hình bây giờ cháy rất nhiều. Nên mình được phường hỗ trợ vậy thì rất là tốt. Nhà mình cũng có xe, lâu nay thì phải gửi xe ở ngoài bãi xe Phan Xích Long, lâu nay không vào được hẻm này tại vì cũng khá là nhỏ. Giờ nếu như phường đã hỗ trợ làm được rồi thì mình sẽ chạy xe vô được tới nhà.”

Đại diện chính quyền địa phương ông Trần Hữu Thiện, Chủ tịch UBND Phường 2, quận Phú Nhuận cho biết để vận động 100% hộ dân đồng thuận không dễ dàng, phải nhiều đơn vị chung tay mới hiện thực hóa nâng hẻm lên 5m: “Trong quá trình làm thì có một số hộ thuộc diện khó khăn, chưa có sự động thuận chung thì phường cũng vận động các mạnh thường quân, các nguồn hỗ trợ của địa phương để cùng đồng hành với người dân, chia sẻ khó khăn của người dân”

Quá trình vận động người dân hiến đất mở hẻm tốn nhiều năm, gặp nhiều khó khăn do nhiều hộ không đồng ý hiệp thương mức bồi thường. Ngân sách để giải phóng mặt bằng còn hạn chế trong khi giá đất tại khu vực rất cao.

Hiện, ngoài hẻm 142D Cô Giang còn  4 con hẻm khác đang được nâng cấp có 173 hộ dân sinh sống, có 146 hộ dân đồng thuận về giá hỗ trợ sửa chữa, hiến 670 m2 đất trị giá 84 tỷ đồng. Còn 27 hộ chính quyền đang thuyết phục để hiến đất. Nhiều gia đình nếu hiến đất trị giá lên cả tỷ đồng, mất gần 1/4 diện tích đất căn nhà đang ở.

Bà Lê Thị Châu, 75 tuổi cũng hiến 10m2 đất ở, giảm diện tích ngôi nhà còn 29m2 để mở đường cho hay: “Hồi xưa thì nhỏ giờ mở hẻm thì bự hơn thôi. Chính quyền hỗ trợ đủ mới làm, chứ hồi xưa giờ không có tiền đắp vô. Lúc trước chủ trương đúng song nhiều người bảo sao không ký, tôi bảo tôi không có chi phí, thành giờ hỗ trợ đủ thì tôi ký. Nhà tôi được hỗ trợ tổng cộng 43 triệu để sửa".

Mặc dù là một trong những địa phương tiên phong hiến đất mở hẻm, chỉnh trang đô thị là điểm sáng nhất trong phong trào này, song Phú Nhuận vẫn còn gần 2.000 hẻm và nhánh hẻm nhỏ, ngoằn ngoèo, không đạt yêu cầu về mỹ quan đô thị. Sắp tới các đơn vị của quận sẽ cập nhật, tính toán giá bồi thường của thành phố để nâng cấp đường dựa trên việc hài hòa lợi ích.

Ông Nguyễn Đông Tùng, Chủ tịch UBND quận Phú Nhuận, bày tỏ sự phấn khởi khi bà con ủng hộ chủ trương hiến đất mở hẻm và mong muốn sắp tới mở rộng thêm nhiều tuyến hẻm để tạo điều kiện thuận lợi phát triển kinh tế xã hội. Đồng thời giải quyết giao thông ở một số địa bàn đông dân cư ở các hẻm nhỏ, vừa đảm bảo công tác phòng cháy chữa cháy.

Ông Tùng chia sẻ thêm: “Chúng tôi cũng rất hoan nghênh sự đồng thuận của trên 50 hộ dân đã hiến đất mở rộng hẻm. Trong thời gian tới, ngoài việc hoàn thiện hạ tầng, đảm bảo bê tông nhựa nóng các con hẻm trên địa bàn, đặc biệt các hẻm mà người dân hiến đất mở hẻm thì quận sẽ tiếp tục quan tâm, hỗ trợ để hoàn thiện cơ sở hạ tầng. Quá trình vận động người dân hiến đất mở hẻm tốn nhiều năm, gặp nhiều khó khăn do nhiều hộ không đồng ý hiệp thương mức bồi thường. Ngân sách để giải phóng mặt bằng còn hạn chế trong khi giá đất tại khu vực rất cao”

Từ xưa, đất đai luôn là tài sản quý đối với mỗi người dân Việt Nam, người xưa từng có câu “Tấc đất tấc vàng”. Quyết định hiến đất chưa bao giờ dễ dàng đối với bất cứ ai, bất cứ gia đình nào; bởi đất đai, nhà cửa là tài sản ông cha để lại cho con cháu gìn giữ.

Sau hơn 20 năm thực hiện cuộc vận động người dân hiến đất mở rộng hẻm, TP.HCM đã huy động được hơn 5,3 triệu m2 đất, tương đương 10.000 tỷ đồng, với 168.139 hộ dân tham gia. Những con đường được mở rộng đã đóng góp một phần không nhỏ cho sự thay đổi diện mạo của TP.HCM từ năm 2000 đến nay.